29 listopada 2018

Świąteczna tradycja z niezwykłym wyróżnieniem

Szopkarstwo krakowskie jako pierwszy polski wpis trafiło na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości UNESCO! Stało się to 40 lat po tym, jak zabudowa Starego Miasta, wyróżniający wzorzec powielany przez szopkarzy, została umieszczona na Liście Światowego Dziedzictwa. Konkurs organizowany w Krakowie ma wieloletnie tradycje. W 2017 roku odbyła się jego LXXV edycja. 11 razy na liście nagrodzonych pojawia się nazwisko Andrzeja Morańskiego, którego szopkę można zobaczyć na zdjęciach na blogu. 



Tradycja organizowania szopek – inscenizacji i artystycznych instalacji – sięga średniowiecza. Samo szopkarstwo krakowskie to już czasy nam nieco bliższe. Uważa się, że w XIX wieku wyodrębniło się jako spójne i niezależne artystycznie rzemiosło. 29 listopada, tuż przed tegorocznym Adwentem, podczas 13. sesji Międzyrządowego Komitetu ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego w Port Louis na Mauritiusie szopkarstwo krakowskie trafiło na elitarną listę.




Dziedzictwo pokoleń 
To niezwykłe wyróżnienie dla ludowych twórców i rzemieślników, którzy współtworzyli i tworzą nadal tradycję. Szopkarstwo krakowskie jako pierwszy polski wpis trafiło na Reprezentatywną Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości. Warto przypomnieć, że owa Lista (ang.: Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity) jest prowadzona przez UNESCO w celu wyróżnienia na arenie światowej wybranych zjawisk z zakresu dziedzictwa niematerialnego. Została stworzona na mocy Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W Polsce jest prowadzona Krajowa Lista Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, na której szopkarstwo oczywiście się już znajdowało. Wpis na Listę Niematerialnego Dziedzictwa zgrał się z rocznicą ważną dla ośrodka szopkarstwa. Kraków został wpisany w 1978 roku na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO (zabudowa Starego Miasta). Warto też przypomnieć, że w 2017 roku  odbyła się 41. sesja UNESCO w Krakowie, co również było prestiżowym wydarzeniem.
Szopki nawiązujące do architektury dawnej stolicy Polski wykonywane są od dawna. Pierwszy konkurs szopek krakowskich odbył się 21 grudnia 1937 roku.







Kaplica Zygmuntowska na Wawelu, Kościół Mariacki i inne budowle Starego Miasta to nieodzowne elementy architektoniczne, które znajdziemy odwzorowane w szopkach 


Skarb z Kamiennej Góry 
Na zdjęciach na blogu można zobaczyć jedną z nagrodzonych szopkarskich perełek. To szopka Krakowska Andrzeja Morańskiego (1947-1997) z 1995 roku. Zdobyła ona wygraną w kategorii szopek średnich w LIII Konkursie na Najpiękniejszą Szopkę Krakowską. Jak na tego typu dzieło przystało, zawiera ona nie tylko kojarzące się z Krakowem detale architektoniczne, ale też satyryczne nawiązania do ówczesnej sytuacji polityczno-społecznej (rok wyborczy).
Andrzej Morański zwyciężał w krakowskich konkursach począwszy od XLII edycji  w 1984 roku aż do 1996 roku. Łącznie 11 razy.  Jego dzieła znajdują się w kolekcji Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Jedna z szopek to ciekawostka, którą można zobaczyć w rodzinnym mieście artysty – Kamiennej Górze. Przechowywana jest w zbiorach Muzeum Tkactwa. 









Detale szopki krakowskiej Morańskiego w zbiorach Muzeum Tkactwa 



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz