13 listopada 2019

Broda – nie tylko filozofów: mężczyźni i... kobiety! z brodami – sztuka Dolnego Śląska (wybór)

Moda na brodę w zależności od czasów i kultur bywała popularna bądź bardzo niszowa. Wydaje się, że dziś zarost na twarzy wraca do łask. Brodacze z nawet mniejszych miejscowości mogą znaleźć barbera, albo zakupić profesjonalne kosmetyki i narzędzia do zabiegów pielęgnacyjnych. Ta drugorzędna cecha płciowa stanowiła w wielu cywilizacjach wręcz wyznacznik męskości. Istniał... podatek od brody. Wyróżnia się strach przed brodą. Organizowane są konkursy na najlepsze brody. Zarost na twarzy ma swoje style, związane z nim przysłowia oraz rozmaite historie. 


Owłosienie twarzy i szyi mężczyzn (i niektórych kobiet) stanowi ważny i ciekawy aspekt kulturowy, który również eksploatowany był w sztuce. W moim artykule wybór ponad 100 dzieł z brodatymi osobami. 



Wow! to mój zestaw ciekawostek, w których pokrótce opisuję niezwykłe zabytki czy widoki, jakie udało mi się uchwycić podczas moich wypraw. To rzeczy małe i duże. Często o niecodziennym kontekście lub niezwykłej historii. Zapraszam - inne posty z tej serii – TUTAJ.


Wybór brodaczy i brodaczek. Dzieła sztuki na terenie Dolnego Śląska (również tego historycznego – z Nysą i Brzegiem).


Broda porasta policzki, brodę i szyję ludzi oraz niektórych zwierząt. U ludzi pojawia się w przypadku mężczyzn w okresie dojrzewania. Stanowi drugorzędną cechę płciową. U kobiet pojawia się w przypadku wystąpienia zaburzenia hormonalnego określanego jako hirsutyzm.

Niektóre religie (takie jak islam , tradycyjne chrześcijaństwo, ortodoksyjny judaizm i sikhizm ) uważały pełną brodę za niezbędną dla wszystkich mężczyzn. Posiadanie brody zakorzeniło się dlatego w świadomości wielu kultur jako wyznacznik takich cech, jak: mądrość, siła, sprawność, wysoki status społeczny.


antyczne, mityczne i legendarne: 







Karkonosz - wystawa w Muzeum Dom Carla i Gerharta Hauptmannów w Szklarskiej Porębie




figury na Dziedzińcu Honorowym Zamku Książ w Wałbrzychu zainspirowane mitologią rzymską 


Legnica, Dom Pod Przepiórczym Koszem - brodacze baśnowi 



Nysa, budynek poczty 




figury antyczne, wystawa w Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego


Muzeum archeologiczne we Wrocławiu 


zamek Czocha


Karkonosz - Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze 


Neptun w Świdnicy 


Atlas, rynek w Wałbrzychu 


Neptun w Legnicy 


heros, ogrody klasztoru w Lubiążu


Atlant, Wrocławski Teatr Lalek 


Atlant, Aula Leopoldina, Uniwersytet Wrocławski 


Kwestię roli brody poruszali badacze i myśliciele już od antyku. „Barba non facit philosophum” - czyli „broda nie czyni filozofem” - to łacińska maksyma, starożytna fraza ostrzegająca przed szufladkowaniem. Od czasów Aleksandra Wielkiego brody były zakazywane w wojsku. Stąd zaczęto je utożsamiać z myślicielami. Brodę rozpatrywał nawet Charles Darwin w swojej pracy „The Descent of Man”.

Z brodą związane są takie kulturowe zjawiska, jak pogonophobia – strach przed brodą, ale i ruchy na rzecz legalizacji lub oswajania z brodą (np. Beard Liberation Front). Istniał nawet podatek od brody! W 1535 roku wprowadził go król Anglii Henryk VIII , który sam nosił brodę. Podobne rozwiązanie pod koniec XVII wieku car Piotr I nakazał stosować w Rosji. Posiadacz brody po uiszczeniu odpowiedniej opłaty musiał legitymować się odpowiednim żetonem.

Biblia, święci i duchowni 


Chrystus, kaplice w Bardzie 


Nepomucen, most w Bardzie 







posągi na wystawie w Muzeum w Zamku w Brzegu 



figury z mostu gotyckiego w Kłodzku 



figury świętych z Kłodzka 




dekoracja fasady bazyliki w Krzeszowie 










katedra w Legnicy, ambona, portal i inne dekoracje 





kościół św. Macieja we Wrocławiu - ambona 




Muzeum Narodowe we Wrocławiu 



mauzoleum w Raszowie


fasada ratusza we Wrocławiu 


bazylika w Wambierzycach 





Muzeum Miejskie Wrocławia - Pałac Królewski 

W XXI wieku broda stała się niezwykle modna, niezależnie od wpływów religijnych czy politycznych. Masowo zaczęły powstawać linie kosmetyków i narzędzi do pielęgnacji. Co więcej – istnieją nawet artykuły do dekoracji bród! Zakłady fryzjerskie oferują usługi związane z stylizacją brody. Otwierają się też wyspecjalizowane pracownie barberów. Od 2004 roku organizowane są zawody World Beard and Moustache Championships.

Stylizacja brody to sztuka sama w sobie. Różne style formowania zarostu na twarzy odnoszą się też do historycznych wizerunków. Wyróżnia się niekiedy np. takie typy bród, jak: Verdi, Garibaldi, Van Dyke czy Balbo.

wojownicy, rycerze i władcy 



epitafium w Gryfowie Śląskim 



mauzoleum w Krzeszowie 


Muzeum Archeologiczne we Wrocławiu 








Zamek w Brzegu



lapidarium z epitafiami w Cieplicach 



wzgórze Krzywoustego w Jeleniej Górze - piastowscy wojowie 


kościół Wang - wikingowie 


kościół dworski w Legnicy 


witraż Wyspiańskiego w Muzeum Bitwy pod Legnicą, Legnickie Pole 


Muzeum Bitwy pod Legnicą, Legnickie Pole 



epitafia w Marciszowie 



Muzeum Narodowe we Wrocławiu 




mauzoleum w Raszowie 


epitafia w Sadach Górnych 


epitafium z Marciszowa 


epitafium, Szczawienko, Wałbrzych 


Dzieła sztuki z różnych epok przedstawiają brodaczy. To postaci bóstw, bohaterów, świętych, władców (niekiedy z przydomkiem „Brodaty”), ale też rycerzy, rzemieślników, artystów. Słynną brodatą kobietą była legendarna św. Wilgefortis.

Dzień Brody (World Beard Day) przypada w pierwszą sobotę września (7 września w 2019 roku).

artyści, rzemieślnicy, kobiety, ciekawostki 






posągi przedstawiające Michała Anioła i Dürera przed gmachem Muzeum narodowego we Wrocławiu 


Wieniawski ze Szczawna-Zdroju


Holtei, ratusz we Wrocławiu 


Brahms, ratusz we Wrocławiu 


Wilgefortis, Muzeum w Nysie 


Malczewski z faunem, Muzeum Narodowe we Wrocławiu 


dziadki do orzechów, Muzeum Zabawek w Kudowie-Zdroju 


Brahms, Uniwersytet Wrocławski 


krasnal wrocławski 


portret, Muzeum Narodowe we Wrocławiu 


brodata kobieta, Muzeum Narodowe we Wrocławiu 


Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze 



Muzeum Architektury we Wrocławiu 


Muzeum Karkonoskie 


Muzeum w Kłodzku 


Muzeum w Nysie 



fasada ratusza we Wrocławiu 


Angelus Silesius, Muzeum Miejskie Wrocławia 


Muzeum Porcelany w Wałbrzychu 


Holtei, Muzeum Miejskie Wrocławia 


Muzeum Miejskie Wrocławia 


Wow! to mój zestaw ciekawostek, w których pokrótce opisuję niezwykłe zabytki czy widoki, jakie udało mi się uchwycić podczas moich wypraw. To rzeczy małe i duże. Często o niecodziennym kontekście lub niezwykłej historii. Zapraszam - inne posty z tej serii (m.in.: anioły, schody, bestie, mocarze, bociany, Neptun, miniatury, fontanny, Mojżesz, akty, smoki, barok, pelikan ...– TUTAJ.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz