5 stycznia 2023

Bita śmietana po wiedeńsku we Wrocławiu – czyli wyjątkowa premiera "Schlagobers" Opery Wrocławskiej na 60. urodziny Straussa w 1924

Ledwo skończyła się powojenna hiperinflacja, a na scenę wrocławskiej opery trafił nowy balet wiodącego mistrza niemieckiej muzyki – Richarda Straussa. Na 60. urodziny nestora na Dolnym Śląsku odbyła się niemiecka premiera jego baletu „Bita Śmietana”, który kilka miesięcy wcześniej wystawiono w Wiedniu. Pełna przepychu sceniczna fantazja została w Austrii okrzyknięta „Milliardenballett”.


Strauss lubił Wrocław. Nie bez powodu pozwolił, by jego głośna opera „Salome” została wystawiona we Wrocławiu od razu po drezdeńskiej prapremierze. Tym samym Dolny Śląsk był drugim miejscem na świecie, gdzie wykonano skandalizujące dzieło muzyka. Tak samo było ćwierć wieku później z baletem „Schlagobers”. Wrocław sięgnął po wystawienie tego sensacyjnego dzieła od razu po wiedeńskiej prapremierze. Zaskakujące i znaczące są okoliczności powstania i prezentacji utworu. Jeszcze w listopadzie 1923 roku jeden dolar amerykański był wart 4 210 500 000 000 (!) marek niemieckich. Ledwie poradzono sobie z galopującą hiperinflacją, przyczyną nędzy i bankructw, a kilka miesięcy później na deskach Opery Wrocławskiej rozgrywa się akcja baletu o delicjach z cukierni, dzieła o obżarstwie i nadkonsumpcji. Czy to sposób na odreagowanie chudych lat recesji i powojennego kryzysu?


partytura dzieła, wolne media, za: IMSLP


Strauss podczas premiery baletu we Wrocławiu, 
obok niego intendent Opery Wrocławskiej - Heinz Tietjen. W 1931 roku Tietjen został dyrektorem artystycznym Festiwalu Wagnerowskiego w Bayreuth. Heinz Tietjen wystawił sześć z siedmiu oper wystawianych w Bayreuth (opórcz niego, tylko dwaj wnukowie Wagnera, Wieland i Wolfgang Wagner, osiągnęli w tym teatrze taką możliwość)
zdjęcie wykonane w foyer Opery Wrocławskiej, „Schlesische Theater- und Musik-Woche”, wolne media, za SBC


Strauss miał we Wrocławiu przyjaciół (m.in. profesor Neisser, mecenas sztuki, który gościł kompozytora w swojej słynnej willi, będącej żywym muzeum) i wielbicieli. Z okazji 60. urodzin autora „Kawalera srebrnej róży” i poematu „Tako rzecze Zaratustra” w 1924 roku zorganizowano w stolicy Dolnego Śląska Tydzień Straussowski. Kompozytor przybył na to wydarzenie osobiście. Jedną z atrakcji była inscenizacja jego nowego baletu.



nagranie baletu "Schlagobers", za YouTube 


współczesna inscenizacja baletu Straussa "Schlagobers" (YouTube)


„Schlagobers” (Bita Śmietana) premierę miał 9 maja 1924 roku w Wiedeńskiej Operze Państwowej. Strauss napisał muzykę i scenariusz (będący częściowo parafrazą baśniowych krain z „Dziadka do Orzechów” Czajkowskiego, który nie był dobrze znany na Zachodzie). Balet opisuje następujące wydarzenia i scenerię: grupa dzieci świętuje w dużej wiedeńskiej cukierni. Częstują się najsmaczniejszymi ciastami z bitą śmietaną i wieloma innymi słodyczami. Jeden z bohaterów robi to tak zachłannie, że zaczyna go mdlić i musi iść do ambulatorium. Tam także nawiedzają go niczym senne mary chorego rozmaite delicje, w tym księżniczka Praliné i personifikowane likiery, będące odpowiednikami narodów Europy (w tym Polski - Ladislaw Slivovitz)





recenzje i relacje z premiery baletu we Wrocławiu, „Schlesische Theater- und Musik-Woche”, za SBC


We Wrocławiu dzieło wystawiono po raz pierwszy 9 października 1924 roku. Była to niemiecka premiera tego dzieła! Wiele interesujących prasowych materiałów (w tym recenzje i fotografie) na ten temat ukazało się na łamach „Schlesische Theater- und Musik-Woche” - czasopisma wydawanego we Wrocławiu.

Balet jest dziś wykonywany sporadycznie, ale zdarzają się nowe nagrania oraz inscenizacje.


Polecam również inne wpisy oznaczone tagami:

#Strauss,     #ciekawostka,    #balet,   


Dzień Bitej Śmietany przypada 5 stycznia. 

Richard Strauss (ur. 11 czerwca 1864 roku w Monachium, zm. 8 września 1949 roku w Garmisch-Partenkirchen) 

**

**


niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 
 
****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 
CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz