16 marca 2023

"Taniec miłości"/”Korowód” Schnitzlera we Wrocławiu - zdążyć przed cenzurą, czyli scena, sex, skandal i sąd!

Wrocław nie bał się dzieł odważnych i kontrowersyjnych, gwarantujących skandal. Na początku XX wieku w stolicy Dolnego Śląska wystawiono m.in. „Salome” Straussa na podstawie sztuki Wilde’a, który trafił do więzienia za homoseksualizm. Elementem ekspresjonistycznego dramatu jest m.in. taneczny striptiz głównej bohaterki i jej nekrofilski pocałunek odciętej głowy Jana Chrzciciela. Wrocław był drugim miastem po Dreźnie, które przyjęło tę inscenizację. Z kolei niedługo później w mieście odczytano skandalizującą sztukę „Taniec miłości” Schnitzler – dzieło, które kilka miesięcy po tej wrocławskiej lekturze zostało ocenzurowane przez władze i zakazano jego wydawania oraz wystawiania!


16 marca 1904 roku na wniosek berlińskiej prokuratury sztuka "Reigen" Arthura Schnitzlera została zakazana w Niemczech. Zaledwie kilka miesięcy wcześniej, w 1903 roku, wrocławianie mieli wyjątkową okazję (jako jedni z pierwszych w Europie!) wysłuchania głośnej, publicznej lektury tego skandalicznego dzieła. Oficjalna premiera sceniczna odbyła się dopiero w 1920 roku. 


Arthur Schnitzler, wolne media, wikimedia.org


Arthur Schnitzler urodził się 15 maja 1862 roku w Wiedniu, a zmarł zm. 21 października 1931 roku. Był prozaikiem, dramaturgiem i lekarzem. Jest uważany za jednego z najważniejszych przedstawicieli wiedeńskiego modernizmu. W swoich dziełach pisarz podejmował się trudnych i szokujących tematów obyczajowych, w tym zdrady i życia seksualnego różnych warstw społecznych. Jego twórczość zwróciła uwagę nie tylko publiczności i władz, ale i badaczy psychologii, jak Freud.  

Sławę przyniosła mu sztuka „Reigen”, która polskim czytelnikom znana jest pod tytułami „Taniec miłości i życia” lub „Korowód”. Jest to to sztuka, w której dziesięć osób (pary damsko-męskie) rozmawia ze sobą przed lub po stosunku płciowym. Jest to niezwykle intrygująca próba psychoanalizy i analizy klasowej społeczeństwa przełomu wieków w Europie. 



tłumaczenie sztuki na język polski, wolne media, za: POLONA


Wrocławskie czytanie "Reigen" Arthura Schnitzlera z 1900 roku odbyło się 21 listopada 1903 roku w Haus Riegner (słynna restauracja hotelowa z estradą, która znajdowała się przy ul. Kazimierza Wielkiego 50 we Wrocławiu). Spotkanie prowadził Marcell Salzer, znany aktor kabaretowy związany ze sceną w Berlinie (był członkiem grupy Ernsta von Wolzogena, który pochodził z Wrocławia). Na ten temat informacje podają publikacje "The History of Schnitzler's Reigen" czy "Die Rezeption von Arthur Schnitzlers Reigen", "Schnitzlers "Reigen": Der Skandal". Następnie w krajach niemieckich dzieło ocenzurowano. 

Premiera dzieła w 1920 roku w Berlinie okazała się jednym z największych skandali teatralnych XX wieku (zakończyła się procesem sądowym!). Schnitzler nałożył na utwór zakaz wykonywania w teatrach, który obowiązywał do 1982 roku (w międzyczasie dzieło zostało kilka razy ekranizowane z powodzeniem). 

"La Ronde" z 1950 roku, filmowa adaptacja sztuki w rezyserii Maksa Ophülsa - trailer. W 1952 roku film nominowany był do Oscara w dwóch kategoriach 


Jako ciekawostkę można dodać, że również w 1903 roku ukazało się oficjalne wydanie książkowe sztuki, a autorem opracowania graficznego był Bertold Löffler, ceniony malarz i grafik, który urodził się w miejscowości Rosenthal/Růžodol - obecnie część Liberca (leży w Sudetach, w Kotlinie Żytawskiej, u stóp Gór Izerskich). 



wydanie z 1903 roku z grafiką Löfflera, licencja: CC BY-SA 4.0, za: www.deutschestextarchiv.de


***

Polecam również wpisy oznaczone tagami:

#teatr,   #ciekawostka 


****

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 

CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz