1 stycznia 2024

Pieśń poety z Legnicy z muzyką Bacha czyli „Z serca dar na Nowy Rok” - kantata na Nowy Rok z 1726 roku

Bach napisał kilka kantat do słów poety z Legnicy! Jedna z nich to uroczyste przywitanie Nowego Roku. Piękna, podniosła muzyka ściśle wiąże się z tekstem przedwcześnie zmarłego mistrza z Dolnego Śląska. Zapraszam do lektury ciekawostek i wysłuchania wyjątkowego utworu, który swoją premierę miał w Lipsku.  


Kantata „Herr Gott, dich loben wir” nosi numer BWV 16. Bach po raz pierwszy wykonał ten utwór 1 stycznia 1726 roku w Lipsku, gdzie mieszkał i pracował od 1723 roku (co ciekawe pierwsze dwa lata jego szefem był Christian Ludovici z Kamiennej Góry!).

Kantata „Herr Gott, dich loben wir” jest jednym z kilku sakralnych utworów Jana Sebastiana Bacha, napisanych specjalnie na powitanie nowego roku. Jako libretto kantaty Bach wybrał tekst ze zbioru wydanego przez  Lehmsa w 1711 roku. Kiedy kompozytor pisał kantatę, autor słów nie żył od kilku lat.


Georg Christian Lehms, poeta z Legnicy, bibliotekarz księcia Hesji w Darmstadt, grafika, wolne media, za: wikimedia.org 



Lehms, „Gottgefälliges Kirchen-Opffer”, 1711, 
karta tytułowa i karta z tekstem kantaty Bacha 
domena publiczna, za: Technische Universität Darmstadt https://tudigit.ulb.tu-darmstadt.de/


epitafium Lehmsa, "Jüdische Merkwürdigkeiten" 1718

 Georg Christian Lehms - urodzony w Legnicy w 1684 roku był prawie równolatkiem Bacha (rocznik 1685). Uczęszczał do gimnazjum w Görlitz, a później studiował na uniwersytecie w Lipsku (gdzie od 1723 roku mieszkał Bach). Zmarł młodo, 15 maja 1717. W 1711 roku w  Darmstadt, gdzie pracował jako bibliotekarz książęcy, wydał zbiór tekstów poetyckich pod tytułem „Gottgefälliges Kirchen-Opffer”. Bach posiadał to wydanie i chętnie z niego korzystał. Johann Sebastian Bach wykorzystał teksty poety z Legnicy w około 10 kantatach. 

Warto dodać, że Lehms miał na łożu śmierci napisać wiersz na swój grób. Zaczyna się on od słów: 

"Legnica, ukochana Legnica, przyjęła mnie na świat   
Görlitz i jego wielcy sprawili żem chwat 
Lipsk - Dom Muz - dał mi rozumny byt 
Darmstadtu książę - honoru i godności szczyt  [...]”

(wolne tłum. Welthelsicht) 


J.S.Bach, portret w Archiwum Bachowskim w Lipsku, wolne media, za: wikimedia.org 


rękopis kantaty „Herr Gott, dich loben wir”, wolne media, za: IMSLP

Kantata Bacha składa się z 6 części, z czego pięć pochodzi z tekstu opublikowanego przez Lehmsa, a szósta – ostatnia, jest chorałem Paula Ebera. Warto jednak nadmienić, że chór otwierający kantatę, zawarty w libretcie Lehmsa, to oryginalnie cztery wersy niemieckiego „Te DeumMarcina Lutra. Części właściwie napisane przez Lehmsa (2 – 5) to arie, recytatywy i chór, które są lirycznym wyrazem dziękczynienia za przeszłe dary oraz modlitwą o dalsze błogosławieństwa. 

Kantata jest wciąż wykonywana i została nagrana przez wielu wybitnych bachowskich wykonawców (Gardiner, Leonhard/Harnoncourt,  Koopman). Proponuję następujące wykonanie do posłuchania. 

Bach, kantata „Herr Gott, dich loben wir”, (YouTube) 

Polski tekst kantaty (w dwóch tłumaczeniach oraz oryginale) można znaleźć na stronie: http://kbpp.org.pl/bwv-16


Polecam również inne posty na blogu oznaczone tagien:

#BACH 

***

******


niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic (... a także innych miejsc, które odwiedziłem, oraz spraw, które mnie zainteresowały) 


Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej w podpisach - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 


publikowane zdjęcia mojego autorstwa nie powstają w wyniku użycia narzędzi AI (sztucznej inteligencji), ujęć z dronów, obróbki graficznej polegającej na montażu, dodawaniu i wymazywaniu elementów. Fotografie mają charakter dokumentacji odwiedzonych miejsc i obiektów, w takiej formie, w jakiej je oglądałem. 


licencja praw autorskich materiałów własnych na blogu zezwalająca na użycie na określonych warunkach 

CC BY-NC-ND


autorem bloga jest Robert - muzealnik, dziennikarz, przewodnik, animator, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz