10 marca 1788 r. w Łubowicach, 230 lat temu, urodził się śląski poeta Joseph von Eichendorff. Autor słów wspomnianej pieśni (tekst w oryginale i polskim tłumaczeniu można znaleźć w publikacji na stronie internetowej poświęconej twórczości śląskiego pisarza doby romantyzmu).
Eichendorff był gościem (1856-57) na zamku Jánský Vrch w Javorníku niedaleko Paczkowa. Zaprosił go tam słynny wrocławski arcybiskup, Heinrich Ernst Karl Förster (karierę zaczynał w kościele Piotra i Pawła w Kamiennej Górze, był uczestnikiem soboru watykańskiego, zmarł w zamku w Javorniku). Na jego zlecenie poeta zaczął pisać poemat o św. Jadwidze Śląskiej. Pracę nad nim przerwała jednak śmierć twórcy (1857). Wspomniany zamek biskupów wrocławskich (był własnością archidiecezji od XIV wieku aż do 1945 roku) niegdyś był twierdzą graniczną księstwa Bolka I, prawnuka św. Jadwigi.
W 80. rocznicę śmierci poety (i pobytu w Javorniku) powstała inicjatywa zbudowania ławy pamiątkowej na tarasie nazywanym Eichendorffova Vyhlídka. Dzieło w 1943 roku ukończył rzeźbiarz Josef Obeth.
Innym monumentem upamiętniającym śląskiego artystę jest jego wrocławski posąg. Pomnik odsłonięto w Parku Szczytnickim 27 czerwca 1911 roku, ale został zniszczony po 1945. Replikę rzeźby odsłonięto 11 maja 2012 roku w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Na cokole znajduje się, jak w oryginale, brązowa figura poety w stroju wędrowca (w wierszu, o którym mowa w tym artykule, słowo "wędrówka" pojawia się 2 razy). Sam cokół również zdobią znaczące elementy. Po bokach znajdują się dwa reliefy. Na pierwszym jest widoczna kobieta z lutnią pod lipą adorowaną przez wielbiciela. Jest to scena z utworu Eichendorffa „Z życia nicponia” („Aus dem Leben eines Taugenichts”).
Wiersz „O zmierzchu” („Im Abendrot”) znalazł się w tomie poezji opublikowanych w 1841 roku w cyklu „Frühling und Liebe” („Wiosna i miłość”). Pieśń posłużyła, po ponad 100 latach od napisania, w 1948 roku Straussowi. To jeden z najbardziej charakterystycznych i popularnych utworów pieśniarskich neoromantyzmu. Ale utwór śląskiego poety wykorzystała też niemiecko-amerykańska kapela black-metalowa Dämmerfarben. Znalazł się na płycie Im Abendrot, którą zespół wydał w 2011 roku. W 2005 roku ukazała się też płyta "Eichendorff - Liedersammlung" pieśń o zmierzchu interpretuje na niej neofolkowa grupa z Jeny - Forseti.
Wiersz opisuje trudy górskiej wędrówki i odpoczynek w blasku zachodzącego słońca i zasypiającej przyrody. Słychać śpiew skowronków („zwei Lerchen” co ciekawe dwa skowronki pojawiają się też w wierszu „Die Stille” w tym samym cyklu). To metafora spokojnego pogodzenia się z upływem życia. Przejmujący jest koniec wiersza, kiedy poeta rymuje słowo zachód słońca - wieczorne zorze (Abendrot) ze śmiercią (Tod), zadając retoryczne pytanie. W tym miejscu Strauss cytuje sam siebie. Zapożycza z utworu "Tod und Verklärung" ("Śmierć i przemienienie") akord pełen tajemnicy i pokory. Utwór napisał jako młody człowiek, 60 lat wcześniej, jeszcze w XIX wieku. W tym miejscu cykl życia i twórczości zatoczył symbolicznie koło.
* Muzyka do wiersza śląskiego poety: miejsca związane z Eichendorffem oraz sudeckie krajobrazy o zachodzie.
* Im Abendrot (Hörbuch) Joseph von Eichendorff - recytacja wiersza w oryginale
Renée Fleming - Richard Strauss Four Last Songs, Im Abendrot - jedna z najwybitniejszych interpretatorek cyklu Straussa
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz