19 listopada 2018

Ratusz – dom władzy: przegląd dolnośląskich gmachów historycznych urzędów (GALERIA)

To niewątpliwie najważniejszy budynek użyteczności publicznej w mieście. Ratusz, czyli dom rady (z niem. Rathaus), stanowi serce administracji, jest centrum danej miejscowości. Często ratusze lokalizowane były na rynku, głównym placu. W niniejszym wpisie przegląd ciekawych dolnośląskich (i nie tylko) ratuszy – ponad 20 budynków w różnych miastach regionu. 




Wiele miast może się poszczycić ratuszami świetnej klasy. To obiekty o dużych walorach architektonicznych. Zabytki i miejsca związane z rozmaitymi historiami czy legendami. Cześć z nich nadal służy jako siedziba magistratu. Inne są np. muzeami, bibliotekami itp. 


Ratusze łączy zwykle zespół cech charakterystycznych dla tego rodzaju budynku. Najczęściej typowy ratusz ma plan prostokąta. Na I piętrze znajduje się najważniejsze miejsce: sala posiedzeń rady. W rozmaitych ratuszach znajdziemy też sale ślubów czy dawne sale sądowe. Monumentalizm budowli podkreślała wieża. Przyziemie obiektów czasami skrywało lokale biesiadne – piwnice i piwiarnie.

Perła w stolicy regionu 
Wrocławski ratusz to późnogotycki budynek na rynku. Uchodzi za jeden z najlepiej zachowanych historycznych ratuszy w Polsce. Mieści m.in. oddział wrocławskiego Muzeum Miejskiego – Muzeum Sztuki Mieszczańskiej. Jego ozdobą są niezwykłe wykusze, zegar astronomiczny i finezyjne dekoracje.















wrocławski ratusz



Na bogato w starym mieście 
Urokiem i bogactwem zaskakuje również wspaniały ratusz w Lwówku Śląskim - jednym z najstarszych miast na Śląsku. Wielokrotnie rozbudowywany obiekt ma mnóstwo niezwykłych zakamarków. Potężna bryła ratusza z wieżą jest jednym z najciekawszych obiektów architektonicznych w Lwówku. Obecnie historyczny budynek ratusza jest siedzibą kilku instytucji, w tym biblioteki. Jest również częściowo udostępniony do zwiedzania turystom. Warto skorzystać z tej oferty! Można obejrzeć nie tylko piękne średniowieczne wnętrza, ale i ciekawe wystawy tematyczne związane z historią miasta. 








ratusz w Lwówku Śląskim 



W mieście krzywej wieży 
Ratusz w Ząbkowicach Śląskich został wzniesiony w 1864 roku. To neogotycka budowla ulokowana na rynku miejskim. Ma wysoką na ponad 70 metrów wieżę. Na uwagę zasługuje m.in. sala ślubów, w której znajduje się oryginalny obraz Willmanna. To scena pasyjna pochodząca pierwotnie z kalwarii w Krzeszowie. Architektem ratusza był Alexis Langer, znany też jako twórca  kolegiaty Najświętszej Maryi Panny Bolesnej i św. Aniołów Stróżów w Wałbrzychu.










ratusz w Ząbkowicach Śląskich 



W stolicy Karkonoszy 
Ratusz w Jeleniej Górze to barokowo-klasycystyczna budowla wzniesiona według projektu Chrystiana Gotlieba Hedemanna w roku 1749, przebudowana w 1924 roku. W jej miejscu wcześniej stał średniowieczny ratusz, który się zawalił.








ratusz w Jeleniej Górze 



W mieście górników 
Ratusz w Nowej Rudzie został wzniesiony w 1884 roku. W latach 1892–1894 został rozbudowany. Neorenesansowa piękna budowla zastąpiła wcześniejsze siedziby władzy, które uległy zniszczeniu.












ratusz w Nowej Rudzie 


W stolicy księstwa Piastów 
Ratusz w Świdnicy jest również położony w centrum miasta, w rynku. Pierwotnie był wybudowany w stylu gotyckim. Wielokrotnie niszczona była jego wieża. Obecna, odbudowana w XXI wieku, służy za punkt widokowy. W samym ratuszu sale wystawiennicze ma Muzeum Kupiectwa.









dawny ratusz w Świdnicy 

Jak zamek 
Ratusz w Wałbrzychu to budowla, która została wzniesiona w 1856 roku w stylu neogotyckim. Znajduje się przy placu Magistrackim, sąsiadującym z rynkiem. Budynek ratusza zaprojektował i wykonał królewski budowniczy Hermann Friedrich Wäsemann z Wrocławia. Był on też autorem ratusza w Berlinie. Wciąż pełni siedzibę władz miasta.







ratusz w Wałbrzychu 


Ratusz z muzeum 
Piękny ratusz w Ziębicach jest - podobnie jak kilka innych historycznych ratuszów w tym zestawieniu - siedzibą muzeum. W tym ziębickim byłym magistracie mieści się bardzo ciekawe Muzeum Sprzętu Gospodarstwa Domowego. 







ratusz w Ziębicach 


Strażnik historii 
Ratusz w Kamiennej Górze to neorenesansowa budowla wzniesiona w latach 1904-1905. Na uwagę zasługują ciekawe płaskorzeźby i witraże prezentujące historię miasta od średniowiecza pod czasy pruskie. Budynek został odrestaurowany i zdobył wyróżnienie w konkursie konserwatora Zabytek Zadbany. Jest siedzibą władz miasta. Znajduje się przy placu Grunwaldzkim, w miejscu dawnych murów miejskich i jednej z bram. Pierwotna lokalizacja ratusza znajdowała się w rynku.















ratusz w Kamiennej Górze 


Malowane dzieje 
Ratusz w Kowarach to ciekawa klasycystyczna budowla wzniesiona w latach 1786-1789 na fundamentach wcześniejszego ratusza. Na uwagę zasługują polichromie w sali rajców, odkryte po wojnie pod nowszymi od nich tynkami. Przedstawiają mieszkańców Kowar i zawody związane z tym regionem.







ratusz w Kowarach 


Strzegomska wieża
Interesującą sytuację mamy w Strzegomiu. Zachowana do dziś pierwotna siedziba władz tego miasta została wzniesiona w latach 1859-1860 przy wykorzystaniu Wieży Targowej pochodzącej z poprzedniego ratusza. W roku 1940 władze miasta przeniesiono do domu z XIX wieku, położonego w tym samym bloku zabudowy śródrynkowej. Dziś Wieża Targowa, nakryta szklaną piramidą, stanowi punkt widokowy. Widać z niej budynek służący za siedzibę władz.






na pierwszym planie tył nowego ratusza widziany z Wieży Targowej 



ratusz w Strzegomiu 


Ratusze dwa
Stary Ratusz w Legnicy to budowla wzniesiona w latach 1737-1741 w stylu barokowym. Początkowo była siedzibą władz miejskich, ale już w roku 1928 została zaadaptowany na siedzibę teatru mieszczącego się obok. Obecnie znajduje się w nim administracja teatru oraz garderoby aktorów. Z kolei Nowy Ratusz w Legnicy to położony niedaleko, obok katedry, budynek, który został wzniesiony w roku 1905 w stylu neorenesansowym. Obecnie jest nadal siedzibą władz miasta.






ratusze w Legnicy 


W cieniu twierdzy 
Ratusz w Kłodzku jest neorenesansowym monumentalnym zabytkiem położonym w centralnej części placu Bolesława Chrobrego. Został zbudowany w latach 1887–1890 według projektu niemieckiego architekta Ewalda Bergera.












ratusz w Kłodzku 



Na najwyższym rynku 
Na uwagę zasługuje niewątpliwie również ratusz w Boguszowie-Gorcach. Mieści się on w najstarszej dzielnicy miasta – Boguszowie. To barokowa budowla, która została wzniesiona w 1737 roku. Obecnie ratusz jest siedzibą władz miejskich. Co ciekawe jest ulokowany na wysokości 592 metrów n.p.m. - to daje mu pierwsze miejsce na liście najwyżej położonych zabytkowych siedzib władz w polskich miastach.




Odbudowany powojnie 
Ratusz w Lubaniu to piękny budynek wzniesiony w latach 1539-1543 w stylu renesansowym. Później był jeszcze kilkakrotnie przebudowywany. Po zniszczeniu w roku 1945 został zrekonstruowany w latach 1962-1972. Teraz mieści się w nim biblioteka i muzeum. Na uwagę zasługują ciekawe detale architektoniczne: portale, zegar.









ratusz w Lubaniu 



Klasycystyczna siedziba 
Ratusz w Oleśnicy został wybudowany w pierwszej połowie XV wieku. Był on następnie wielokrotnie niszczony i przerabiany. Podczas przebudowy w roku 1826 uzyskał obecny klasycystyczny wygląd. Został odbudowany w roku 1964 roku.




Wokół starej wieży 
Ratusz w Jaworze jest kolejną stosunkowo młodą budowlą. Został wzniesiony  w latach 1895-1897 w stylu neorenesansowym. Co ciekawe powstał niejako wokół starszej gotyckiej wieży, pochodzącej z poprzedniego ratusza.







Rada w pensjonacie i willi fabrykanta 
Ciekawy przypadek ratuszowy jest w Szczawnie-Zdroju. W tym podwałbrzyskim kurorcie przy deptaku znajduje się piękna siedziba władz miejskich. Nie jest to jednak oryginalny ratusz! Budynek powstał jako dom kuracjusza.



Z kolei w Bielawie radni obradują w dawnej fabrykanta Froehlicha





Władze w uzdrowisku
Ratusz w Lądku-Zdroju został wybudowany w roku 1872 roku. Jest położony na lądeckim rynku, oddalonym od uzdrowiskowej części kurortu. Jest to również kolejny ratusz miasta, który zastąpił inne obiekty, zniszczone przez pożary itp.


ratusz w Lądku-Zdroju 


Na pochyłym rynku 
Ratusz w Bolkowie to dość prosty klasycystyczny budynek. Został wzniesiony w 1670 roku i przebudowany  na początku XIX wieku według projektu Christiana Gotlieba Hedemanna z Kamiennej Góry. Co ciekawe budynek jest położony na środku prostokątnego, pochyłego placu.



ratusz w Bolkowie 


Wchłonął sukiennice 
Ratusz w Dzierżoniowie został wzniesiony w roku 1875 przy wykorzystaniu wieży i sukiennic pochodzących z XV wieku.






ratusz w Dzierżoniowie 



Miasta i miasteczka 
Również inne mniejsze miasteczka mogą się pochwalić ciekawymi ratuszami. Na blogu znajdują się również zdjęcia zabytkowych siedzib władz z Lubawki, Świebodzic, Mirska czy Radkowa.


Świebodzice 


Mirsk


Lubawka


Radków 


Gryfów Śląski 


Bonus: Paczków, Otmuchów i Görlitz
Paczków i Otmuchów historycznie znajdowały się na Dolnym Śląsku. Obecnie to miasta w województwie opolskim. Ratusz w Paczkowie był pierwotnie renesansową budowlą, która została później przebudowana w stylu neoklasycystycznym. W wieży znajduje się ciekawy zegar i punkt widokowy. W Otmuchowie na uwagę zasługuje niezwykły zegar na ratuszu. 




ratusz w Paczkowie 



ratusz w Otmuchowie 


Z kolei Görlitz to łużyckie miasto, niegdyś włączone administracyjne do Dolnego Śląska. Znajdują się tam dwa ratusze. Stary, zabytkowy przy Rynku Dolnym (niem. Untermarkt), obok Muzeum Śląskiego (Schlesisches Museum). Słynie z pięknych schodów, zdobień i wieży z punktem widokowym. Z kolei położony w pobliżu Nowy Ratusz jest neorenesansowym budynkiem przy  zbudowanym przez architekta Jürgena Krögera. Został ukończony w 1903 roku.






ratusz w Görlitz 



Który ratusz podoba Wam się bardziej? 

#ratusz (również poza Dolnym Śląskiem i Polską) 

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 

****
Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 
CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****





Brak komentarzy:

Prześlij komentarz