welthellsicht - moje spojrzenie na świat : Goethe

19 stycznia 1829 roku, 190 lat temu, pół roku przed 80. urodzinami Goethego odbyła się premiera dramatyczna spektaklu opartego na tekście I części Fausta. Warto pamiętać, że w 2019 roku obchodzimy też 270. rocznicę urodzin słynnego poety, który podróżował po Dolnym Śląsku i okolicach w 1790 roku.

popiersie Goethego - skały Adrspachu

"Faust" to jeden z najsłynniejszych dramatów nowożytnych. Uznawany za dzieło romantyczne, choć sam autory odżegnywał się od tego nurtu. Po materię „Fausta” Goethego sięgało wielu twórców. Powstawały obrazy inspirowane tym dziełem, ale i muzyczne adaptacje: pieśni, symfonie, uwertury i opery. Jedną z nich napisał książę Radziwiłł. Dzieło było wystawione w 1808 roku z sukcesem jeszcze za życia Goethego.

pomnik Goethego przed wejściem do Semperoper w Dreźnie

OPERA FAUST W MUZEUM W NIEBOROWIE

(YouTube/Muzeum w Nieborowie i Arkadii)

Premierę sceniczną, jako dzieło teatru dramatycznego, „Faust” miał w 1829 roku. Odbyła się ona w Brunszwiku. Jeszcze tego samego roku w Weimarze, gdzie rezydował sędziwy geniusz, z okazji jego urodzin również wystawiono dzieło, opierając się na inscenizacji z Brunszwiku.

afisz inscenizacji z prapremiery

scena z Fausta - obraz z 1829 roku

z okazji 80. urodzin Goethego również w Lipsku 28 sierpnia 1829 roku odbyła się premiera "Fausta". W roli Małgorzaty wystąpiła wówczas Rosalie Wagner, starsza siostra Ryszarda Wagnera, jedna z najwybitniejszych aktorek niemieckich tamtych czasów. Właśnie pod wrażeniem tej inscenizacji młody Ryszard Wagner napisał uwerturę "Faust". Rolę wysoko ocenił też H.Laube, ważny krytyk, pisarz związany z Dolnym Śląskiem (foto: portret Rosalie Wagner, wolne media).

W tym czasie Goethe pracował nad II częścią dzieła. Ukończył ją tuż przed śmiercią, a zgodnie z jego wolą, zostało ono opublikowane jako pośmiertne.

Piwnica Auerbacha w Lipsku

Co ciekawe autor wpadł na pomysł pisania Fausta w Lipsku, podczas studiów. Stąd obecność sceny w słynnej Piwnicy Auerbacha. Dziś stoją tam posągi Fausta i Mefistofelesa, głównych bohaterów I części tragedii, oraz studentów – bywalców piwnicy (karczmy).

Jessye Norman; "Gretchen am Spinnrade"; Franz Schubert

(YouTube)

Co ciekawe w I części tragedii jednym z bohaterów jest też Wagner. W Lipsku za życia Goethego urodził się słynny kompozytor o tym nazwisku, zupełnie niedaleko piwnicy i uniwersytetu. Wagner w młodości napisał muzykę inspirowaną dziełem Goethego. Jak wspomniałem wyżej, jego starsza siostra Rosalie (ur. 4 marca 1803 r. w Lipsku) zagrała rolę Małgorzaty (Gretchen) w lipskim spektaklu "Fausta" na 80. urodziny Goethego.