Scheffler i Engler – śląscy mistrzowie późnego baroku (GALERIA - wybór)

Zostawili po sobie zapierające dech w piersi malowidła iluzjonistyczne, a także instrumenty, których brzmienie czaruje wciąż po setkach lat! 

Organy, które mają nie tylko bajeczny barokowy prospekt, ale i od prawie 300 lat brzmienie z czasów Bacha, a także freski odsłaniające przed nami metafizykę dzięki wyobraźni i talentowi mistrza pędzla. 



Stali czytelnicy mojego bloga doskonale wiedzą, że na Dolnym Śląsku nie brakuje perełek. Ich odkrywanie, poznawanie to niezwykła przygoda i przyjemność. Rozmaite rocznice są okazją do przypominania o sylwetkach wybitnych twórców, którzy pozostawili po sobie materialne dziedzictwo – świadectwo ich czasów. Fantastyczne zabytki, niczym bursztyn, prezentują się wciąż w roli klejnotów sztuki, ale i przekazują nam sporą dawkę wiedzy o realiach czasów, w których powstały. Mówią nam, co ludzie wtedy cenili, czego pragnęli, jak myśleli i odczuwali. Pełen wielowymiarowego przepychu barok nie specjalnie kryje się z swoim programem ideowym. Wręcz przeciwnie – epatuje monumentalizmem, dowodząc wybujałej estetyki i uczuciowości artystów i zleceniodawców.

Michael Engler Młodszy urodził się 6 września 1688 roku Wrocławiu. Zmarł w tym mieście 15 stycznia 1760 roku. Był najsłynniejszym przedstawicielem rodziny Englerów, która specjalizowała się w kunszcie organmistrzowskim. Michał Engler zbudował około 40 organów. Na Dolnym Śląsku za najsłynniejszy uchodzi instrument w bazylice w Krzeszowie. To organy z lat 1732-36. Do dziś zachowały, dzięki dbałości konserwatorów, niemal idealne oryginalne brzmienie z czasów, kiedy Bach komponował w Lipsku swoje słynne kompozycje organowe. Co roku w wakacje w Krzeszowie odbywa się letni festiwal Muzyka Dawnych Mistrzów (uczestniczyłem jako słuchacz w kilku koncertach w latach 2015-19) - można wówczas za darmo, codziennie (szczegóły na stronie internetowej opactwa i w biurze obsługi pielgrzyma) wysłuchać brzmienia instrumentu Englera. Dodatkowo sezonowo odbywają się prezentacje organów w ramach specjalnych wydarzeń i tras turystycznych.

prospekt organów Englera w bazylice w Krzeszowie

stół gry organów Englera w bazylice w Krzeszowie

Innym znanym instrumentem Englera były organy w bazylice św. Elżbiety w jego rodzinnym Wrocławiu. Dzieło budowane przez sędziwego mistrza w latach 1750-61 i ukończone przez jego syna Gottlieba Benjamina, strawił pożar w 1976 roku. W 2018 roku ruszyła odbudowa skarbu. Organy zostały oddane do użytku w 2022 roku.

stan odbudowy organów Englera w bazylice we Wrocławiu w 2019 roku

matryca ryciny przedstawiającej organy Englera w bazylice we Wrocławiu - wystawa "1000 lat Wrocławia" w Muzeum Miejskim Wrocławia

makieta organów w odbudowie 

organy po odbudowie 

Felix Anton Scheffler urodził się 29 sierpnia 1701 roku w Monachium, a zmarł 10 stycznia 1760 w Pradze. Był niemieckim malarzem działającym głównie na Dolnym Śląsku. Jego najważniejsze dzieła to: freski na klatce schodowej Uniwersytetu Wrocławskiego, freski w refektarzu klasztoru w Lubiążu, plafon w Sali Maksymiliana i plafon w Salonie Włoskim zamku Książ w Wałbrzychu, malowidła w kaplicach bazyliki w Krzeszowie, malowidła w Kościele Łaski w Jeleniej Górze,  freski w refektarzu franciszkańskim w Kłodzku czy polichromie w kościele Świętych Piotra i Pawła w Nysie.

.

Sala Maksymiliana w Książu

freski Schefflera przedstawiające zamek Książ  4 stron świata o 4 porach roku, Mauzoleum Hochbergów w Książu

dekoracja malarska schodów cesarskich Uniwersytetu Wrocławskiego

obrazy ołtarzowe (św. Mikołaj, św. Nepomucen, św. Maria Magdalena, św. Jadwiga Śląska, Wszyscy Święci) z bazyliki, kaplicy Marii Magdaleny oraz Mauzoleum Piastów w zespole klasztornym w Krzeszowie  - dzieła Schefflera

dekoracja malarska Kościoła Łaski w Jeleniej Górze

refektarz klasztoru w Kłodzku

refektarz klasztoru w Lubiążu

Post napisany w 2020roku okazji 260. rocznicy śmierci wspominanych artystów.

W 2020 roku, w styczniu, minęła 260. rocznica śmierci dwóch ciekawych artystów aktywnych na Dolnym Śląsku w XVIII wieku. Czym zasłynęli? Gdzie znajdziemy dziedzictwo ich twórczej pracy? 

***

Barokowe cuda architektoniczne na Dolnym Śląsku TUTAJ

O innych ciekawych malarzach barokowych działających na Dolnym Śląsku: Willmann (TUTAJ), Brandl (TUTAJ)

O ciekawych XIX-wiecznych śląskich organmistrzach: Buckow (TUTAJ) i Schlag (TUTAJ)

Zestawienie wybranych ciekawych rocznic na 2020 rok TUTAJ