Dolnoślązak – wyraziciel woli wdowy po Mozarcie, spadkobierca artystyczny dorobku kompozytora, powiernik jego szwagierek: Alois Taux z Braszowic pod Ząbkowicami Śląskimi, pierwszy dyrektor Mozarteum, który pożegnał Konstancję Mozart pieśnią żałobną, a sam został pochowany z jej siostrami – Aloisią, śpiewaczką mozartowską, i Sophie, opiekunką Mozarta!

Kompozytor z Dolnego Śląska znajdował się w kręgu najbliższych krewnych i współpracowników Wolfganga Amadeusza Mozarta! Chociaż urodził się ćwierć wieku po przedwczesnej śmierci Klasyka Wiedeńskiego, Alois Taux stał się jedną z najważniejszych postaci związanych z upamiętnieniem spuścizny kompozytorskiej genialnego muzyka. Dzięki bliskim kontaktom z wdową po Mozarcie, Konstancją, i jej dwiema siostrami, szwagierkami Mozarta, muzyk z Dolnego Śląska znalazł się w samym centrum rodzącego się zorganizowanego miejsca pamięci i artystycznego „kultu” Wolfganga Amadeusza. 

Był świadkiem odsłonięcia pomnika kompozytora, pierwszym dyrektorem Mozarteum, a także organizatorem festiwali, które dały początek jednej z najważniejszych letnich imprez muzycznych Europy! Znał się z synami Mozarta. Zmarłą wdowę po kompozytorze pożegnał pieśnią, której partytura została opublikowana m.in. na łamach „Allgemeine Wiener Musik-Zeitung”. Jego doczesne szczątki spoczęły obok szwagierki Mozarta, która śpiewała opery mistrza, a także drugiej szwagierki, która opiekowała się umierającym kompozytorem i opowiedziała jego biografom o ostatnich godzinach autora kultowego „Requiem”. 

Alois Taux urodził się 5 października 1817 roku w Baumgarten koło Frankenstein na Dolnym Śląsku, czyli w Braszowicach koło Ząbkowic Śląskich. Zmarł niespodziewanie, podczas próby chóru, 17 kwietnia 1861 roku w Salzburgu -  w mieście, w którym 27 stycznia 1756 roku urodził się Mozart. Taux był austriackim dyrygentem i kompozytorem. Z Salzburgiem związany był już od 1839 roku, jako dyrygent. Był od 1841 roku pierwszym dyrektorem Towarzystwa Muzyki Katedralnej i Mozarteum w Salzburgu (dziś działa jako Universität Mozarteum Salzburg) oraz założycielem Salzburger Liedertafel (istnieje do dziś od 1847 roku!). W latach 1842, 1852 i 1856 Taux zainicjował pierwsze festiwale mozartowskie w Salzburgu, co było inspiracją do organizacji Salzburger Festspiele – jednego z najważniejszych letnich wydarzeń teatralno-muzycznych w współczesnej Europie. Mozarteum, którym kierował jako pierwszy, powstało z inicjatywy Constanze Nissen, wdowy po Mozarcie. Taux zdążył ją poznać. Był także dobrym znajomym synów Mozarta. W czasie pobytu w Salzburgu był świadkiem odsłonięcia pomnika kompozytora w Salzburgu. Pomnik został pomyślany, jako upamiętnienie 50. rocznicy śmierci Kompozytora, ale został odsłonięty 4 września 1842 roku. Stoi do dziś na placu Mozarta. Odsłonięcia nie dożyła wdowa. Konstancja zmarła 6 marca 1842 roku. Taux pożegnał ją pieśnią żałobną „Grabgesang für die Wittwe Mozart's”. Taux miał żonę, Annę, córkę Josefa Franza Dubsky von Wittenau. Ich córki były znanymi w Salzburgu nauczycielkami. 

Taux,  „Grabgesang für die Wittwe Mozart's”, w: Allgemeine Wiener Musik-Zeitung, 1842, Google Books

Konstancja, z domu Weber, urodziła się 6 stycznia 1762 roku (była 55 lat starsza od Tauxa, dolnośląski kapelmistrz poznał ją jako ponad 70-letnią damę). Żoną Mozarta została 4 sierpnia 1782 roku. Wdową została 9 lat później. Pierwszego męża przeżyła 51 lat! Była zaangażowana w promowanie twórczości Mozarta oraz zachowanie jego dorobku. Jednym z pomysłów na uczczenie pamięci o kompozytorze było założenie instytucji o nazwie Mozarteum. 

Konstancja Mozart, wolne media, wikimedia.org 

Taux znał się też z sistrami wdowy po Mozarcie. Szwagierki Mozarta były również blisko związane z kompozytorem i jego twórczością. Do kręgu znajomych Taxa należała Maria Aloisia Antonia Lange z domu Weber (ok. 1761 - 8 czerwca 1839 w Salzburgu). Była śpiewaczką. Wystąpiła m.in. 7 lutego 1786 roku w prapremierowym wykonaniu opery Mozarta „Der Schauspieldirektor” w roli Madame Herz. Co ciekawe, libretto  tej opery napisał Gottlieb Stephanie, poeta pochodzący z Wrocławia, który w Austrii znalazł się jako jeniec wzięty do niewoli po bitwie pod Kamienną Górą w 1760 roku! Razem z Mozartem napisał dwie opery (więcej TUTAJ). Ponadto Aloisia Weber zaśpiewała też 7 maja 1788 roku w wiedeńskiej premierze (po praskiej prapremierze) opery „Don Giovanni” Mozarta, jedną z głównych ról kobiecych – partię Donny Anny. 

Aloisia Lange z domu Weber, szwagierka Mozarta, wolne media, wikimedia.org 

Z kolei Maria Sophie Haibel z domu Weber (1763 –1846) również była śpiewaczką, ale mniej znaną. Zasłynęła zupełnie z innego powodu. Była pielęgniarką umierającego Wolfganga Amadeusza Mozarta. W 1825 roku opowiedziała o ostatnich godzinach życia Mozarta, jego biografowi, Nissenowi, który był drugim mężem Konstancji.  

Sophie Haibel z domu Weber, szwagierka Mozarta, wolne media, wikimedia.org 

Jak podaje „Katalog des Mozart-Museums im Geburts- und Wohnzimmer Mozarts zu Salzburg” doczesne szczątki Aloisii Lange (zmarła 1839), Sophie Haibi (zmarła 1846) i Aloisa Tauxa (zmarł 1861) spoczęły we wspólnym grobie. 3 grudnia 1895 roku zostały ekshumowane i uroczyście umieszczone w nowym stałym grobie honorowym na cmentarzu w Salzburgu - zachował się do dziś. Inicjatorką tego przeniesienia prochów była Anna Taux z domu von Wittenau, wdowa po Dolnoślązaku, dyrektorze Mozarteum. Anna Taux zmarła w 1907 toku, przeżyła męża 46 lat, niemal tyle, co Konstancja swojego Wolfganga Amadeusza. 

Polecam również:

>>> (Co najmniej) 10 Mozartowskich ciekawostek związanych z Dolnym Śląskiem i Sudetami (co łączy wielkiego Klasyka i jego dzieła z Wrocławiem, Kamienną Górą, Strzegomiem, Jelenią Górą, Krzeszowem, Bożkowem, Legnicą, Braszowicami koło Ząbkowic, Vrchlabí?)

A także posty oznaczone tagami:

#muzyka,    #ciekawostka 

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 

****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 

CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****