21 grudnia 2022

Boże Narodzenie w kantacie pastora z Kościoła Pokoju w Świdnicy! Benjamin Schmolck i Johann Friedrich Fasch opowiadają o tajemnicy Świąt

Około 1732 roku powstała kantata bożonarodzeniowa do słów śląskiego pisarza i pastora, wybitnego barokowego liryka,  Benjamina Schmolcka, który związany był z Świdnicą i tamtejszym kościołem ewangelickim. Muzykę do jego słów napisał  Johann Friedrich Fasch. Kantata przetrwała do naszych czasów i wciąż jest wykonywana, a nawet doczekała się nagrania płytowego. Kompozytor wykorzystał słowa z dwóch świątecznych wierszy pieśniarza z Dolnego Śląska. 




Benjamin Schmolck urodził się tuż przed Bożym Narodzeniem, 21 grudnia 1672 roku w Chróstniku pod Lubinem. Był jednym z najwybitniejszych barokowych twórców śląskich pieśni kościelnych. Uczył się w Legnicy i we Wrocławiu. Studiował w Lipsku. Od 1702 roku do śmierci, przez ponad 30 lat, był związany z Kościołem Pokoju w Świdnicy. Publikował cenione wiersze religijne. Do jego poezji cykl kantat skomponował m.in Gottfried Heinrich Stölzel, kompozytor związany z Wrocławiem, Dreznem i Bayreuth, ceniony przez Bacha. Także Jan Sebastian Bach sięgał po poezję Schmolcka. Jego pieśń "Schaff's mit mir, Gott, nach deinem Willen", BWV 514 do słów śląskiego liryka, znajduje się w sławnym notatniku dla żony kompozytora "Notenbüchlein der Anna Magdalena Bach". Uczniem pisarza był znakomity poeta Johann Christian Günther. Schmolck zmarł 12 lutego 1737 roku w Świdnicy. 


Kościół Pokoju w Świdnicy 


pastor Benjamin Schmolck, wolne media, wikimedia.org 


W tym wpisie natomiast przybliżę bożonarodzeniową kantatę "Er heißet Wunderbar, Rat, Kraft, Held", FR 408/1, którą napisał Johann Friedrich Fasch (1688 – 1758), uczeń szkoły św. Tomasza w Lipsku (w której od 1723 roku uczył Jan Sebastian Bach). 

Utwór składa się z 4 części. Są to dwa chóry, oraz recytatyw (deklamacja) i aria. Słowa trzech pierwszych części kantaty pochodzą ze zbioru "Das Namen-Buch Christi und der Christen", który Benjamin Schmolck wydał w 1731 roku we Wrocławiu.


Benjamin Schmolck: "Das Namen-Buch Christi und der Christen" (Google Books) 

Inkantacja chóru rozpoczynającego kompozycję jest tłumaczeniem fragmentu zdania z proroctwa Izajasza: "Albowiem maluczki narodził się nam, i syn jest nam dany, i stało się panowanie na ramieniu jego, i nazowią imię jego: Przedziwny, radny, Bóg mocny, ojciec przyszłego wieku, książę pokoju". Chór śpiewa właśnie słowa "Er heißt Wunderbar, Rat, Kraft, Held, Ewig-Vater, Friedefürst” czyli „Imię Jego: Przedziwny, radny, Bóg mocny, ojciec przyszłego wieku, książę pokoju" (polskie tłumaczenie z „BibliiJakuba Wujka). 


Er heißet Wunderbar, Rat, Kraft, Held, FR 408/1: I. Dictum (YouTube)


Druga część to deklamacja na dwa głosy, sopran i alt. Tekst pochodzi z tej samej kantaty Schmolcka wydanej drukiem w 1731. 



Er heißet Wunderbar, Rat, Kraft, Held, FR 408/1: II. Recitativo (YouTube)



Podobnie aria na alt "Du zeigst, o Wunder-Kind, vor allen" (w oryginale "Du zeigst, o grosses Kind, vor allen"). 



Er heißet Wunderbar, Rat, Kraft, Held, FR 408/1: III. Aria (YouTube)



Z kolei finałowy chorał pochodzi z tomu „Der lustige Sabbath in der Stille zu Zion” z 3. strofy hymnu „Die Sonne in der Nacht” na Wigilię Bożego Narodzenia. 


„Cudowne dziecię, twe dzieci, 
w stajence zgromadzone,
po zbawienie przyszli grzeszni, 
przed upadkiem ochronę, 
gdyż ciemność nie dosięga 
tam, gdzie żłóbka potęga”


(tłumaczenie autora bloga)  


Er heißet Wunderbar, Rat, Kraft, Held, FR 408/1: IV. Choral (YouTube)


W 2019 roku kantata została nagrana na płycie „Er Heißet Wunderbar!”. 

Post opublikowany w 2022 roku, z okazji 350. rocznicy urodzin poety,  Benjamina Schmolcka

polecam również:
O muzyce na Boże Narodzenie:

a także posty oznaczone tagami:
#poezja,   #muzyka,    #barok 


niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 
 
****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 
CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz