„Barkarola” pełna zbiegów okoliczności - słowa napisał niemiecki poeta z Wrocławia, muzykę polski kompozytor z Warszawy. Pieśń była polskim hitem I połowy XX wieku! Rodziewiczówna zacytowała ją w powieści, a Lenartowicz w filmie!

Zaskakujące dzieje „włoskiego” wiersza, który wyszedł spod pióra niezwykłego artysty z Wrocławia. August Kopisch – malarz, pisarz, podróżnik, odkrywca, nowator urodził się na Dolnym Śląsku. Jego wiersz spodobał się polskiemu kompozytorowi. Jan Gall napisał do tłumaczenia „Barkaroli” kołyszącą, wenecką melodię, w której zakochali się polscy melomani! Dzieło wydał w Lipsku, ale w wydawnictwie, które powstało we Wrocławiu. W 1963 roku pieśń pojawiła się w filmie  Stanisława Lenartowicza, który we Wrocławiu mieszkał i pracował. Tym twórczym sposobem „Barkarolę”, którą napisał wrocławianin zmarły w Berlinie, po 110 latach śpiewa bohater wysiadający z pociągu z Berlina w filmie reżysera, który zmarł we Wrocławiu! Czy to może być przypadek?? 

Tych zaskakujących związków jest jeszcze więcej! 

August Kopisch urodził się 26 maja 1799 roku we Wrocławiu. Uczęszczał do Gimnazjum im. Marii Magdaleny we Wrocławiu. W stolicy Dolnego Śląska w 1831 roku wraz z Carlem Ferdinandem Langhansem zbudował pleoramę Zatoki Neapolitańskiej – rodzaj ruchomej panoramy stwarzającej iluzję rejsu! Kopisch był wynalazcą, pejzażystą i historykiem, pisarzem i poetą. A także odkrywcą – był pierwszym udokumentowanym eksploratorem Błękitnej Groty na Capri i dzięki niemu sekret Włoch stał się wielkim magnesem turystycznym (na ten temat TUTAJ). Zmarł 6 lutego 1853 roku w Berlinie. 

młody August Kopisch, wolne media, wikimedia,org 

Barkarola Kopischa ukazała się pod tytułem "Das Meeresleuchten" w 1839 roku na łamach "Jahreszeiten" w Lipsku pod edycją prof. Marbacha (pochodził z Jawora). Poeta wydał ten wiersz również w 1848 roku w swoim tomie „Allerlei Geister”. 

oryginalny teksy Barkaroli Kopischa, XIX wiek, za Google Books 

Poeta nie znał się z kompozytorem, który spopularyzował jego pieśń. Jan Karol Gall urodził się kilka lat po śmierci Kopischa, 18 sierpnia 1856 roku w Warszawie. Ten polski kompozytor, dyrygent, pedagog i krytyk muzyczny był autorem licznych pieśni solowych i chóralnych.

"Najsłynniejsza z pieśni Galla to Barkarola „Ach, zejdź do gondoli” do słów Augusta Kopischa, przy końcu wieku XIX i na początku XX śpiewana i nucona przez wszystkich" " (za: „Poczet kompozytorów polskich)”. 

W 1895 roku Gall był profesorem śpiewu i dyrygentem we Wrocławiu! Gall zmarł 30 października 1912 roku we Lwowie. 

Jan Gall, polski kompozytor we Wrocławiu, za: "Kurjer Warszawski" z 1896, (Google Books) 

Kompozycję „Barkaroli” polski muzyk wydał w Lipsku w wydawnictwie F. E. C. Leuckart w 1890. Wydawnictwo założył we Wrocławiu w 1782 roku Franz Ernst Christoph Leuckart, przeniosło się do Lipska w 1870 roku. Swoją udaną i jak się później okazało bardzo popularną pieśń Jan Gall zadedykował słynnej śpiewaczce Marcelinie Sembrich-Kochańskiej. We Wrocławiu polska diva koncertowała kilkakrotnie między 1887 a 1898. Upamiętnia ją tablica na ścianie Opery Wrocławskiej. 

karta niemieckiego, oryginalnego wydania zbioru z Barkarolą, za IMSLP

karta polskiego wydania Barkaroli, za POLONA

nuty pieśni, za IMSLP

W 1905 roku Maria Rodziewiczówna, słynna polska powieściopisarka, zacytowała "Barkarolę" w swojej powieści "Czahary". 

Rodziewiczówna, "Czahary", wolne media, za: wikimedia.org 

wykonanie Barkaroli, głos męski i akompaniament klawiszowy (YouTube) 

Z kolei Stanisław Lenartowicz, ceniony reżyser mocno związany z powojennym polskim Wrocławiem, użył pieśni w filmie „Pamiętnik pani Hanki” z 1963 na podstawie powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza. Film zrealizowano w atelier Wytwórni Filmów Fabularnych we Wrocławiu, gdzie reżyser pracował przez wiele lat (Lenartowicza upamiętnia tablica na ścianie budynku). Lenartowicz zmarł 28 października 2010 roku we Wrocławiu. W jego filmie kompozycję Galla do przetłumaczonych na język polski słów Kopischa śpiewa bohater, wysiadający z pociągu z Berlina! Tak historia zatoczyła koło. Poeta, który urodził się we Wrocławiu jeszcze w XVIII wieku, "użyczył" swojego wiersza reżyserowi, który zmarł we Wrocławiu w XXI wieku.  

Lenartowicz, „Pamiętnik pani Hanki”, scena śpiewu pieśni Galla do słów Kopischa,, za: YouTube

*****

zapraszam również do innych postów oznaczonych tagiem:

#ciekawostka,    #muzyka,    #poezja,   #Wrocław 

**

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 

****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 

CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku