Czy znacie poetki, które tworzyły lub urodziły się na Dolnym Śląsku przed 1945 rokiem? Zwykle wymienia się przede wszystkim nazwiska mistrzów słowa związanych z regionem, jak Opitz, Angelus Silesius, Eichendorff, Günther czy Morgenstern. Także Panie zasłynęły jako autorki liryki. Chciałbym przypomnieć o wybranych poetkach, które zapisały się w historii regionu i literatury. Ich twórczość jest dziś zwykle zapomniana, zwłaszcza wśród współczesnych mieszkańców Śląska. Tymczasem wiersze śląskich poetek interesowały m.in. Bacha (a nawet Bachów), Berga, Schopenhauera czy króla Hanoweru!
Kilka ciekawostek o liryczkach związanych z Dolnym Śląskiem od końca XVI wieku do początku XX wieku.
Christiana Cunradina (25 września 1591 - 25 września 1625)
Związana z Brzegiem i Wrocławiem. Poetka wczesnego baroku. W śpiewnikach luterańskich znajduje się jej hymn "Herr Christ, dein bin ich eigen", śpiewany do dziś.
.png)
Dorothea Eleonora von Rosenthal (ok. 1600 - po 1649)
Poetka związana z Wrocławiem. Autorka zbioru „Poetische Gedancken an Einen Der Deutschen Poesie sonderbahren Beförderer”.
.jpg)
Elisabeth von Senitz (2 listopada 1629 - 12 lutego 1679)
Urodziła się w Rękowie niedaleko Ślęży. Pisała wiersze przesiąknięte mistyką (do jej poezji pt. „O du Liebe meiner Liebe“ Johann Sebastian Bach napisał muzykę -chorał BWV 491). Działała na dworze księcia oleśnickiego Sylwiusza Nimroda Wirtemberskiego.
Anna Helena Volkmann z domu Wolfermann (1695 - po 1768)
Związana z Wołowem, żona lekarz z Legnicy, Gottloba Israela Volkmanna, którego poznała w czasie jego studiów w Lipsku. Przyjaciółka pisarki Christianny Mariany von Ziegler (Bach napisał kilka kantat do jej słów, w 1730 została pierwszą i jedyną kobietą członkinią Towarzystwa Literackiego, w 1733 zdobyła tytuł „poeta laureat”, uchodziła za najbardziej znaną pisarkę tworzącą po niemiecku na początku XVIII wieku). Volkmann napisała do niej poetycki list gratulacyjny "Berühmte Zieglerin! vollkommnes Tugendbild".
Anna Louisa Karsch (1 grudnia 1722 - 12 października 1791)
Była nazywana niemiecką Safoną, zawodowa poetka, pochodziła z okolic Świebodzina, historycznie na Śląsku (określana mianem "frau Karschin, eine Schlesierin" w „Von Schlesien vor und seit dem Jar MDCCXXXX”). Carl Philipp Emanuel Bach, syn Jana Sebastiana Bacha, napisał do jej słów kantatę "Die letzten Leiden des Erlösers" i oratorium pasyjne "Matthäus-Passion". Poetka pisała też hymny na cześć Fryderyka II, króla Prus.
Agnes Franz (Louise Antoinette Eleonore Konstanze Agnes Franzky ) (8 lutego 1794 - 13 maja 1843)
Związana z Miliczem i Wrocławiem. Do jej poezji muzykę napisał król Jerzy V hanowerski.
Ida von Reinsberg-Düringsfeld (12 listopada 1815 - 25 października 1876)
Pisarka pochodząca z Milicza. Do jej słów pieśni pisali m.in. Abt i Reinecke.
.jpg)
Jeanne Marie von Gayette-Georgens (1 październik 1817 - 14 czerwca 1895)
Wychowała się w Jeleniej Górze, gdzie jej ojciec przeniósł się wraz z rodziną z uwagi na pracę. Zarówno „Gedichte von an über Arthur Schopenhauer” oraz „Schopenhauer-Jahrbuch” z lat 30. XX wieku cytują list pisarki, wysłany z Jeleniej Góry 13 sierpnia 1855 do słynnego filozofa. Pisarka podzieliła się w korespondencji swoimi przemyśleniami na temat dzieła Schopenhauera oraz przesłała mu w załączeniu próbkę swojej poetyckiej twórczości, wiersz dedykowany słynnemu pesymiście ("An Arthur Schopenhauer. Der Fremdling im Vaterlande"). To sześć strof napisanych sekstyną (cześć wersów w układzie rymów ABABCC). Więcej o tym TUTAJ.
Friederike Kempner (26 czerwca 1828 - 23 lutego 1904)
Niemiecka pisarka żydowskiego pochodzenia, poetka i działaczka społeczna. Była nazywana "śląskim łabędziem" – została pochowana na starym cmentarzu żydowskim przy ul. Ślężnej we Wrocławiu. Jej twórczość była głośna, ale budzała mieszane uczucia (była również parodiowana).
***
Maria Eichhorn-Fischer (11 listopada 1879 - około 1930)
Urodziła się w Podgórzynie w Karkonoszach. Była pisarką, artystką kabaretową i skandalistką. Wcześnie opuściła dom rodzinny i jako nastolatka pracowała we Wrocławiu. Związana była z kabaretami w Berlinie. Do jej słów muzykę napisał m.in. Alban Berg, jeden z najważniejszych kompozytorów I połowy XX wieku. Więcej TUTAJ.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz