Rudy Ksiądz z Wenecji w karnawałowym Wrocławiu (Vivaldi i Dolny Śląsk - wykonawstwo i uczeń Mistrza)

Operowy smaczek z historii Dolnego Śląska. 

W kronikach muzycznych znajdujemy rozmaite doniesienia o wystawianiu dzieł słynnego kompozytora baroku we Wrocławiu. Gościły tam trupy operowe (w tym prowadzone przez uczniów autora kultowych „Czterech pór roku”). Działo się to za życia kompozytora słynnego nie tylko z wirtuozerskich kompozycji, ale i burzy rudych loków... oraz stanu duchownego, który nijak się komponował z życiem artysty, zwłaszcza teatralnego. Z Dolnym Śląskiem związany był też uczeń Vivaldiego. 


Zapraszam do lektury przygotowanych ciekawostek. 

Vivaldi, wolne media, wikimedia.org 

Antonio Vivaldi, zwany Il Prete Rosso - czyli Rudy Ksiądz, urodził się 4 marca 1678 roku w Wenecji. Był więc starszym kolegą sław północnego baroku – Bacha czy Haendla (rocznik 1685). Ten skrzypek, impresario i kompozytor stworzył szereg sonat i koncertów (nawet ponad 500!) na różne instrumenty, a także niemal 50 dzieł scenicznych (ich numerowany katalog to Ryom-Verzeichnis, RV). Jego twórczość, podobnie jak i innych barokowych mistrzów melodii, niedługo po śmierci autora, popadła w zapomnienie, stała się niemodna i niepotrzebna. Została odkryta dzięki ponownemu zainteresowaniu Bachem w XIX wieku. Ten niemiecki mistrz kontrapunktu (i prywatnie wielbiciel opery włoskiej) cenił Włocha i przerabiał jego dzieła.

Vivaldi w wersji Bacha, czyli koncert organowy d-moll BWV 596  na podstawie koncertu na dwoje skrzypiec Vivaldiego RV 565 (YouTube)

koncert na dwoje skrzypiec Vivaldiego RV 565 - oryginał (YouTube) 

wersja tego samego utworu w klimacie  World fusion music z płyty z 2001 roku, gdzie muzykę Vivaldiego połączono z twórczością folkową z Irlandii (YouTube)

Właściwy czas renesansu twórczości Vivaldiego to dopiero XX wiek. Dziś jego muzyka jest niezwykle popularna i żywotna (liczne opracowania oraz odwołania - czego przykładem może być link powyżej).

W historii opery natrafiamy na ślady Vivaldiego na Dolnym Śląsku w XVIII wieku. Jego mediolańska opera “La Silvia” (RV 734) została zaprezentowana w 1721 roku. Libretto było wcześniej wykorzystane przez innego kompozytora, a muzyczny dramat powstał jako prezent w 1710 roku. Obdarowana została nim..... córka Jana III Sobieskiego, Teresa Kunegunda Sobieska. Księżniczka urodziła się tego samego dnia co Vivaldi, ale 2 lata wcześniej i nie w Wenecji, a na Wawelu. Na libretcie pierwszej wersji opery została opisana w dedykacji: "All’ Altezza Serenissima  Di Teresa Cunigonda  Duchessa dell’una, e l’altra Baviera;  e del Palatinato Superiore; Palatina del Reno: Elettrice del S. R. Impero: Landgravia in Leychtenbergh; nata Reale Principessa di Polonia; Gran Duchessa di Littuania" (opis na stronie www.wilanow-palac.pl)

barokowy fresk z wątkiem muzycznym w gmachu głównym Uniwersytetu Wrocławskiego 

Między innymi w książce “The Operas of Antonio Vivaldi” natrafiamy na informację, że dzieło w wersji Vivaldiego zostało wstawione podczas karnawału 1732 roku we Wrocławiu (być może w formie tzw. pasticcio, czyli rodzaju operowej składanki). Kierownikiem tego artystycznego przedsięwzięcia był Antonio Bioni, również pochodzący z Wenecji kompozytor i kapelmistrz. Był on związany z życiem muzycznym w Czechach (m.in. współpracował z arystokratą i mecenasem Bacha hrabią Franzem Antonem von Sporck, który w swoim kurorcie Kuks gościł barokowego muzyka i jego trupę. Kuks leży około 40 km od dzisiejszej granicy z Polską i 140 km od Wrocławia) i na Śląsku (we Wrocławiu do 1734 roku wystawił kilkadziesiąt własnych i cudzych oper).

kurort Kuks

Z wspomnianej drammy “La Silvia” zachowało się kilka arii, które są dziś wykonywane podczas koncertów. Jedną z wykonawczyń tego repertuaru jest Cecilia Baroli (płyta “Antonio Vivaldi”), uznawana za najwybitniejszą śpiewaczkę barokową, specjalistkę od wirtuozowskich arii Vivaldiego i innych włoskich kompozytorów baroku i bel canta.

Vivaldi: La Silvia, RV 734 - "Quell’augellin che canta" (YouTube)

Artystka śpiewała w stolicy Dolnego Śląska w 2001 roku podczas 36. Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans. 

Opera Wrocławska kontynuuje dolnośląskie tradycje operowe sięgające początku XVIII wieku 

Osobiste kontakty z Vivaldim, jako jego uczeń i naśladowca, miał też Daniel Gottlieb Treu (Daniele Teofilo Fedele), związany z Wrocławiem i cieplickim dworem Schaffgotschów, a także Sporckiem z Kuksu. Kompozytor pracował i zmarł (1749) we Wrocławiu. Odegrał dużą rolę w aktywności wrocławskiego teatru opery włoskiej (1724-1734). 

uczeń Vivaldiego związany był z wrocławską operą włoską, oraz dworem Schaffgotschów - na zdjęciu herb w pałacu rodu w Cieplicach, dzielnicy Jeleniej Góry 

polecam również inne posty oznaczone tagami:

#muzyka, #opera, #barok

****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. W sprawie użycia komercyjnego, proszę o kontakt.

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****