W zwierciadle... uroki lustrzanych odbić (GALERIA: ciekawostki z Dolnego Śląska i okolic + muzyka)

Lustra mają w sobie coś magicznego. Nie bez powodu wiąże się z nimi wiele przesądów dotyczących życia i śmierci oraz bytów fizycznych i metafizycznych. Różnego typu zwierciadła towarzyszą człowiekowi od wieków. Pojawiają się też jako symbole w dziełach sztuki. Odbicie w zwierciadle ma dla nas wartość czysto estetyczną, ale i korzystamy z niego z wielu innych powodów. Obecnie lustra używane są również w nauce, przemyśle i bezpieczeństwie.

Również na Dolnym Śląsku i w okolicach nie brakuje ciekawych lustrzanych atrakcji i interesujących nawiązań. Mój subiektywny przegląd. 

Lustro. Gładka powierzchnia wody: jeziora, a nawet spokojnej rzeki – może być jak tafla lustra. Mówi się, że ktoś sterczy przed lustrem (przestrogą przed takim zachowaniem jest antyczny mit o Narcyzie – na ten temat TUTAJ). Co gorsza, niektórzy nawet potrafią... pić do lustra (za: "Słownik frazeologiczny"). Zwierciadła zdobią sale balowe pałaców, salony, foyer teatrów i oper. Wielkie lustrzane płaszczyzny okien tworzą minimalistyczne elewacje współczesnych wieżowców i biurowców. Na lustra możemy się natknąć w wielu miejscach. Także w języku. Mówi się, że można się czemuś przyjrzeć, zobaczyć coś „w zwierciadle opinii/historii”. Nawet niektóre czasopisma nie bez powodu mają tytuły nawiązujące do lustra („Mirror”, „Spiegel”, „Zwierciadło”). Są wreszcie symbolami (i to nie koniecznie późności!), a nawet "bohaterami" książek („Po drugiej stronie lustra” itp.) i filmów oraz seriali ("Black Mirror" itp.). Istnieje katoptromancja - umiejętność i praktyka wróżenia z zwierciadeł! Bach pisał lustrzane fugi (Spiegelfuge) np. w swoim ostatnim tajemniczym cyklu "Kunst der Fuge" (na temat tego utworu TUTAJ). Przesądy ostrzegają przez zgubnymi skutkami rozbicia lustra. Kontekstów jest mnóstwo!

Przegląd zdjęć, ciekawostek i muzyczna perełka. Zapraszam:


Naturalne cuda 
Pierwszym lustrem była woda. To właśnie naczynie wypełnione życiodajną cieczą przy odpowiednim oświetleniu pozwala nam dostrzec odbicie. Zanim zaczęto napełniać wodą sadzawki, czary czy misy, przeglądano się w strumieniach, rzekach itp. Dziś nadal możemy oglądać wspaniałe właściwości wody i w refleksach na jej powierzchni podziwiać otaczający nas świat. Rzeki, jeziora – przy odpowiedniej pogodzie dają często możliwość spojrzenia na wspaniałe czary. Takie widoki możemy ujrzeć choćby we Wrocławiu nad Odrą czy też nad sudeckimi jeziorami oraz stawami w parkach i ogrodach.

Ostrów Tumski we Wrocławiu 

Most Grunwaldzki we Wrocławiu 

Muzeum Narodowe we Wrocławiu 

jezioro bielawskie w Górach Sowich 

zamek w Karpnikach 

pałac w Wojanowie 

cerkiew w Sokołowsku 

zalew w Kamiennej Górze 

zalew w Radkowie 

jezioro Bystrzyckie 

Arboretum w Wojsławicach 

sadzawka w Sokołowsku i Góry Suche 

staw w Złotnie koło Szczytnej obok Parku Narodowego Gór Stołowych 

Bukowiec 

Jezioro Modre, Park Krajobrazowy Doliny Bobru 

Metale i szkło 
Ludzie poszukiwali też innych sposobów na odbijanie światła. Polerowali kamienie i metale, a także naturalne szkło, jak obsydian. Kolejnym krokiem było wynalezienie luster szklanych. Ten wynalazek dzięki rozmaitym innowacjom od XIX wieku upowszechniał się. Z początku zdobił raczej sale balowe czy salony. Znajdował się np. nad kominkami w pałacach. Z czasem lustra zaczęły też olśniewać w teatrach, łaźniach, domach. W wielu zabytkowych pomieszczeniach można do dziś przyglądać się lustrzanym odbiciom.
Zdarza się, że wielkie szklane ściany nowoczesnych budynków również mogą posłużyć za lustra. Ciekawie robi się, kiedy taki obiekt znajduje się w sąsiedztwie zabytku. Możemy wówczas podziwiać historię w zwierciadle nowoczesności.
Lustra szklane i inne mają też zastosowanie w: aparatach fotograficznych, teleskopach, laserach i innych urządzeniach naukowych, a także służą jako lusterka wsteczne samochodowe czy lustra drogowe, by zapewnić bezpieczeństwo. Używa się ich w rozrywce (sale luster w parkach rozrywki, kalejdoskopy, lustrzane labirynty) i sztuczkach iluzjonistycznych.

kościół w Chełmsku Śląskim, prospekt organowy z lusterkiem organisty (w niem.: Organistenspiegel, Orgelspiegel, Orgelrückspiegel)

Muzeum Miejskie Dzierżoniowa

Zamek Książ 

lustra w Muzeum Narodowym we Wrocławiu 

sala w Akademii Rycerskiej w Legnicy 

foyer Opery Wrocławskiej 

lustra - wystawa w Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze 

Dom Zdrojowy w Szczawnie-Zdroju 

garderoba - Muzeum Teatru we Wrocławiu 

garderoba w Operze Wrocławskiej 

pałac w Bukowcu - lustro i sztukaterie 

pałac w Łomnicy 

pałac biskupów wrocławskich w Nysie - Muzeum Powiatowe w Nysie (historyczny Dolny Śląsk) 

pałac w Trzebieszowicach 

Muzeum Sprzętu Gospodarstwa Domowego w Ziębicach

pałac królewski we Wrocławiu (Muzeum Miejskie)

wystawa "W salonie" Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze

toaletka, wystawa w Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze 

lustrzany odbłyśnik z zabytkowego oświetlenia, wystawa "W izbie" w Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze 

figurka odbijająca się w lustrze, witryna antykwariatu w Dusznikach-Zdroju 

Pawilon Czterech Kopuł we Wrocławiu w zwierciadle Centrum Kongresowego 

Kościół Uniwersytecki we Wrocławiu w zwierciadle gmachu "D" Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego

Kościół św. Wojciecha we Wrocławiu w zwierciadle Galerii Dominikańskiej 

odbicie katedry Marii Magdaleny we Wrocławiu 

opactwo w Krzeszowie w lusterkach motocykli uczestników pielgrzymki motocyklistów 

Symbol i rekwizyt 
Lustra zadomowiły się też w sztuce. Jak wspominałem pojawiają się w literaturze (od baśni- choćby "Królewna Śnieżka" po Alicję z Krainy Czarów), ale i sztukach plastycznych. Jednym z motywów z wykorzystaniem zwierciadła jest symbolika Roztropności. Ta cnota, z łaciny nazywana Prudentia – jest spotykana w obiektach sakralnych i świeckich. Bardzo często jest to kobieta, czasami o dwóch twarzach, przedstawiana z wężem i lustrem.
Lustro jest też rekwizytem, który towarzyszy kobietom, np. Wenus z lustrem Velázqueza czy Tycjana. Nie tylko boginie portretowano przy zwierciadle. Są akty i nie tylko, które wykorzystują lustrzane odbicie modelek. Lustro to również nieodzowne narzędzie przy tworzeniu autoportretu. Malarz tworzy w zasadzie to, co pokazało mu jego zwierciadło. Oglądamy zatem jego lustrzane odbicie. Czasami zdarza się, że artyści pokazywali ten zabieg – austriacki barokowy malarz Johannes Gumpp stworzył nawet potrójny autoportret, na którym widzimy odbicie artysty w lustrze, malowany autoportret i malarza w własnej osobie, tyłem do widza, podczas tworzenia dzieła!

alegoria Roztropności, pałac w Roztoce 

alegoria Roztropności - portal w zamku Grodno

po lewej starzec z lustrem, personifikacja Roztropności - Aula Leopoldina Uniwersytet Wrocławski 

po prawej amorek z lustrem, gmach Uniwersytetu Wrocławskiego 

Artur Wasner "Przed lustrem" Muzeum Miejskie Wrocławia 

Lustro i czas
Na koniec muzyczny kąsek. Jak zwykle od kompozytora, który miał związek z Dolnym Śląskiem. W operze komicznej „Kawaler srebrnej róży” Richarda Straussa pojawia się mnóstwo scen z lustrami. Jedyną z ważniejszych jest monolog marszałkowej księżnej Werdenberg.
Richard Strauss gościł  na Dolnym Śląsku m.in. we Wrocławiu. Przebywał tam na zaproszenie doktora Neissera, słynnego lekarza (wielokrotnie nominowanego do nagrody Nobla), znanego z szerokich artystycznych kontaktów. Kompozytor na tyle lubił Wrocław, że zgodził się, by stolica Dolnego Śląska była drugim po Dreźnie miastem, które wystawiło jego słynną skandalizującą operę „Salome” (więcej o związkach kompozytora z regionem i mieszkańcami Dolnego Śląska TUTAJ). Także w Dreźnie premierę miał „Kawaler srebrnej róży”. Libretto napisał Hugo von Hofmannsthal. Pisarza tego w 1919 roku do literackiego Nobla nominował śląski laureat tej zaszczytnej nagrody – Gerhart Hauptmann (była to pierwsza z trzech nominacji, jakie Hauptmann zaproponował Komitetowi Noblowskiemu – ostatnia – dla Tomasza Manna – okazała się trafna i pisarz ten - również jako pierwszy typowany przez Ślązaka - kilka lat później otrzymał tę nagrodę). Warto też nadmienić, że w 1926 roku również w Dreźnie zaprezentowany został film operowy wykorzystujący muzykę Straussa i libretto Hofmannsthala. Dzieło wyreżyserował Robert Wiene, pionier kina z Wrocławia (o tym reżyserze również TUTAJ)!
W operze dojrzała marszałkowa podkochuje się w młodym Oktawianie. Jej monolog „Die Zeit, die ist ein sonderbar Ding” jest wyrazem rozterek związanych z upływaniem czasu. Zarówno w warstwie tekstowej, jak i scenariuszu pojawiają się odniesienia do luster.
Inne posty z muzyką tego kompozytora TUTAJ.

Strauss - Der Rosenkavalier: „Die Zeit, die ist ein sonderbar Ding” (YouTube)

polecam inne przeglądy:

• Zabytkowe perły z Dolnego Śląska (GALERIA, wybór)
• 10 miejsc na Dolnym Śląsku, w których sztuka poruszy każdego (GALERIA)
• Magia wody – wybór dolnośląskich potoków, rzek, jezior, fontann i wodospadów (GALERIA) + muzyczne ciekawostki
• Zamki, pałace, dwory na Dolnym Śląsku - wybór (GALERIA)
• Miłość jak się patrzy! (zakochani i zakochanie w sztuce – Dolny Śląsk i okolice: GALERIA)
• Dolny Śląsk – piękne i ciekawe zakątki na 12 miesięcy (subiektywny wybór + GALERIA)

****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować bez oznaczenia autorstwa. W sprawie użycia komercyjnego, proszę o kontakt.

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****

Zapraszam!

- dodaj do zakładek i odwiedzaj:

welthellsicht.blogspot.com

- polub i obserwuj – codziennie rocznice, wspomnienia i upamiętnienia:

www.facebook.com/Welthellsicht

kilkadziesiąt nowych postów miesięcznie: Dolny Śląsk, Sudety, historia, przyroda, sztuka, muzyka, ciekawostki!

ponad 1200 galerii na Facebooku

ponad 2500 postów na blogu

niezależny, autorski projekt