12 grudnia 2020

"Tak mnie zmieniły te pręty i mury" - Kasprowicz we Wrocławiu – studia i...więzienie (o wybitnym poecie i tłumaczu Hauptmanna)

Jan Kasprowicz był jednym z najwybitniejszych polskich poetów. Tworzył w epoce Młodej Polski – urodził się jeszcze pod zaborami, zmarł w wolnej Polsce. Ciekawym epizodem w jego życiu była młodzieńcza wrocławska przygoda. W stolicy Dolnego Śląska studiował, ale też... odsiadywał wyrok za „działalność socjalistyczną”


Kasprowicz, portret autorstwa Malczewskiego, wolne media, wikimedia.org 

Autor „Dies irae” czy „Księgi ubogich” napisał również wiersze związane z Wrocławiem. 


Jan Kasprowicz urodził się 12 grudnia 1860 roku w Szymborzu (Inowrocław), a zmarł 1 sierpnia 1926 w Zakopanem. Był wybitnym poetą, krytykiem literackim, tłumaczem i lwowskim profesorem. Pochodził z biednej, wielodzietnej rodziny. Dzięki wykształceniu stał się jednym z najważniejszych polskich intelektualistów początku XX wieku. 

Studia rozpoczął w Lipsku (o tej uczelni i jej związkach z Dolnym Śląskiem TUTAJ). Jednak w 1884 roku przeniósł się do Wrocławia. Został studentem Uniwersytetu Wrocławskiego na Wydziale Filozoficznym. Wiadomo jednak, że uczęszczał też na zajęcia wybitnego wrocławskiego filologa, Władysława Nehringa. We Wrocławiu, tak jak i w Lipsku, młody Kasprowicz zajmował się nie tylko zgłębianiem nauk akademickich. Związany był z kręgami radykalnej młodzieży głoszącej nowe i potępiane przez pruskie władze poglądy socjalistyczne. Kasprowicz działał m.in. w organizacji zawiązanej przez Gerharta Hauptmanna – początkującego pisarza, który później zasłynął dramatami naturalistycznymi i symbolistycznymi, za które został uhonorowany literacką nagrodą Nobla. 

Niedługo po rozpoczęciu nauki na Dolnym Śląsku, w 1886 roku, zaczęły się kłopoty Kasprowicza z władzami uczelni i pierwsze kary. Spowodowane to było właśnie przynależnością do socjalistycznych zrzeszeń. W 1887 roku 26-letni poeta został skreślony z uniwersyteckiego rejestru studentów. Interesowała się nim też policja! W końcu trafił przed oblicze sądu za działalność socjalistyczną. Kasprowiczowi wymierzono karę 6 miesięcy więzienia. Były student Uniwersytetu Wrocławskiego odbywał odsiadkę we wrocławskiej celi na przełomie roku 1887/1888 roku. 

Po wyjściu z wiezienia opuścił Dolny Śląsk i wyjechał do Lwowa, gdzie zrobił karierę naukową i literacką. Odsiadkę na Dolnym Śląsku wykorzystał jednak twórczo. 27-letni pisarz zawarł swoje refleksje w cyklu sonetów, które opublikowane zostały pod wspólnym, jakże oczywistym tytułem „Z więzienia”. Ponad 30 wierszy zawiera spostrzeżenia dotyczące wolności, prawa, rewolucji, ale też odczucia związane z osamotnieniem, odosobnieniem i jarzmem kary. Zacytowana w tytule tego wpisu fraza "Tak mnie zmieniły te pręty i mury"  - to fragment jednego z więziennych sonetów Kasprowicza. 


"Poezje" Jan Kasprowicz (Google Books) 

Warto dodać, że Kasprowicz był jednym z pierwszych polskich tłumaczy dzieł wspomnianego śląskiego noblisty,  Hauptmanna. Przełożył jego baśń dramatyczną „Zatopiony dzwon”. Ten utwór cieszy się wyjątkową popularnością – stał się nawet inspiracją dla librett kilku oper (na ten temat TUTAJ). 

do lektury:

***


Na blogu znajdziecie również wpisy o Hauptmannie, ale też dolnośląskich kontekstach związanych z Słowackim czy Mickiewiczem

Poezję i tłumaczenia autorstwa Kasprowicza cytowałem w tekstach:
Jako ciekawostkę dodam, że we Wrocławiu w więzieniu osadzona była też Róża Luxemburg, która w celi czytała właśnie twórczość Hauptmanna - na ten temat TUTAJ

Więcej literackich ciekawostek w postach z tagiem #literatura 

post opublikowany w 2020 roku z okazji 160.rocznicy urodzin polskiego poety. 

 
****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. W sprawie użycia komercyjnego, proszę o kontakt.

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz