16 kwietnia 2021

Z Sudetów za Atlantyk – amerykański sen zegarmistrza, który został szefem miasta w Illinois (#ciekawostka)

7352 kilometry dzielą w linii prostej Kamienną Górę na Dolnym Śląsku od Crystal Lake w Illinois w USA. 57 lat minęło od urodzin bohatera tego tekstu w Kamiennej Górze do objęcia przez niego fotela burmistrza w mieście za Oceanem. Mieście, które miało wówczas zaledwie… 9 lat. To mało w porównaniu z rodzinną, śląską miejscowością, która wówczas - w 1923 - liczyła już sobie ponad 600 lat. 


Kim był Ben (Benno) Raue Senior – urodzony w Kamiennej Górze w Sudetach trzeci burmistrz młodego miasteczka w USA? Do dziś jego nazwisko jest w amerykańskim mieście cenione! Jego dom z 1901 roku jest jednym z ważniejszych zabytków. 

16 kwietnia 2016 roku kilka społecznościowych stron z amerykańskiego miasteczka Crystal Lake, w tym oficjalna miejska, przypomniało o 150. urodzinach Bena (Benno) Raue Seniora. Dlaczego o tym piszę? Historyczny burmistrz tej miejscowości urodził się w Kamiennej Górze (wówczas Landeshut) 16 kwietnia 1866 roku (za: ancestors.familysearch.org oraz cl-hs.org - Crystal Lake Historical Society)! Jego ojcem był pochodzący z Legnicy nauczyciel i księgowy Friedrich August Raue. W Kamiennej Górze rodzina mieszkała do 1870 roku. Udało mi się natrafić w „Amts-Blatt der Preußischen Regierung zu Liegnitz” na informację z 1850 o przeprowadzce niejakiego „Augusta Raue” z Chełmska Śląskiego do Kamiennej Góry. Prawdopodobnie chodzi o ojca Bena. 


post z oficjalnej strony miasta z okazji 150. rocznicy urodzin Bena Raue, byłego burmistrza Crystal Lake (Facebook) 

Później ród Raue przeniósł się do Saksonii. Młody Ben zdobył fach zegarmistrzowski i wybrał emigrację w USA. Stało się to w 1883, kiedy miał 17 lat! Musiała to być przygoda życia! Tysiące kilometrów od domu, na zupełnie innym kontynencie (dodam, że właśnie wówczas kilka tomów pochodzącego z Saksonii powieściopisarza Karla Maya z cyklu Winnetou było już w sprzedaży).  

Z informacji, które uzyskałem jako dziennikarz od towarzystwa historycznego w Crystal Lake (Crystal Lake Historical Society), wynika, że Raue osiedlił się w New Jersey, a później w Connecticut. Znalazł pracę w fabryce zegarków. W 1892 roku Ben ożenił się i rok później doczekał się pierwszej córki. Założył sklep jubilerski w Nunda. W XX wiek rodzina wkroczyła z przytupem. Nowe stulecie zaczęła od budowy domu i wyprowadzki do Crystal Lake (obecnie Nunda i Crystal Lake stanowią jedną miejscowość). Dom rodzinny Bena i jego potomków - Raue Haus – wzniesiony z 1901 w stylu Królowej Anny – zachował się do dziś (za: "City Letter" City of Crystal Lake 2015). 


Raue Haus (Google Street View)


Ben Raue był aktywnym członkiem społeczności Crystal Lake (warto nadmienić, że w 1920 roku na 2249 mieszkańców tego miasta emigranci pochodzący z Niemiec stanowili 137 osób). Pełnił funkcję członka zarządu edukacji przez wiele lat. Był też burmistrzem tego młodego  miasta (prawa od 1914) przez dwie kadencje w latach 1923-1927. Okazuje się, że m.in. pierwsze nawierzchnie drogowe zostały zrobione podczas jego rządów. Pochodzący z Sudetów amerykanizowany Ślązak był też członkiem zarządu Parku Rejonowego. Jego zasługą jest też budowa infrastruktury umożliwiającej mieszkańcom wypoczynek na plaży nad jeziorem, nad którym położona jest miejscowość. Raue był również silnie związany z lokalnym biznesem. Zmarł 20 marca 1961 roku.

Najmłodsza córka Bena, Lucile (rodzona w 1904), mocno wspierała lokalną kulturę. Dzięki niej skromny teatr nie popadł w ruinę i stał się ważnym centrum kultury. Dawny El Tovar nazywa się teraz Raue Center For The Arts. Stanowi ważny lokalny punkt na mapie kultury w Stanach Zjednoczonych. 

"Lucile’s father dreamed of restoring the Raue Center to leave a special and lasting legacy for her family name and many future families" - czytamy na oficjalnej stronie instytucji - www.rauecenter.org/history/



Raue Center For The Arts (Google Street View)


W 1997 roku w Crystal Lake stanął piękny 6,5-metrowy czworościenny zegar uliczny - Raue Memorial Clock - na cześć rodziny Raue i jej protoplasty – zegarmistrza z Kamiennej Góry. To taki odpowiednik londyńskiego Big Bena w Crystal Lake (od imienia Bena Raue, który był zegarmistrzem).  O postawieniu tego monumentu pisał nawet „Chicago Tribune”, jeden z pięciu największych amerykańskich dzienników. - TUTAJ



Raue Memorial Clock (Google Street View) 

Post powstał w 2021 roku z okazji 155. rocznicy urodzin bohatera tekstu i 60. rocznicy jego śmierci. 


wnętrze gabinetu burmistrza w zabytkowym ratuszu w Kamiennej Górze (obiekt jest kilka lat młodszy do domu Bena Raue w Crystal Lake)


Kamienna Góra na XIX-wiecznej grafice 



Polecam również:

* ilustracja główna: dawna mapa Atlantyku, Europy i Ameryki, wolne media, wikimedia.org 


****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. W sprawie użycia komercyjnego, proszę o kontakt.
CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz