Rok 1936 był ostatnim, w którym igrzyska letnie i zimowe odbyły się tego samego roku w tym samym kraju. Gospodarzem Olimpiady były nazistowskie Niemcy. Międzynarodowy sport został użyty w celach propagandowych. Jednym z organizatorów zawodów w bawarskim Garmisch-Partenkirchen był minister Pfundtner, członek Narodowego Komitetu Olimpijskiego, który w młodości mieszkał w Lubawce w Sudetach i tam poznał swoją żonę! 10 lat po jego wyjeździe z przygranicznego miasteczka, w 1924 roku, wybudowano tam skocznię – dziś jest to najstarszy tego typu obiekt sportowy istniejący w granicach Polski! Rozmaite opracowania podają, że niemiecka kadra olimpijska ćwiczyła na Kruczej Skale skoki przed Olimpiadą. Sportowcy odwiedzali też Szklarską Porębę, która konkurowała z Garmisch o bycie miastem olimpijskim!
Wpis na temat niezwykłego obiektu oraz o dawnych i współczesnych olimpijczykach, którzy związani byli z Sudetami.
Sudety zimą są nie tylko miejscem chętnie odwiedzanym przez turystów, ale i sportowców oraz amatorów zimowych aktywności. Zjazdy saniami, narciarstwo - te dyscypliny rozwijały się tutaj już od dawna. Sudeckie ośrodki, jak Karpacz, Szklarska Poręba, Lubawka, Kowary, Sokołowsko – promowane były na przełomie XIX i XX wieku na miejsca, w których sportowcy mogli trenować i rozwijać swoje umiejętności. Budowana była infrastruktura. Odbywały się zawody. Nic dziwnego, że w latach 30. XX wieku Szklarska Poręba była nawet oficjalnie brana pod uwagę, jako miasto kandydujące do organizacji Olimpiady! Ostatecznie zawody odbyły się w Bawarii (jako kandydatury do organizacji zawodów brane pod uwagę były jeszcze miasta Braunlage w Dolnej Saksonii i Schierke w Saksonii-Anhalt). Co nie oznacza, że Olimpijczycy nie zawitali w Sudety. Trenowali przed najważniejszą imprezą właśnie w różnych śląskich ośrodkach. Rozmaite opracowania podają, że zobaczyć ich można było np. w Szklarskiej Porębie czy Lubawce. Bliżej przyjrzę się temu drugiemu, mniej popularnemu miastu. Jest tam nie tylko ciekawa skocznia. Z miastem w powiecie kamiennogórskim wiąże się wątek biograficzny dotyczący jednego z organizatorów Olimpiady w 1936.
Skoki narciarskie zostały spopularyzowane w Norwegii koniec XIX wieku. Na początku XX wieku, wraz z upowszechnieniem się wyczynowego narciarstwa, dyscyplina pojawiała się w innych częściach Europy i Ameryki. Skoki narciarskie były oficjalną dyscypliną dla zawodowców już podczas I Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 1924 roku. Niemcy, do których należały wtedy śląskie Sudety, nie wystawiły wówczas zawodników w tej dyscyplinie. Natomiast Czechosłowację reprezentował František Wende, który urodził się w karkonoskiej miejscowości Svoboda nad Úpou (w linii prostej około 14 km od Lubawki). Wende zajął 10. miejsce w klasyfikacji podczas I Olimpiady. Skakał również Karel Koldovský, sportowiec z miejscowości Vysoké nad Jizerou, u stóp Karkonoszy (około 13 km w linii prostej od Szklarskiej Poręby). W czasie II Olimpiady w 1928 roku brązowy medal w skokach wywalczył Rudolf Burkert, sportowiec pochodzący z Gór Izerskich z miejscowości Polubný w Kořenovie w pobliżu miasta Jablonec nad Nisou. Pojawili się też reprezentanci Niemiec, w tym Martin Neuner z Partenkirchen, które było gospodarzem Olimpiady w 1936. Skakali również: Willy Möhwald (z Karkonoszy, z miejscowości Herlíkovice koło Vrchlabí), Josef Bím z miejscowości Vysoké nad Jizerou u stóp Karkonoszy. Polskę reprezentował Bronisław Czech z Zakopanego, patron Drogi Bronka Czecha – szlaku w Karkonoszach. Czech reprezentował również Polskę na III Olimpiadzie Zimowej. Czechosłowację w 1932 reprezentowali m.in.: Antonín Bartoň z wspomnianej wyżej miejscowości Vysoké nad Jizerou, František Šimůnek i Jaroslav Feistauer z karkonoskiej miejscowości Zlatá Olešnice.
Na fali popularności skoków po I Olimpiadzie zdecydowano się wybudować skocznię w Lubawce, w Górach Kruczych! Skocznia została wybudowana w 1924 roku na zboczu wzniesienia w Górach Kamiennych na Kruczej Skale (681 m n.p.m., niem. Rabenstein). Wówczas skocznia była nieco niższa, miała 50 metrów. Góra znajdowała się w wiosce Ullersdorf im Riesengebirge, którą dopiero później przyłączono do Lubawki. Na cześć propagatora sportów zimowy, pocztowca Franza Gillera z Lubawki (mieszkał przy Neue Bahnhofstrasse, czyli współcześnie ul. Dworcowa), skocznię nazwano podczas zimowego festynu sportowego w święta w 1925 roku Gillerschanze lub Giller-Sprungschanze (skocznią Gillera). Oficjalne otwarcie skoczni odbyło się jednak 18 stycznia 1926 roku. Zawody wygrał Norweg, Johan Blomseth, oddając skok na 39,5 m. (uczestnik Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym w 1925 w sudeckich Jańskich Łaźniach. Zajął tam 17. miejsce. Brąz wywalczył wówczas wspomniany František Wende, 9. miejsce zajął Rudolf Burkert - późniejszy brązowy medalista olimpijski).
Obecnie, po kilku przebudowach, skocznia w Lubawce jest klasyfikowana w rozmiarze HS94 (Wielka Krokiew im. Stanisława Marusarza jest w rozmiarze HS140). Lubawska skocznia w Górach Kamiennych (Górach Kruczych) uważana jest za najstarszy istniejący do tej pory i czynny obiekt tego typu w Polsce.
Na skoczni odbywały się od lat 20. XX wieku rozmaite zawody, o czym informowała prasa. Obszerny artykuł na temat tej budowli i jej wykorzystania pojawił się na łamach periodyku „Der Wanderer im Riesengebirge” w 1927 roku. Ilustracja prezentująca skocznię znalazła się również w monografii ziemi kamiennogórskiej „Heimatbuch des Kreises Landeshut in Schlesien” z 1928 roku. Rozmaite opracowania podają, że na obiekcie odbywały się nie tylko regionalne, dolnośląskie zawody (np. w 1931), ale i trenowali tam olimpijczycy.
IV Zimowe Igrzyska Olimpijskie odbyły się miedzy 6 a 16 lutego 1936 roku w Niemczech. Jak pisałem wyżej, na lokalizację wybrano Garmisch-Partenkirchen, choć pod uwagę brana była też Szklarska Poręba. Członkiem komitetu organizacyjnego zimowych igrzysk był Hans Pfundtner (15 lipca 1881 – 25 kwietnia 1945), który pełnił urząd sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Rzeszy. Pfundtner był członkiem Narodowego Komitetu Olimpijskiego, wiceprzewodniczącym Komitetu Organizacyjnego, a także przewodniczącym Komitetu Budownictwa i Finansów Letnich Igrzysk Olimpijskich 1936. Ten urzędnik przez kilka lat mieszkał w Lubawce! Sprowadził się tam 1 października 1911. Pracował w urzędzie celnym (wcześniej, w 1910 roku, kilka miesięcy pracował też w Oberzolldirektion we Wrocławiu). Wówczas Lubawka leżała na granicy dwóch cesarstw: Cesarstwa Niemieckiego i Monarchii Austro-Węgierskiej. Tam, w sudeckiej Lubawce (wówczas Liebau) Pfundtner poznał swoją przyszłą żonę, córkę budowniczego, Annę Kliem. Adressbuch ziemi kamiennogórskiej z 1911 podaje, że budowniczy Heinrich Kliem (ojciec Anny) mieszkał przy Schmiedeberger 35 – obecnie to ulica Kościuszki w Lubawce. Anna i Hans pobrali się w Lubawce 17 marca 1914 roku. „Zentralblatt der preussischen verwaltung der zölle…” z 1914 roku informował o zmianie na etacie w urzędzie w Lubawce „w wyniku przejścia głównego inspektora celnego, asesora rządowego Pfundtnera w Liebau do hamburskiej służby cywilnej”. Syn Anny i Hansa - Friedrich Heinrich Pfundtner - urodził się 1 stycznia 1915 roku w Hamburgu (informacje biograficzne o związku urzędnika z Lubawką, za: „Ortschronik Wagrain: Wakhrein, die alte Hofmark”, „Wege und Wirken: Salzburger Emigranten und ihre Nachkommen”).
skocznia Orlinek w Karpaczu
Skoki narciarskie na IV Olimpiadzie odbyły się 16 lutego 1936. Udział wzięło 48 skoczków z 14 krajów. Niemieccy zawodnicy: Hans Marr (10. lokata), Kurt Korner (12.), Franz Haslberger (17.) czy Paul Kraus (18.) kilka lat później zginęli w czasie II wojny światowej. 5. miejsce zajął Polak, Stanisław Marusarz z Zakopanego (skocznia w Karpaczu nosi nazwę Orlinek im. Stanisława Marusarza). Niektórzy zawodnicy z Czechosłowacji, pochodzili z Sudetów, jak: Josef Kahl z Harrachova (pogranicze Karkonoszy i Gór Izerskich) czy Johann Lahr z Friesovy Boudy w Karkonoszach.
W 2010 roku na skoczni w Lubawce odbyły się zawody w ramach Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży w sportach zimowych. Złotym medalistą został Maciej Kot - członek kadry narodowej na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w 2014 i 2018 roku. Jego brat, Jakub, ustanowił 18 lutego 2010 roku rekord zimowy skoczni: 96 m. Po remoncie skocznię otwarto ponownie w 2017 toku. Otwarcia dokonał gość honorowy, Wojciech Fortuna, mistrz olimpijski z Sapporo 1972. Rozmaite opracowania podają, że miłośnikiem skoczni w Lubawce był też Stanisław Marusarz, olimpijczyk z Garmisch-Partenkirchen. Marusarz, urodzony w 1913 roku, miał zaledwie kilka miesięcy, kiedy w Lubawce ślub brał Pfundtner, członek niemieckiego komitetu organizacyjnego olimpiady w 1936 roku.
#ciekawostka #historia
#GóryKrucze
(w tym Święta Góra i rezerwat Kruczy Kamień)
>>>> Skarby Gór Kamiennych w Sudetach – przyroda i kultura (GALERIA + opis i mapa)
****
niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic
****
Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa.
CC BY-NC-ND
Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.
****
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz