25 lutego 2022

Karl May – autor „Winnetou” na Dolnym Śląsku (pobyt w Szczawnie-Zdroju, wycieczki do Książa i na Śnieżkę, wiersz pamiątkowy + dolnośląscy poeci o powieściopisarzu i aktor z Jeleniej Góry w pierwszej dźwiękowej ekranizacji powieści Maya!)

Jeden z najpoczytniejszych niemieckich pisarzy wszech czasów gościł na Dolnym Śląsku i w Sudetach! 5 lat przed śmiercią przybył na kurację do Szczawna-Zdroju. Zwiedzał okolicę. Zatrzymał się też na kilka dni w Szklarskiej Porębie, Vrchlabí i karkonoskim kurorcie Janské Lázně. Pobyt na Śląsku pisarz upamiętnił wierszem! Co ciekawe jego osobę i twórczość upamiętnili w poezji twórcy i wielbiciele z Dolnego Śląska. Co więcej, aktor z Jeleniej Góry zagrał główną rolę w pierwszej dźwiękowej ekranizacji powieści pisarza! Bohaterem książki jest alter ego samego Karla Maya. Z kolei autor z Głogowa stworzył słuchowisko radiowe oparte na powieści „Der Schatz im Silbersee”. 


Kilka ciekawostek dotyczących znanego na całym świecie pisarza. 

Karl May urodził się 25 lutego 1842 roku w Ernstthal, a zmarł 30 marca 1912 roku w Radebeul, gdzie działa muzeum jego imienia. May jest uważany za jednego z najbardziej płodnych pisarzy powieści przygodowych. Jest też określany mianem najpoczytniejszego pisarza niemieckojęzycznego, zalicza się go do grona najczęściej tłumaczonych pisarzy niemieckich. Jego prace zostały przetłumaczone na około 50 języków i wydanie w ponad 200 milionach tomów! Pisarz pochodził z biednej, wielodzietnej rodziny tkaczy. Co ciekawe od 1870 do 1874 był więziony w więzieniu Waldheim za kradzieże i włóczęgostwo. Dopiero po wyjściu z celi został pisarzem i jego życie się zmieniło. Dziś najbardziej znane są jego powieści o Bliskim Wschodzie oraz Dzikim Zachodzie. Wykreował tak sztandarowe literackie i ekranowe postaci, jak Winnetou, Old Shatterhand czy Kara Ben Nemsi



Karl May, pisarz i jego żona, wolne media, wikimedia.org 

5 lat przed śmiercią May przybył wraz z żoną na Dolny Śląsk. Kurował się w uzdrowisku Szczawno-Zdrój, popularnym kurorcie z leczniczymi wodami w Sudetach. W Szczawnie pisarz i jego małżonka przebywali od 22 maja do 3 lipca 1907 roku. Byli gośćmi pensjonatu Belvedere, prowadzonego przez rodzinę Barchewitz. May korzystał z wód i uroków okolicy. W mieście znajduje się piękny teatr, a w okolicy Książ z romantycznymi ruinami zamku Stary Książ. Są to miejsca, które odwiedził lubiący podróże pisarz. Pobyt w Szczawnie wiąże się nie tylko z listami i wspomnieniami pisarza, ale i z jego wierszem. Utwór pod tytułem „ An mein liebes Schlesien” składa się z czterech strof napisanych oktawą o układzie rymów ABABCDCD. Został wpisany w kronikę pensjonatu 30 czerwca 1907. Ukazał się również drukiem w lokalnej prasie. Rok później przedruk liryki Maya został wydany na łamach periodyku „Schlesien. Illustrierte Zeitschrift für die Pflege heimatlicher Kultur” w 1. Numerze czasopisma z 1908 roku. 




Szczawno-Zdrój i Stary Książ w czasach pisarza, wolne media, stara pocztówka, za SBC


„ An mein liebes Schlesien” Karla Maya w przedruku na łamach „Schlesien. Illustrierte Zeitschrift für die Pflege heimatlicher Kultur” z 1908, wolne media, SBC

Po opuszczeniu Szczawna May wyruszył w stronę czeskiego uzdrowiska Johannisbad, dziś Janské Lázně. Po drodze zahaczył o Krzeszów, gdzie zwiedził bazylikę. Od 3 do 4 lipca przebywał w karkonoskim kurorcie, a następnie udał się na Śnieżkę, gdzie również nocował (obserwacje wschodu słońca na najwyższej górze Śląska miały już od dawna swoją poetycką legendę). W kolejnych dniach przebywał w Vrchlabí i Szklarskiej Porębie, odwiedzając także okolice, w tym Cieplice, zamek Chojnik. Między innymi na łamach „Karl-May-Handbuch” pojawiają się informacje, że w czasie pobytu na Śląsku i w Sudetach May pracował nad powieścią "Abdahn Effendi". 

Skoro o poezji Maya była mowa, warto wspomnieć, że biografowie pisarza wymieniają wiersze dwojga śląskich wielbicieli pisarza, którzy uhonorowali go w swojej twórczości. Helmuth Kionka urodził się 10 listopada 1906 roku we Wrocławiu, a zmarł 28 września 1936 w Berlinie. Był niemieckim aktorem, pisarzem, bojownikiem ruchu oporu i ofiarą nazizmu. Napisał wiersz dedykowany Mayowi, którego podziwiał. Wiersz był wydany m.in. w „Karl-May-Jahrbuch” z 1931 oraz w „Sonderheft der Karl-May-Gesellschaft” w 1972 roku. Z kolei Martha Elisabeth Maria Sauer (urodzona 7 maja 1868 we Wrocławiu, zmarła 13 marca 1928 in Kłodzku, gdzie mieszkała), nie tylko spotkała pisarza, ale i napisała mu wiersz. Poezja autorki, która publikowała pod pseudonimem M. Pierre ukazała się m.in. na łamach „Karl-May-Chronik: 1906-1909” i „Karl May: Leben u. Werk”. 

Pora na film i radio. Jak podaje „Die Karl-May-Filme” oraz „Karl-May-Filmbuch” aktor Fred Raupach urodzony w 1908 roku w Jeleniej Górze zagrał w 1936 roku w ekranizacji „Durch die Wüste” według powieści Maya pod tym samym tytułem. Na IMdB jego rola opisana jest jako "Karl May - genannt Kara Ben Nemsi". Bohaterem filmu i książki jest Kara Ben Nemsi, Niemiec na Bliskim Wschodzie. Jego imię Kara to wersja Karla, z kolei „Ben Nemsi” to „syn Niemca”. Postać stanowi alter ego samego pisarza. "Durch die Wüste" był pierwszym filmem dźwiękowym na motywach dzieł Karla Maya. Premiera odbyła się  20 lutego 1936 w kinie „Prinzeß” w Dreźnie

Inna powieść – „Der Schatz im Silbersee” została opracowana przez pisarza Günthera Bibo jako słuchowisko radiowe. Zostało ono wyemitowane w 1929 roku. „Skarb w Srebrnym Jeziorze” (niem. „Der Schatz im Silbersee”) to powieść przygodowa o tematyce Dzikiego Zachodu autorstwa Karola Maya z 1894 roku. Bohaterami książki są znani z innych dzieł tego autora wódz Apaczów Winnetou i jego biały przyjaciel Old Shatterhand. Günther Bibo urodził się 28 marca 1892 roku w Głogowie na Dolnym Śląsku, a zaginął w 1944 w obozie koncentracyjnym Auschwitz

Post powstał w 2022 roku z okazji 180. rocznicy urodzin pisarza, 110. rocznicy jego śmierci i 115. rocznicy wizyty Maya na Dolnym Śląsku i w Sudetach. 


Polecam również:

#literatura,    #ciekawostka 

#historia,    #uzdrowisko

#SzczawnoZdrój 

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic  

****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 

CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

***

1 komentarz:

  1. Trafiona-zatopiona czytałam z wypiekami ,w Cieplicach urodzona,

    OdpowiedzUsuń