Jego kompozycje do dziś stanowią niezwykle ważną część repertuarów filharmonii i oper. Grane są jego symfonie, oratoria, muzyka religijna, kameralna, a także opery. Jeden z klasyków wiedeńskich cieszy się niesłabnącą popularnością. Także ten mistrz muzyki dawnej miał ciekawe związki z Dolnoślązakami. Co więcej, niektóre dawne biografie błędnie uważały go za twórcę pochodzącego z Śląska!
Kilka ciekawostek na temat kontaktów Haydna z muzykami i nie tylko z Dolnego Śląska. Do tego biografowie i badacze spuścizny mistrza. W artykule znajdziecie też informacje o interesującym liście Haydna wysłanym na Dolny Śląsk oraz o wrocławskim wykonaniu jego ważnej kompozycji.
"Die Elsslers stammten aus Kieslingen , einem Örtchen in Schlesien , welches Joseph Elssler um die Mitte des achtzehnten Jahrhunderts verließ , um sich in Ungarn , in Eisenstadt , niederzulassen..."
za: Fanny Elssler: das leben einer tänzerin"Joseph Elssler , fürstlichen Copisten , der aus Kieslingen in Schlesien stammte..."
za: Carl Ferdinand Pohl: Joseph Haydn
Z kolei Peter Hänsel urodził się w 1770 roku w wsi Lipowa (Leppe) koło Grodkowa (w przeszłości w granicach księstwa nyskiego, które było księstwem dolnośląskim, dziś Opolszczyzna). Był uczniem Haydna. Pracował jako koncertmistrz w orkiestrze księżnej Izabeli Lubomirskiej.
Johann Otto Heinrich Schaum, który mieszkał w Jeleniej Górze i Wrocławiu na przełomie XVIII i XIX wieku dokonał tłumaczenia libretta opery "Isola disabitata" Haydna. Dzieło "Die wüste Insel" jest znane w jego wersji z 1802 roku (do której Haydn dokonał nowej edycji swojej opery, wcześniejsza niemiecka wersja pochodziła od od innego tłumacza włoskiego libretta). Wzmianka na ten temat znajduje się m.in. w „Joseph Haydn und Breitkopf & Härtel; ein Rückblick bei der Veranstaltung der ersten vollständigen Gesamtausgabe seiner Werke”.
W kanonach Haydna wydanych jako „Weltliche Kanons” XXVIIb znaleźć można kilka utworów do słów śląskiego poety Friedricha von Logau, który urodził się 24 stycznia 1605 roku w Brochocinie (gmina Ciepłowody w powiecie ząbkowickim) niedaleko Niemczy. Chodzi o kanony z numerami 14, 21, 35, 40). Są tam też kompozycje do słów Gottholda Ephraima Lessinga, który pochodził z Łużyc, ale był przez kilka lat mieszkańcem Wrocławia. Więcej TUTAJ.
W wielu brytyjskich książkach z I połowy XIX wieku znaleźć można błędną informację o śląskim pochodzeniu kompozytora ("Joseph Haydn was a native of Rohrau, a small town in Silesia").
Hubert Unverricht, urodzony w Legnicy 4 lipca 1927 roku, w latach 1956 do 1962 był pracownikiem naukowym Instytutu Haydna w Kolonii (w tym czasie zredagował sześć tomów wydania pełnego dzieł Haydna, w tym tria na baryton oraz „Siedem Ostatnich Słów Chrystusa na Krzyżu”). Był znawcą dzieł Haydna.
Johann Emanuel Grosser wydał w Jeleniej Górze w 1826 roku "Biographische Notizen über Joseph Haydn". Grosser urodził się 30 stycznia 1799 roku w Cieplicach, był organistą w kościele w Jeleniej Górze i rektorem w szkole w Polkowicach. Zapisał się w historii muzyki jako autor publikacji muzykologicznych, w tym biografii Bacha, Mozarta i Haydna.
Muzyka Haydna była za jego życia grana na Dolnym Śląsku. Przykładem może być „Stabat Mater” Hob. XXa: 1 z 1767 roku. Ta pasyjna kompozycja swoje prawykonanie miała 25 marca 1768 roku. Oratorium „Stabat Mater” zostało wykonane we Wrocławiu 15 lutego 1788 roku. Stało się to dzięki aktywności Johanna Adama Hillera, który przez kilka sezonów w stolicy Dolnego Śląska organizował „Concerts spirituels”. W ramach 11. Koncertu z tego cyklu zabrzmiało wspominane oratorium Haydna (za: „Johann Adam Hiller: Ein Beitrag zur Musikgeschichte des 18. Jahrhunderts”).
Razem z Haydnem i Mozartem w jednym smyczkowym zespole kameralnym w Wiedniu miał grać około 1784 roku Carl Ditters von Dittersdorf. Był on autorem symfonii i oper, ale też i muzykiem. Zmarł w 1799 roku. Jego pracodawcą był wrocławski biskup Philipp Gotthard von Schaffgotsch. Dittersdorf rezydował m.in. na jego zamku Jánský Vrch w Javorniku (dawnej zamek Piastów śląskich, później letnia rezydencja biskupów wrocławskich, dziś na terenie Czech, historycznie Dolny Śląsk).
post opublikowany w 2022 roku w 290. rocznicę urodzin Haydna.
Polecam również posty o pozostałych klasykach i ich relacjach z Dolnym Śląskiem i Dolnoślązakami:
>> Beethoven >> Mozart
oraz posty oznaczone tagami:
#muzyka, #ciekawostka
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz