Rzym, nazywany Wiecznym Miastem, jest symbolem kultury europejskiej. Przez wieki był stolicą starożytnego imperium, następnie wywierał wpływ na cały świat za pomocą sztuki i religii. Wielkie dziedzictwo stolicy Włoch widoczne jest też na północ od wspaniałego miasta – również na Dolnym Śląsku. W wielu miejscowościach można podziwiać niezwykłe budowle inspirowane rzymskimi pierwowzorami. Co więcej jedno z miast historycznie leżących na Dolnym Śląsku nazywane było „Śląskim Rzymem”!
Co wspólnego z Rzymem ma Wrocław, Krzeszów, Sośnica, Nysa, Góra, Kłodzko a także inne miejsca?
Według legend Rzym powstał w 753 roku przed naszą erą. To stare i nadzwyczajne miasto przez wieki rozrastało się i zmieniało. Miasto, które inspirowało i do dziś inspiruje. Kilka przykładów śląskich ciekawostek związanych z wpływem Rzymu na architekturę i sztukę, czyli zabytki, które można oglądać i zwiedzać.
Kościół Il Gesù i Kaplica Sykstyńska – Kościół bracki św. Józefa w Krzeszowie
Il Gesù to potoczna nazwa Kościoła Najświętszego Imienia Jezus w Rzymie. Jest on głównym, macierzystym kościołem zakonu jezuitów w Rzymie. Stanowi prototyp wielu barokowych kościołów w Europie. Został zbudowany w latach 1568–1584. W Polsce najciekawszą realizacją wzorowaną na kościele Il Gesù jest kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Krakowie. Również fasada kościoła brackiego św. Józefa w Krzeszowie przypomina włoski pierwowzór (co ciekawe krzeszowski kościół miał jednak wyglądać nieco inaczej!).
Wnętrze kościoła w Krzeszowie jest z kolei porównywane z innym wielkim rzymskim zabytkiem – z Kaplicą Sykstyńską w Watykanie. Kaplica została zbudowana w latach 1475–1483 z fundacji papieża Sykstusa IV, któremu zawdzięcza nazwę. Zdobią ją słynne freski. Najstarsze znajdują są na podłużnych ścianach. Zostały wykonane w latach 1481–1483. Z kolei malowidła na sklepieniu papież Juliusz II zlecił wykonać Michałowi Aniołowi. Powstały na początku XVI wieku. Również Michał Anioł namalował fresk „Sąd Ostateczny” na ścianie na wprost wejścia. Dzieło powstało na zamówienie papieża Klemensa VII w latach 1536–1541. „Śląska Sykstyna” czyli wystrój kościoła św. Józefa – to dzieło z końca XVII wieku. Wykonanie świątyni w latach 1690 – 1696 zawdzięczamy opatowi cysterskiemu Bernardowi Rosie. Dekorację malarską wykonał śląski Rafael – Michael Willmann. Zamiast apokaliptycznej wizji sądu, w Krzeszowie mamy pokłon Trzech Króli.
Kościół Il Gesù w Rzymie, dawna grafika, wolne media, wikimedia.org
Panteon - Hala Stulecia
Panteon to okrągła świątynia na Polu Marsowym w Rzymie. Została ufundowana przez cesarza Hadriana w roku 125 roku. Budowla jest uznawana za jeden z najlepiej zachowanych przykładów architektury starożytnego Rzymu. Charakteryzuje się największą na świecie kopułą z betonu niezbrojonego! To prawdziwy monument! Panteon miał ogromny wpływ na architekturę zachodnią. Zbudowano wiele rozmaitych obiektów, które wykorzystywały stylistykę i konstrukcję rzymskiego Panteonu.
Dzięki nowoczesnym materiałom i technologii (żelbeton) we Wrocławiu powstał na początku XX wieku ekspresjonistyczny Panteon o większych wymiarach niż jego antyczny odpowiednik. To Hala Stulecia (Jahrhunderthalle). Istniejąca do dziś hala widowiskowo-sportowa wzniesiona została w latach 1911–1913 według projektu Maxa Berga. Budowla znajduje się na liście dziedzictwa UNESCO.
Święte Schody rzymskie – kaplice w Sośnicy, Górze czy Krzeszowie
Schody, które znajdują się w Rzymie nieopodal Bazyliki św. Jana na Lateranie, wedle przekazów są oryginalnymi stopniami, które prowadziły do pałacu (Pretorium) Piłata w Jerozolimie. Właśnie na tych stopniach miał stać niedługo przed śmiercią Chrystus. Nie dziwi zatem fakt, że tak ważną relikwię św. Helena, odpowiedzialna też za znalezienie Krzyża świętego, sprowadziła z Jeruzalem do antycznego Wiecznego Miasta. W czasach późniejszych architektoniczno-religijna ciekawostka została obudowana i ozdobiona. Dziś stanowi ważne miejsce pielgrzymkowe i świadectwo aktywności renesansowych papieży oraz artystów.
Bogato zdobione kaplice poświęcone schodom kalwaryjnym znaleźć można w dwóch dolnośląskich kościołach. Są to: kościół Bożego Ciała – rzymskokatolicki kościół pomocniczy należący do parafii św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Górze, a także kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Sośnicy koło Kątów Wrocławskich. Z kolei plenerowa kaplica z schodami znajduje się przy zespole kaplic Wielkiej Kalwarii Krzeszowskiej.
Akwedukty i kolejowe przeprawy
Rzymianie byli znani z budowy obiektów inżynierskich, które zapewniały im stały dopływ czystej wody. Akwedukty budowane były nie tylko w Rzymie, ale w całym imperium. Wiele z nich przetrwało do dziś. Stanowią niezwykle ciekawe zabytki wpisane w krajobraz.
Podobnie wyglądają stare mosty i wiadukty śląskich linii kolejowych. Na szczególną uwagę zasługują te rekordowe i szczególnie widowiskowe, jak np. w Bolesławcu, Zgorzelcu czy Lewinie Kłodzkim. Są one wciąż używane!
R.jpg)
.jpg)
Kolumna maryjna – Kłodzko (i inne miejscowości)
Colonna della pace to kolumna maryjna z 1614 roku znajdująca się przy bazylice Santa Maria Maggiore w Rzymie. W baroku zaczęto budować podobne obiekty w katolickiej Bawarii oraz na terenach Monarchii Habsburgów, w tym w Czechach i na Śląsku. Kolumny takie, budowane na Śląsku i ziemi kłodzkiej po wojnie trzydziestoletniej i plagach zaczęły przebierać formę wotywnych "kolumn morowych", wzorowanych na formach przejściowych, np. kolumnach praskich czy wiedeńskich. Wokół cokołów kolumny zwieńczonej Maryją, ale też przedstawieniem Trójcy Świętej, zaczęto również stawiać posągi aniołów czy innych świętych-patronów (orędowników od ognia, chorób czy powodzi). Takie kolumny z przełomu XVII i XVIII wieku zdobią wiele miejscowości na dzisiejszym Dolnym Śląsku. Jedną z piękniejszych i najstarszych jest kolumna w Kłodzku, znajdująca się obok ratusza. To dzieło z końca XVII wieku. Kolumny są przykładem inspiracji stylistycznej, która regionalnie zyskała dodatkowe znaczenie tradycyjne.
Śląski Rzym – Nysa
Nysa (Neisse) to miasto w województwie opolskim. Historycznie leży na Dolnym Śląsku. Było stolicą księstwa nyskiego (Fürstentum Neisse) – biskupiego księstwa na Dolnym Śląsku, które istniało w latach 1290 – 1810. Władza należała do biskupów wrocławskich. Po sekularyzacji Nysa trafiła pod administrację górnośląską. Dzięki aktywności biskupów Nysa otrzymała tytuł „Śląskiego Rzymu”. Wpływ na to miały liczne budowle sakralne, ale i piękna fontanna. Chodzi o fontannę Trytona z 1701 roku, wzorowaną na rzymskiej Fontana del Tritone z 1612–1613 roku. Oryginał znajduje się na Piazza Barberini w Rzymie i jest dziełem Berniniego. Na fontannie nyskiej znajduje się napis S.P.Q.N. skrót wyrażenia "Senatus Populusque Nissiensis" wzorowanego na antycznym rzymskim określeniu S.P.Q.R. – "Senatus Populusque Romanus" ("senat i lud rzymski").
Post powstał w 2022 roku z okazji 2775. „urodzin” Rzymu. Święto Rzymu - Parilia - obchodzone było jako urodziny miasta 21 kwietnia.
Polecam również:
#quodlibet – cykl o paralelach architektonicznych
Polecam także posty związane z miejscowościami wspomnianymi w wpisie:
A także posty oznaczone tagami;
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz