27 lutego 2023

Muzyka Händla we Wrocławiu – przełomowe wykonania w XVIII, XIX i XX wieku – czyli wnuk Wrocławianina we Wrocławiu

Georg Friedrich Händel  to jeden z najważniejszych muzyków w dziejach kultury Zachodu. Urodził się w Niemczech, jednak dojrzałe życie spędził głownie w Anglii. Napisał wiele niezwykłych kompozycji, bez których dziś trudno sobie wyobrazić repertuary oper i filharmonii. Jego muzyka ma także znaczenie w popkulturze. Co ciekawe był wnukiem rzemieślnika z Wrocławia. W śląskiej stolicy muzyka wielkiego barokowego mistrza znana była już w XVIII wieku. W kolejnych stuleciach Wrocław zapisał się na mapie miast, które przyczyniły się do odrodzenia zainteresowania twórczością rówieśnika Bacha! 


Zapraszam do ciekawostkowego artykułu o trzech wydarzeniach muzycznych z przeszłości Wrocławia, które zapisały się w muzykologicznym kalendarium związanym z wykonawstwem dzieł Händla. 

Jak już pisałem na blogu wielki mistrz baroku był potomkiem emigranta z Dolnego Śląska. Wrocławskie korzenie kompozytora były podkreślane w wielu biografiach barokowego artysty. Na blogu pisałem na ten temat TUTAJ. Zwracałem również uwagę, że Wrocław był ważnym ośrodkiem muzycznym, który pod wieloma względami zaliczał się do czołówki europejskich miast żyjących muzyką. Świadczyć o tym może choćby ważny udział Wrocławia tzw. renesansie twórczości Bacha od XIX wieku. Na ten temat pisałem TUTAJ. Tym razem chciałbym przypomnieć o kilku cennych Händlowskich kontekstach związanych z życiem muzycznym Wrocławia. 


Georg Friedrich Händel, wolne media, wikimedia.org 

Mesjasz w mieście dziadk

Mesjasz” to bez wątpienia jedno z najlepiej kojarzonych dzieł Händla. Kto nie zna słynnego „Hallelujah” z tego oratorium?! Prawykonanie  dzieła opisującego życie Chrystusa odbyło się w Dublinie 13 kwietnia 1742 roku. "Mesjasz” był jednym z ostatnich dzieł, kompozytor wykonał, zaledwie dwa tygodnie przed śmiercią w 1759 roku.
30 maja 1788 roku "Mesjasz" został po raz pierwszy wykonany we Wrocławiu. Za wykonanie arcydzieła odpowiedzialny był Johann Adam Hiller (urodził się w miejscowości, która dziś nazywa się Osiek Łużycki i leży w województwie dolnośląskim, w powiecie zgorzeleckim, w gminie Zgorzelec). Było to ważne wydarzenie, które opisywane jest w muzykologicznych książkach.
Wiele części „Mesjasza” to znane kompozycje wykonywane podczas koncertów, uroczystości oraz wykorzystywane jako muzyka filmowa (m.in. "For unto us a child is born", "Glory to God in the highest", "Hallelujah"). 


XIX-wieczny przedruk rękopisu partytury "Mesjasza", wolne media, za IMSLP


wzmianka muzykologiczna na temat wykonania "Mesjasza" we Wrocławiu w 1788 roku, za Google Books 



Händel: Messiah, HWV 56 - "Hallelujah" (YouTube)


Händel: Messiah - "Glory to God in the highest" (YouTube)


Händel: Messiah - "For unto us a child is born" (YouTube)


Biblijny siłacz z Wagnerem 

29 listopada 1825 roku we Wrocławiu wykonane zostało oratorium "Samson". Tym sposobem odbyła się inauguracja Akademii Śpiewaczej we Wrocławiu. To właśnie ten zespół wykonał „Pasję” Jana Sebastiana Bacha, przyczyniając się do ożywienia zapomnianej wówczas twórczości Bacha. W dziele Händla we Wrocławiu jako Samson śpiewał Albert Wagner, brat Richarda Wagnera. Prawykonanie kompozycji odbyło się 18 lutego 1743 roku w Londynie. Jedną z najbardziej znanych części jest aria "Let the bright Seraphim". Często wykonywany jest też jako kompozycja koncertowa chór „Let their celestial concerts all unite”. 


karta tytułowa druku partytury oratorium, XVIII wiek, za IMSLP


wzmianka o wykonaniu oratorium we Wrocławiu, w 1825 roku, program Wrocławskiej Akademii Śpiewaczej z połowy XIX wieku, za Google Books 


Händel: Samson HWV 57 / Act 3 - Let the bright seraphim (YouTube)


Samson, HWV 57, Act III: Let their celestial concerts all unite (YouTube)


Cezar z Kleopatrą 

26 marca 1925 roku na deskach Opery Wrocławskiej wykonany został "Juliusz Cezar". Była to pierwsza opera Händla wykonana we Wrocławiu po śmierci kompozytora. Dyrygował Ernst Mehlich, który od 1933 roku związany był z Brazylią i zmarł w São Paulo (jest tam ulica jego imienia). Prapremiera tej słynnej opery barokowego geniusza odbyła się 20 lutego 1724 roku, czyli 200 lat przed tym, jak zaistniała we Wrocławiu. Przez ponad 100 lat była dosłownie zapomniana. W XX wieku pierwsze przedstawienie opery odbyło się w Göttingen w 1922 roku. W 1927 roku opera miała swoją premierę w Stanach Zjednoczonych w Northampton, a w 1936 roku w Polsce, w Poznaniu. Wrocław, przypomnę, „Juliusza” wystawił w 1925, czyli był w czołówce europejskich miast, które przyczyniły się do nowej popularności tej opery. To ożywione zainteresowanie trwa do dziś, jest to jedna z najczęściej inscenizowanych oper barokowych na świecie. Niektóre arie są szczególnie popularne i pojawiają się również na koncertach czy płytach: „Va tacito e nascosto”, „V’adoro pupille”, „Da tempeste il legno infranto”. 



artykuły prasowe na temat wystawienia "Juliusza Cezara" we Wrocławiu, w: „Schlesische Theater- und Musik-Woche”, wolne media, za SBC


„Va tacito e nascosto” (YouTube)


„V’adoro pupille” (YouTube) 


„Da tempeste il legno infranto” (YouTube) 


Polecam również ciekawostki oznaczone tagami:

#muzyka,   #opera,    #Wrocław 


****

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 

CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku. 


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz