8 września 2023

Zapomniany horror Dolnoślązaka! Książka, która straszyła w Anglii i zwróciła uwagę Jane Austen!

 „Tym, którym podobają się opowieści mrożące krew w żyłach i wstrząsające niegodziwością, Nekromanta sprawi rozkoszną ucztę! […] Szczegółowość okropnych opisów dla czytelników o delikatnych nerwach może być zbyt niebezpieczna!” – to fragment recenzji z 1795 roku zamieszczonej na łamach londyńskiego „The Analytical Review”. Dotyczy powieści grozy "The Necromancer - Or, The Tale of the Black Forest", będącej angielską adaptacją "Der Geisterbanner. Wundergeschichte". Książkę napisał i wydał pod pseudonimem urzędnik z Dolnego Śląska! Karl Friedrich Kahlert urodził się we Wrocławiu, pracował i zmarł w Głogowie. 


Jego największy sukces literacki wpłynął na rozwój brytyjskiej literatury grozy! 

Niewiele wiadomo o jego życiu. Karl Friedrich Kahlert urodził się 25 września 1765 roku we Wrocławiu. Krótkie noty biograficzne podają, że pracował jako miejski urzędnik w Głogowie, gdzie zmarł 8 września 1813 roku. Publikował pod pseudonimami. Używał takich fałszywych personaliów, jak Lorenz Flammenberg i Bernhard Stein. Przypisuje mu się autorstwo takich dzieł, jak: „Die Waffenbrüder”, „Die Weisen in Scheschian”, „Die Scheschianische Wittwe”, „Der Geisterbanner”. 



Jako Lawrence (Lorenz) Flammenberg opublikował w XVIII wieku powieść w modnym nurcie gotyckim, czyli fantastyczną historię pełną grozy: "Der Geisterbanner. Wundergeschichte” (wydana w XVIII wieku przez Korna we Wrocławiu). Powieść została adaptowana na język angielski pod tytułem "The Necromancer - Or, The Tale of the Black Forest". Książka z niemieckiego na angielski została przetłumaczona przez Petera Teutholda. W tej wersji wydana została po raz pierwszy w 1794 roku. Wznowienia miały miejsce m.in. w XX i XXI wieku. Nie jest zatem do końca prawdą, że to dzieło zapomniane. Nie mówi się o nim na Dolnym Śląsku. A szkoda, bo to intrygujący literacki zabytek o niezwykle istotnej sile odziaływania! 



wrocławskie wydania dreszczowca autorstwa Kahlerta, książki, która podbiła później Londyn,
domena publiczna 


tłumaczenie na język angielski, które wpłynęło na wielu pisarzy nurtu gotyckiego 

Była to jedna z najbardziej wpływowych książek gotyckich końca XVIII wieku! Literaturoznawcy uważają, że wpłynęła m.in. na kultowy horror gotycki „Mnicha” (The Monk) Matthew Gregory'ego Lewisa z 1796 roku. Co więcej, powieść „The Necromancer” została wspomniana jako jedna z najstraszniejszych książek w "Opactwie Northanger" Jane Austen! Autorka takich hitów jak "Rozważna i romantyczna" czy "Duma i uprzedzenie" napisała wspomnianą powieść, będącą parodią groteskowych horrorów jej epoki. Powieść pisarza z Wrocławia jest wzmiankowana w tej książce, jako jedno z popularnych czytadeł nurtu gotyckiego w literaturze czasów Jane Austen. 


 Jane Austen, "Northanger Abbey" fragment powieści z wzmianką na temat "Nekromanty", XIX wiek

Dzieło pisarza z Dolnego Śląska opowiada o przygodach Hermanna i Helfrieda, którzy spotykają Volkerta – szarlatana, który postrzegany jest jako nekromanta. Powieść zdobyła popularność na Dolnym Śląsku, o czym świadczą wydania Korna, ale i w Anglii. Intrygująca jest recenzja z „The Analytical Review”, zacytowana na wstępie. Świadczy o dobrym marketingu powieści. 


„The Analytical Review”, rocznik XX, 1795, recenzja "Nekromanty" 

W XIX wieku książka była w zasadzie w dużej mierze zapomniana, z uwagi na rozwój powieściopisarstwa gotyckiego i pojawiania się nowych książek w tym guście (np. „Frankensteina”!). W XXI wieku „The Necromancer” – tłumaczenie horroru Dolnoślązaka – doczekało się wznowień i nowych analiz literackich! Na przykład w 1980 roku na łamach "Philological Quarterly" ukazał się artykuł Syndy McMillen Conger pod tytułem  "A German Ancestor for Mary Shelley's Monster: Kahlert, Schiller, and the Buried Treasure of Northanger Abbey". To analiza potencjalnego oddziaływania działa pisarza z Wrocławia i Głogowa na autorkę kultowego "Frankensteina".


ilustracja z wrocławskiego wydania "Der Geisterbanner", XVIII wiek

polecam również:

Autorka Frankensteina, grabarze z Ząbkowic Śląskich, czyli Mary Shelley i śląskie konteksty

„Gabinet doktora Caligari”: 100 lat „pierwszego prawdziwego horroru” - nakręcił go reżyser urodzony we Wrocławiu!

Muzyczne wampiry i kompozytorzy związani z Dolnym Śląskiem i Łużycami (Marschner i Erdmann)

#literatura


******

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 

CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest Robert - muzealnik, dziennikarz, przewodnik, animator, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz