Muzyczne wampiry i kompozytorzy związani z Dolnym Śląskiem i Łużycami (Marschner i Erdmann)

Wampir to kultowa postać opowieści grozy. Najbardziej znane są liczne adaptacje klasycznego Drakuli z końca XIX wieku. Popularne stają się też zupełnie nowe, uwspółcześnione wersje wampirów. Nieco mniej znany, ale kultowy jest też wampir Nosferatu. Z kolei epokowym operowym wampirem jest Ruthwen. Specjalnie z okazji święta grozy – muzyczne wampiry z początku XIX i XX wieku w twórczości kompozytorów związanych z Dolnym Śląskiem i Łużycami. 

Ciekawostka kulturowa na Halloween i nie tylko. 


Niezwykła opera i niezwykły film.

Romantyk i scena 
„Wampir“ Heinricha Marschnera to zjawiskowa opera romantyczna. Premierę miała w Lipsku 28 marca 1828 roku. Marschner urodził się 16 sierpnia 1795 roku w Zittau, czyli Żytawie na Łużycach. Miasto to w średniowieczu związane było z Piastami śląskimi! Śladem powiązań z księciem Henrykiem Jaworskim jest piastowski orzeł w herbie saksońskiej Żytawy stosowany do dziś. Marschner operę pisał w latach 1827-28. Rok wcześniej poślubił Charlottę Mariannę Wohlbrück, sopranistkę, która swój sceniczny debiut zaliczyła we Wrocławiu w 1821 roku (za: „Großes Sängerlexikon, Volume 4“).

Heinrich Marschner, wolne media, wikimedia.org

Heinrich Marschner - afisz premiery opery "Wampir", wolne media, wikimedia.org

herb Zittau, rodzinnego miasta Marschnera, z piastowskim orłem, wolne media, wikimedia.org

Razem z mężem koncertowała zresztą później w stolicy Dolnego Śląska. Libretto do opery napisał Wilhelm August Wohlbrück, rówieśnik kompozytora, brat Marianny! On również związany był epizodycznie z Dolnym Śląskiem. Również kompozytorem, bliskim krewnym (bratankiem) autora „Wampira“, był Adolf Eduard Marschner, urodzony w 1819 roku w Zielonej Górze.
„Wampir“ uchodzi za jedną z najważniejszych i najbardziej wpływowych oper romantycznych obok „Wolnego Strzelca“ Webera (nota bene był on kierownikiem wrocławskiej opery) i „Holendra tułacza“ Wagnera. „Wampir“ jest oparty na powieści Johna Polidoriego (rówieśnik Marschnera i Wohlbrücka)  z 1816 roku (publikacja w 1819 roku). Co ciekawe dzieło to powstało w ramach wspólnej literackiej zabawy Lorda Byrona, Mary Shelley i Percy'ego Bysshe Shelley'a, czyli jest blisko związane z kultowym „Frankensteinem“.  Polidori uchodzi za pierwszego pisarza, który wprowadził postać wampira do literatury.

uwertura do "Wampira" Marschnera (YouTube)

trailer współczesnej inscenizacji "Wampira" Marschnera (YouTube)

Warto nadmienić, że kompozytor był też autorem cyklu pieśni związanych z Sudetami pt. "Ostertage eines Musikanten im schlesischen Gebirge" do słów Augusta Heinricha Hoffmanan von Fallersleben (od 1823 do 1842 pracownik Uniwersytetu Wrocławskiego). 

Marschner: Ostertage eines Musikanten im schlesischen Gebirge, za: bildsuche.digitale-sammlungen.de, CC BY-NC-SA 4.0

Wrocławianin i X Muza
„Nosferatu“ (Nosferatu, eine Symphonie des Grauens) to kultowe dzieło kina niemego w reżyserii Friedricha Wilhelma Murnaua. Jest niemal 100 lat młodsze od “Wampira“ Marschnera. Premiera filmu miała miejsce 4 marca 1922 roku. Jest to ekspresjonistyczny obraz opart (nielegalnie)  na „Drakuli“ Stokera.

XIX-wieczne wyobrażenia wampira, wolne media, wikimedia.org

Oryginalną ścieżkę dźwiękowa do filmu skomponował Hans Erdmann, czyli Hans Erdmann Thimotheos Guckel urodzony 7 listopada 1882 we Wrocławiu (za „Nosferatu: A Symphony of Horror“ oraz „The Nosferatu Story: The Seminal Horror Film“). Był to filmowy debiut wrocławianina. Kompozycja uważana jest też za pionierską oryginalną ścieżkę dźwiękową. Film uznawany jest za arcydzieło kina i szczególnie wpływowe dzieło nowej sztuki, jaką wówczas był film.

"Nosferatu" z muzyką Erdmanna (YouTube) 

***

polecam również posty oznaczone tagami:

#muzyka, #opera, #film, #ciekawostka 

****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. W sprawie użycia komercyjnego, proszę o kontakt.

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.