Translate

29 grudnia 2021

Intensywny, jubileuszowy rok w trudnym czasie – podsumowanie 2021 (GALERIA + refleksje)

Moi Drodzy! Czas podsumować kolejny rok mojej obecności w blogosferze. To był owocny, ale i uciążliwi, przykry czas. Na pewno zapamiętam rok 2021 z wielu różnych przyjemnych (poznawczych, turystycznych) i nieprzyjemnych (głównie prywatnych) powodów. Wracając do bloga - opublikowałem wiele nowych postów, co związane było z ciężką pracą nad kolejnymi wpisami. Powstały one w trudnych okolicznościach. Nie tylko pandemii, ale i moich osobistych problemów i dramatów. To bez wątpienia był jeden z najdziwniejszych, najtrudniejszych i najintensywniejszych czasów, jakie miałem… W każdym razie, dzięki Waszej aktywności był to również rok rekordów na blogu. Kolejne wejścia, komentarze i Wasze opinie sprawiły, że satysfakcja z 10 lat pracy z projektem Welthellsicht miała dla mnie dużą wartość. 


28 grudnia 2021

KOLEJny rok! - kilka słów o moich kolejowych podróżach na Dolnym Śląsku w 2021 roku, a także o poznawaniu zabytków (+ GALERIA!)

Nie wiem, jak Wy, ale ja sporo podróżuję koleją. Głównie w celach turystycznych i po Dolnym Śląsku. W 2021 roku również jeździłem, a nawet postanowiłem zbierać bilety. Kiedy wszystko podliczyłem, okazało się, że korzystałem z usług Kolei Dolnośląskich, ale i POLREGIO oraz PKP Intercity łącznie około 100 razy, gromadząc na dowód i pamiątkę koło 70 biletów drukowanych i około 20 elektronicznych. Dzięki pociągom nie tylko zwiedzałem rozmaite zabytki typu zamki, pałace, muzea, ale i góry oraz jeziora i parki. Przy okazji poznawałem też ciekawą, często zabytkową infrastrukturę, jak dworce, mosty i wiadukty. W pociągu spotkałem... aktorów w kostiumach jadących na premierę spektaklu w teatrze! To była fantastyczna sprawa! 


27 grudnia 2021

Wystawa „Polacy na polach chwały" Mariusza Bodnara w Muzeum Regionalnym w Jaworze (GALERIA)


Nie jestem sympatykiem tematyki militarnej, ale ta wystawa mnie zaciekawiła. 

Bożonarodzeniowy dramat miłosny – czyli Werter. Związki ponadczasowego dzieła z Dolnym Śląskiem (powieść, opera i różne ciekawostki)

Cierpienia młodego Wertera” to ponadczasowa lektura, dzieło zaledwie 24-letniego geniusza literatury niemieckiej. Powieść, która doprowadziła rzekomo do „efektu Wertera” była inspiracją dla... nieszczęśliwe zakochanych oraz pisarzy i muzyków. Jednym z ważniejszych komentatorów epickiej historii Goethego był wrocławski filozof oświeceniowy, Christian Garve. Z kolei dziennikarz Max Kalbeck, również pochodzący z Wrocławia, napisał niemieckie libretto do opery „Werther” z muzyką Masseneta! Kontynuację tragicznej historii ukochanej Wertera stanowi „Lotta z Weimaru” Thomasa Manna – powieść, w której pojawiają się prawdziwi bohaterowie pochodzący z Dolnego Śląska! Tych ciekawostek jest jeszcze więcej.


Sieć kontekstów potrafi często zaskakiwać. Tym razem omówię to na przykładzie kultowej powieści epistolarnej Johanna Wolfganga Goethego – wybitnego poety, który spędził na Dolnym Śląsku kilka tygodni (w tym swoje urodziny) w 1790 roku.

26 grudnia 2021

25 grudnia 2021

Strażacka perełka KP PSP w Kamiennej Górze w świątecznym wydaniu - sikawka konna z 1920! (GALERIA)


Co tam nowe, stylizowane świąteczne karoce i rydwany... to dopiero cudeńko! Wspaniały strażacki wóz bojowy z 1920 roku, odrestaurowany i lśniący w blasku sezonowej, świątecznej iluminacji! To nie topowa atrakcja turystyczna Dolnego Śląska - a zachwyca nie mniej niż promowane, biletowane parki i ogrody świateł! 

24 grudnia 2021

Chełmsko Śląskie: Żywa Szopka, czyli Święta w Sudetach (GALERIA)


Wigilijna, nocna wyprawa do magicznego Chełmska Śląskiego... Sudecka wieś, która przez stulecia była tkackim miastem, słynie z zabytków i pięknych tradycji! Także tych świątecznych! 

17 grudnia 2021

Adwentowa i Bożonarodzeniowa poezja śląskich liryków od XVI od XX wieku (Puschmann, Gryphius, Opitz, Silesius, Eichendorff, Morgenstern i Keller)

Choinka, jarmarki, światełka i iluminacje, szopki, uroczystości, odświętna muzyka i dekoracje, prezenty, tradycyjne dania, nastrój – wiele elementów składa się na niezwykły klimat świąt. Tak podniosła i piękna, jednocząca i radująca okoliczność jest też motywem literackim (choć nie zawsze książkowe święta są takie cudowne….). „Opowieść wigilijna” Dickensa, „Choinka” Andersena, „Chłopczyk na Gwiazdce u Pana Jezusa” Dostojewskiego, „Tajemnica gwiazdkowego puddingu” Christie, "Podróż trzech króli" Eliota, „Dziadek do Orzechów” Hoffmanna – to klasyki kojarzące się z Bożym Narodzeniem na kartach dzieł uznanych pisarzy. Także twórcy związani z Dolnym Śląskiem nawiązywali do tematyki adwentowej i świątecznej w swojej twórczości. Bardziej i mniej znani literaci pisali wiersze, które zawierają religijną mistykę Bożego Narodzenia, albo zupełnie świeckie odniesienia. Niektóre z tych wierszy są do dziś cytowane, a nawet śpiewane!


Dokonałem subiektywnej selekcji kilku utworów poetów związanych z Dolnym Śląskiem. Byli to niemieckojęzyczni twórcy żyjący i tworzący od XVI do I połowy XX wieku. Ich twórczość jest dziś częścią światowego skarbca kultury (są to też wiersze w domenie publicznej, czyli nie chronią ich już majątkowe prawa autorskie, a co za tym idzie można je cytować i wykorzystywać bez przeszkód).

16 grudnia 2021

Kościół św. Jana Chrzciciela w Ołdrzychowicach Kłodzkich - sacrum dzieł sztuki w wiejskiej świątyni (GALERIA)


Kościół położony obok słynnego mauzoleum na ziemi kłodzkiej jest prawdziwą ukrytą perełką! 

Sudecka Narnia czyli Adršpašské skály zimą! (GALERIA)


Jedno z najpiękniejszych miejsc w Sudetach i Europie! Cud przyrody, wielowiekowa atrakcja turystyczna, gotowy plener filmowy! Zgadzacie się? 

Lipiński we Wrocławiu – muzyczny triumf polskiego wirtuoza na Dolnym Śląsku (poezja Holteia, relacje prasowe, upamiętnienie)

Obok Chopina – wirtuoza fortepianu, to właśnie Lipiński – prawdziwy mistrz wiolinistyki, jest dumą polskiego romantyzmu w muzyce solowej i instrumentalnej. Zarówno wielki pianista, jak i skrzypek koncertowali na Dolnym Śląsku! Zanim młody Chopin ujawnił swój geniusz w Dusznikach-Zdroju i Wrocławiu, w stolicy regionu zaprezentował się kilkukrotnie Karol Józef Lipiński . Jego fenomenalna gra – nie bez powodu za wielkiego wirtuoza uważał Polaka sam Paganini – była bardzo dobrze przyjęta. Studenci wrocławskiego uniwersytetu uczcili muzyka, a poeta uświetnił jego postać w wierszu! O wrocławskich koncertach Lipińskiego pisała prasa w Krakowie i Lwowie. Po II wojnie światowej w polskim Wrocławiu imię wspaniałego skrzypka i kompozytora nadano Akademii Muzycznej. 



Wielcy muzycy i wielka muzyka to to, co Wrocław kocha od wieków. Właśnie dlatego życie kulturalne w stolicy Dolnego Śląska było od stuleci na najwyższym poziomie. Głośne nazwiska i epokowe kompozycje mają również swoje wrocławskie konteksty, o czym stale przypominam. W tym odcinku o wirtuozie, który zachwycał Europejczyków w I połowie XIX wieku. Oczywiście nie zabraknie interesujących wątków dolnośląskich! 

15 grudnia 2021

6 starych kolęd i pieśni świątecznych związanych z Dolnym Śląskiem i Dolnoślązakami! (co dawnej podczas Bożego Narodzenia śpiewano?)

Muzyka bożonarodzeniowa zalicza się do bardzo popularnej i pięknej tradycji świątecznej. Wiele z kolęd uzyskało status międzynarodowych, ponadczasowych przebojów świątecznych. Inne znane są jako pieśni narodów. Adwentowe i bożonarodzeniowe śpiewniki w różnych językach pełne są przykładów interesujących dzieł – tych wciąż znanych i tych już mniej popularnych. Współcześnie na Dolnym Śląsku wykonywane są głównie kolędy polskie - a niektóre z nich posiadają wielowiekowe, piękne tradycje! Ale w XIX czy na początku XX wieku w domostwach we Wrocławiu czy Kłodzku wyśpiewywane były zupełnie inne, równie piękne kompozycje.



W tym artykule chciałbym przypomnieć o kilku z nich. Niektóre znane były jako typowo śląskie świąteczne pieśni, charakterystyczne dla folkloru Dolnego Śląska, Opolszczyzny czy Ziemi Kłodzkiej. Inne napisali wielcy mistrzowie słowa, którzy żyli i tworzyli na Dolnym Śląsku.

6 grudnia 2021

Słodki Wrocław - piernikowe miasteczko w Kolejkowie: architektoniczne i historyczne smaczki dolnośląskie! (GALERIA)


Świąteczny klimat w galerii miniatur i makiet "Kolejkowo" we wrocławskim Sky Towerze zapewnia niezwykłe miasteczko wykonane z pierników! To nie tylko urokliwa, pachnąca makieta z ruchomymi elementami, ale i eksponat pełen ciekawych smaczków regionalnych!  

4 grudnia 2021

Poznań - nocny spacer pełen doznań! (GALERIA)


Parafrazując hasło promujące Poznań - zapraszam na nocny spacer po tym pięknym mieście! Wybrane ciekawe miejsca, które świetnie prezentują się również po zmroku. 

3 grudnia 2021

Dzierżoniów - nocny portret miasta (GALERIA)


Miasto u stóp Gór Sowich wspaniale prezentuje się również po zachodzie słońca! 

Muzykalna para Bachów – Jan Sebastian i Anna Magdalena – dolnośląskie konteksty (hipotezy, związki, życie muzyczne)

Przeżyli ze sobą bez mała 30 lat. Wspólnie muzykowali i wychowywali gromadkę dzieci. Jedna z ich córek wyszła za mąż za ucznia i powiernika Jana Sebastiana – organistę i kompozytora z Dolnego Śląska. Swojej żonie , pierwszej wykonawczyni wielu dzieł, największej pomocniczce Bach dedykował kompozycje zebrane w zeszycie. Znalazła się tam m.in. aria skopiowana z  dzieła kompozytora, który mieszkał i tworzył na Dolnym Śląsku. Ta pieśń miłości uświetniła wrocławskie obchody 200. rocznicy urodzin Bacha w 1885 roku. Podczas tego samego koncertu zabrzmiała też aria, która została prawdopodobnie wykonana na ślubie Jana Sebastiana i Anny Magdaleny w 1721 roku. Ale czy wiemy, jak wyglądała niezwykle ważna kobieta w życiu genialnego muzyka? Nie przetrwał żaden oficjalny wizerunek towarzyszki i partnerki barokowego mistrza. Jednak przypuszcza się, że w książce wydanej przez dolnośląskiego poetę w Lipsku znalazł się podwójny portret muzykującego małżeństwa Bachów! 



Rozmaite ciekawostki związane z małżeństwem Bachów. Co jeszcze łączy tę niezwykłą parę z Dolnym Śląskiem? 

Pieśń Ślązaka na pożegnanie kanclerz Merkel! Czyli Wielki Capstrzyk z hymnem księdza związanego z Głogowem, Wrocławiem, Żaganiem i okolicą Ząbkowic Śląskich (ciekawostka)

Pod koniec listopada 2021 roku media obiegła wiadomość o wyjątkowej wojskowej uroczystości na pożegnanie ustępującej kanclerz Angeli Merkel. W ramach Großer Zapfenstreich (Wielkiego Capstrzyku) armia uczciła 2 grudnia zakończenie 16-letnich rządów pierwszej w dziejach kobiety na najwyższym stanowisku w Niemczech, jednocześnie wpływowej polityczki, która znalazła się kilkukrotnie na szczycie listy „100 najpotężniejszych kobiet świata” magazynu Forbes! Kanclerz, zgodnie z tradycją zainicjowana przez jej poprzedników, osobiście wybrała specjalne kompozycje, które wykonała wojskowa orkiestra. 


Większość komentatorów zwracała uwagę na piosenkę punkrockowej gwiazdy Niny Hagen, jednakże nie mniej ciekawym wyborem był ekumeniczny hymn chrześcijański – „Großer Gott, wir loben dich”, który napisał ksiądz Ignaz Franz, XVIII-wieczny kapłan pochodzący z Dolnego Śląska, aktywny w regionie jako kaznodzieja i liryk! 

2 grudnia 2021

Baśniowy Hauptmann – śląskie i sudeckie inspiracje w świecie dramatu, opery („Dzwon zatopiony” - dzieło Noblisty w tłumaczeniu Kasprowicza oraz muzycznym opracowaniu!)

"Die versunkene Glocke. Ein deutsches Märchendrama in 5 Aufzügen” to symbolistyczny, neoromantyczny dramat śląskiego pisarza Gerharta Hauptmanna. Jeden z najwybitniejszych pisarzy żyjących w Sudetach, Noblista, napisał to dzieło pod koniec XIX wieku. Sztuka szybko stała się jednym z najczęściej granych utworów Hauptmanna i prawdziwym teatralnym „towarem eksportowym” Niemiec. Tuż po prapremierze, dzieło na polski przetłumaczył Jan Kasprowicz, były student Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1899 roku dzieło zostało adaptowane na operę! Swoją wersję stworzył również włoski impresjonistyczny mistrz Respighi, a nad własną operą na podstawie baśni dramatycznej Hauptmanna pracował nawet Ravel! 


Kościół Piotra i Pawła w Görlitz - perła Łużyc! Niezwykły zabytek, który zaskakuje architekturą, wyposażeniem i historią! (GALERIA)


Wspaniały, monumentalny, kunsztowny, ciekawy, zaskakujący... epitetów określających niezwykłość tej sakralnej budowli można znaleźć wiele! Niesamowity kościół leży tuż obok polskiej granicy, nieopodal przejścia granicznego na Dolnym Śląsku/Saksonii. To zabytek, który warto zwiedzić! Modlił się tam mistyk, który zachwycał Mickiewicza. Proboszczem był zaś poeta, do którego wierszy Bach pisał muzykę! 

29 listopada 2021

Andrzejkowa magia i tradycje w dawnych tekstach kultury związanych z Śląskiem i Łużycami (wybór ciekawostek: lanie ołowiu, ognisty człowiek, miłosna modlitwa i inne! + męczeństwo św. Andrzeja pędzla Willmanna)

Co łączy starodawne miłosne wróżby, Fachwerk, kolej i śląskiego Rembrandta? Święty Andrzej! Ostatnie dni listopada związane są z tradycjami, które narosły wokół obchodów wspomnienia męczeńskiej śmierci pierwszego ucznia Chrystusa, czyli apostoła Andrzeja. Przygotowałem wybór ciekawostek, które dotyczą wieczora wróżb, ale i innych form kultury nawiązujących do świętego Andrzeja. Oczywiście wybór kontekstów kładzie nacisk na dzieła i twórców związanych z Śląskiem, Łużycami czy Sudetami. 


26 listopada 2021

Jesień zachwytów na Dolnym Śląsku i w Sudetach 2021 (GALERIA na podsumowanie złotego sezonu)

Jesień jest tym szczególnym sezonem, kiedy przyroda, na pożegnanie kolejnego cyklu wegetacyjnego, organizuje barwny spektakl. Kolorowe liście drzew i krzewów sprawiają, że październikowe i listopadowe lasy oraz parki i ogrody wyglądają niczym karnawałowe pochody. Jest to jeden z tych cudów natury, który choć wraca wciąż na nowo, za każdym razem cieszy i fascynuje. Na Dolnym Śląsku i w Sudetach wędrowcy,  mieszkańcy i turyści mogli delektować się wyjątkowo piękną jesienią w 2021 roku. Ja również intensywnie korzystałem z jej uroków. 


Poszukując barwnych krajobrazów, przeszedłem łącznie ponad 130 kilometrów. Swoje rajdy i spacery uwieczniłem na wielu zdjęciach, które opublikowałem na blogu. W tym poście zapraszam moich Czytelników do podsumowania. Wszystko, co najlepsze, w jednym miejscu! Oczywiście jest to subiektywna wizja wspaniałości jesiennego pejzażu - mam nadzieję, że przypadnie Wam do gustu. 

25 listopada 2021

Bazylika św. Franciszka z Asyżu w Krakowie - śladem Wyspiańskiego (GALERIA)


Sakralna perła Krakowa z dziełami sztuki wybitnego przedstawiciela Młodej Polski. 

Niezwykły cmentarz przy ciekawym kościele - Ruprechtice u stóp Gór Kamiennych (GALERIA)


U stóp popularnego szczytu z wieżą widokową znajduje się senna wieś, której góra zawdzięcza swoją nazwę. Przy kościele, który zalicza się do zespołu sakralnych zabytków aspirujących do wpisu na listę dziedzictwa UNESCO, znajduje się nekropolia. Znaleźć tam można wiele historycznych nagrobków o interesujących formach! 

Deptak w Szczawnie-Zdroju z nowym klimatycznym oświetleniem (GALERIA)


Uzdrowisko w Górach Wałbrzyskich stale pięknieje! Nocą podwałbrzyski kurort słynący z leczniczych wód lśni niczym miasta malowane przez impresjonistów. 

23 listopada 2021

Penderecki – wielki kompozytor i dolnośląskie wątki biograficzne i twórcze (Wrocław, Bolków, Hauptmann, Eichendorff)

Geniusz Krzysztofa Pendereckiego był powszechnie doceniany za jego życia. Kompozytor był laureatem licznych nagród (w tym czterech statuetek Grammy), odznaczeń i tytułów naukowych. Jego muzyka – grana w filharmoniach i operach na całym świecie – przyjęła się również jako ścieżka dźwiękowa w kinie i telewizji w wybitnych i kultowych filmach oraz serialach. Warto pamiętać, że przodek wybitnego polskiego twórcy pochodził z Wrocławia. Z kolei jedna z czterech oper kompozytora związana jest z dolnośląskim miastem. Penderecki sięgał również po twórczość śląskich pisarzy związanych z Wrocławiem i Sudetami. 



Osoba i twórczość tego wybitnego artysty jest polską marką w świecie kultury od połowy XX wieku. 

Gál i Morgenstern – połączył ich Wrocław i pieśń o mglistym listopadzie (GALERIA, muzyka, poezja i ciekawostki)

Chmurny/brzydki/ciemny jak noc listopadowa” – to związek frazeologiczny odwołujący się do charakteru długich, zimnych i ciemnych nocy późną jesienią. Nie tylko noce, ale i dni listopadowe mają raczej „złą sławę”. Często mgliste, deszczowe lub śnieżne, krótkie dni mają depresyjny, melancholijny wpływ na nas. Właśnie o tym jest pieśń, która związana jest z bardzo ciekawymi artystami. Christian Morgenstern – poeta, autor słów – był uczniem i studentem wrocławskich szkół, synem znanego malarza, który osiadł na Śląsku. Z kolei kompozytor, autor muzyki - Hans Gál – wybrał Wrocław na przedwojenny ośrodek promowania jego twórczości. 



O dziełach tych twórców, a szczególnie o ich wspólnej miniaturze muzyczno-poetyckiej: nastrojowej pieśni o mglistym dniu listopadowym. 

18 listopada 2021

Młody romantyk i jego artystyczne początki na Śląsku – Weber we Wrocławiu i Pokoju (muzyczne ciekawostki)

Carl Maria von Weber jest jednym z najważniejszych twórców wczesnego romantyzmu. Ten niezwykły muzyk jako 18-letni początkujący kapelmistrz związał się z operą we Wrocławiu! Na Śląsku był aktywny przez kilka lat. W tym czasie dyrygował, występował jako solista, ale też komponował. Jednym z jego przedsięwzięć była opera na temat karkonoskiego Ducha Gór – Liczyrzepy!



Polscy Romantycy i Dolny Śląsk: odwiedziny, skandale, romanse, mistyfikacje, koncerty i publikacje (wybór kontekstów: Mickiewicz, Słowacki, Krasiński, Fredro, Chopin, Wieniawski i inni)

Wybitni polscy artyści XIX wieku pozostawili nam nie tylko swoje cenne dzieła, które powstały w trudnych czasach zaborów, ale i wiele ciekawych śladów w historii Dolnego Śląska. Ale co romantyzm polski ma do regionu, który w XIX wieku był pruski/niemiecki? Całkiem sporo łączy Polaków -  w tym tych największych, znanych - z Dolnym Śląskiem. Twórcy polskiej kultury bywali we Wrocławiu i uzdrowiskach. Nie tylko leczyli się, ale i koncertowali oraz wydawali swoje dzieła. Z czołowymi postaciami polskiego romantyzmu związanych jest sporo interesujących dolnośląskich anegdot, pamiątek i form uhonorowania ich dokonań. 


17 listopada 2021

Hindemith – wychowany na Dolnym Śląsku, potępiony przez Goebbelsa – śląskie wątki w twórczości mistrza muzyki współczesnej (kilka ciekawostek biograficznych i muzycznych)

Paul Hindemith uważany jest za jednego z najważniejszych kompozytorów połowy XX wieku. Jego kompozycje do dziś są grane przez orkiestry filharmoniczne, zespoły kameralne czy opery. Światowej sławy artysta miał śląskie korzenie! Jego ojciec pochodził z Nowogrodźca, gdzie młody Paul spędził kilka lat swojego dzieciństwa pod opieką dziadka. W twórczości Hindemitha natrafić można na śląskie konteksty. Śląsk jest wspomniany jako miejsce akcji w operze kompozytora. Znane są również jego pieśni do słów śląskich poetów. 


Od "Stacji Kultura" do Sępiej Góry - wędrówka w Górach Izerskich (GALERIA)


Po wieży Sky Walk wybrałem się na prawdziwą górską trasę - leśna ścieżka, skały i piękne widoki! Do tego krajobraz okraszony spektaklem inwersji. Piechotą z Świeradowa do Mirska. Zapraszam. 

16 listopada 2021

Księżycowy kwiat – pokusa nocnych motyli i… czarownic! (o ciekawej roślinie, którą można napotkać na sudeckich szlakach)

Czy spotkaliście już tę ciekawą ozdobę lasów i ogrodów? Miesiącznica to rodzaj roślin należący do rodziny kapustowatych, czyli bliskich krewnych rzepaku i kalafiora! W Polsce rosną dwa gatunki: miesiącznica roczna (Lunaria annua) i miesiącznica trwała (L. rediviva). Nazwa rośliny nie jest związana z kalendarzem, ale z naszym naturalnym satelitą – Księżycem! Jej kwiaty nocą kuszą owady swoim zapachem, a owoce w formie srebrnej łuszczynki mogą przypominać najjaśniejsze ciało niebieskie nocnego nieba. Z miesiącznicą związane są opowieści o… czarach i wiedźmach! Stare podręczniki botaniczne podają, że ciekawa roślina występuje w Sudetach. Można się o tym przekonać, przemierzając górskie szlaki.