W świecie herbów dolnośląskich (GALERIA + ciekawostki)

Herby rodzin szlacheckich czy miast wypełniają najrozmaitsze symbole, od roślin i zwierząt, przez ciała niebieskie, najrozmaitsze osoby po mityczne stworzenia. Ich artystyczne przedstawienia znaleźć można wszędzie tam, gdzie herby pełniły ważną rolę identyfikacyjną: w zamkach i pałacach, niegdyś zamieszkiwanych przez arystokrację czy w budynkach przeróżnych urzędów. Także epitafia nagrobne zmarłych rycerzy i możnych zdobią ich rodowe symbole heraldyczne. Na Dolnym Śląsku herby znaleźć można wszędzie. Wypełniają stare księgi, zamki, kościoły, muzea, zobaczyć je można na ulicach. To dawne oraz współczesne herby szlachty, duchowieństwa czy symbole samorządu. 

Wybrałem przykładowe zabytkowe i nowe przedstawienia herbów na terenie Dolnego Śląska (historycznego i administracyjnego). Oto mój przegląd z ciekawostkami. Herby na epitafiach, fasadach, witrażach, tkaninach, ceramice, snycerce, polichromiach. 

Muzyka Händla we Wrocławiu – przełomowe wykonania w XVIII, XIX i XX wieku – czyli wnuk Wrocławianina we Wrocławiu

Georg Friedrich Händel  to jeden z najważniejszych muzyków w dziejach kultury Zachodu. Urodził się w Niemczech, jednak dojrzałe życie spędził głownie w Anglii. Napisał wiele niezwykłych kompozycji, bez których dziś trudno sobie wyobrazić repertuary oper i filharmonii. Jego muzyka ma także znaczenie w popkulturze. Co ciekawe był wnukiem rzemieślnika z Wrocławia. W śląskiej stolicy muzyka wielkiego barokowego mistrza znana była już w XVIII wieku. W kolejnych stuleciach Wrocław zapisał się na mapie miast, które przyczyniły się do odrodzenia zainteresowania twórczością rówieśnika Bacha! 

Zapraszam do ciekawostkowego artykułu o trzech wydarzeniach muzycznych z przeszłości Wrocławia, które zapisały się w muzykologicznym kalendarium związanym z wykonawstwem dzieł Händla. 

Muzeum Złota w Złotoryi (GALERIA)

Niewielkie muzeum w mieście o tradycjach górniczych wydobycia cennego kruszcu. 

Kościół św. Augustyna we Wrocławiu (GALERIA)

Ciekawy zabytek sakralny poza centrum miasta. Wnętrze zdobi piękna ambona! 

Zima w Zalesiu w Górach Bystrzyckich - jak w Dolinie Muminków! (GALERIA)

Sielska okolica w małej górskiej wiosce!

Grüner Mann - czyli "zielony człowiek" lub "liściasta twarz" z budowli i sztuki użytkowej (Dolny Śląsk)

Niezwykły ornament, który można znaleźć na budowlach, a także meblach i innych przykładach sztuki użytkowej. Mityczna postać, archetyp, a może artystyczna wariacja oparta na zjawisku pareidolii? Także na Dolnym Śląsku można znaleźć przykłady tego intrygującego motywu zdobniczego. Wybrałem kilka przykładów. 

Precjoza wrocławskich bractw strzeleckich (Muzeum Narodowe we Wrocławiu)

Skarby strzelców w muzeum - broń, złoto i najróżniejsze ciekawostki. 

Sophie Menter – karierę zaczynała w Lwówku Śląskim, była przyjaciółką Liszta i Czajkowskiego, grała władcom, jej portret namalował Riepin, brylowała na okładce ważnej gazety, zachwyciła grą laureata Nobla i Oscara (ciekawostki)

Utalentowana, piękna, sławna. To bez wątpienia epitety, które nasuwają się, kiedy analizujemy biografię wybitnej pianistki przełomu XIX i XX wieku. Laureat Oscara i Nobla – George Bernard Shaw – zestawił jej wirtuozerską grę z Paderewskim. Sportretował ją Ilji Riepin, znany choćby z takiego słynnego arcydzieła jak „Car Iwan Groźny i jego syn Iwan”. Swoje kompozycje dedykowali jej Czajkowski i Wieniawski. W wieku 22 lat została nadworną pianistką księcia Konstantyna w Lwówku Śląskim. Dwadzieścia lat później jej twarz znalazła się na okładce „Neue Musik-Zeitung” – jednego z najważniejszych pism muzycznych Europy. 

Gwiazda muzyki związana z Dolnym Śląskiem. 

Geniusz i jego pieśni do słów poetów mieszkających na Dolnym Śląsku: Wolf i Eichendorff oraz Hoffmann von Fallersleben (wybór muzycznych klejnotów)

Obok Schuberta i Straussa to właśnie Wolf był jednym z najpłodniejszych i najwyżej cenionych autorów pieśni romantycznej. Artystyczne kompozycje wokalne tego mistrza powstały pod koniec XIX wieku. Na swój warsztat kompozytorski Wolf wziął m.in. lirykę mistrzów słowa, którzy mieszkali na Śląsku – wielkiego romantyka Eichendorffa, związanego m.in. z Wrocławiem i Nysą, oraz prof. Hoffmanna von Fallerslebena, który wykładał na Uniwersytecie Wrocławskim. 

Wybrałem kilka utworów, które łączy muzyka Wolfa i słowa wspomnianych poetów. Zapraszam do wysłuchania tych perełek. 

Dworzec Wałbrzych Główny - zabytek z cegły nocą (GALERIA)

Ważny dworzec i piękna budowla. Po remoncie lśni również nocą. Perełka dla miłośników cegły.

Kościół św. Anny w Ząbkowicach Śląskich - sakralna perła w cieniu Krzywej Wieży (GALERIA)

Piękny kościół położony obok słynnej krzywej wieży, niedaleko zamku w Ząbkowicach Śląskich. 

Pisarz, gadający kot i pamiątka z Cieplic - ciekawostka związana z karkonoskim szkłem i znanym literatem

Cieplice to karkonoskie uzdrowisko, które od stuleci przyciąga kuracjuszy. Gościli tam najróżniejsi znani ludzie, od koronowanych głów, przez artystów po naukowców. Wśród gości zdroju znalazł się wyjątkowy pisarz, a w zasadzie wszechstronny artysta  – E.T.A. Hoffmann – jeden z twórców niemieckiego romantyzmu, ojciec powieści fantastycznej, twórca takich pereł literatury, jak „Dziadek do Orzechów, czy „Kota Mruczysława poglądy na życie”. Właśnie z tą drugą, eksperymentalną powieścią satyryczną, wiąże się ciekawa anegdota. Przebywając w Cieplicach, autor historii o gadającym kocie, zlecił wykonanie kryształowego kielicha z wizerunkiem Mruczysława! W karkonoskiej hucie powstała pamiątka, którą Hoffmann wręczył swojemu korektorowi, Hitzigowi, prywatnie ojcu Fryca i Klary – czyli dzieci, które zainspirowały powstanie „Dziadka do Orzechów”!.

Historia szklanej pamiątki została opisana w pośmiertnej biografii pisarza. Redaktorką tego tomu była wdowa po Hoffmanie, Michalina Trzcińska – która zmarła… w Cieplicach. Do dziś można tam oglądać epitafium z jej grobu. 

Fantastyczne fasady i elewacje – 10 ciekawych budowli na Dolnym Śląsku (GALERIA)

Fasada jest „twarzą” budynku, jego ozdobnym licem, które ukazuje mieszkańcom, turystom czy przechodniom. Myślenie o dekoracyjności elewacji zmieniało się wraz z epokami i stylami. Wiele historycznych fasad budzi do dziś zachwyt i zadumę. To monumentalne i kunsztowne konstrukcje, które w przemyślany sposób łączą architekturę ze sztukami plastycznymi. Dzięki fasadom pałaców, kościołów, kamienic czy budynków użyteczności publicznej przestrzeń zyskuje na urozmaiceniu krajobrazu kulturowego. Chodzi zarówno o walory estetyczne, jak i rozmaite znaki semantyczne w postaci symboli religijnych, mitycznych, heraldycznych i innych. 

Wybrałem 10 interesujących budowli różnego typu z kilku miejsc na Dolnym Śląsku. To moje subiektywne zestawienie efektownych i ciekawych fasad oraz elewacji. Zapraszam. Przygotowałem galerię z opisem i znacznikami na mapie. 

Średniowieczna poezja erotyczna z Wrocławia!

W starym rękopisie ktoś próbował wymazać tę wstydliwą, erotyczną piosenkę, pokrywając tekst plamą atramentu. Pełna aluzji przyśpiewka średniowieczna przetrwała jednak próbę czasu i cenzury. Przez jednych badaczy wiersz uznawany jest za polski, przez innych za czeski. Rękopis został spisany w XV wieku i zachowany na Śląsku. Odnaleziony we Wrocławiu. Odkrył go w XIX wieku.... autor słów hymnu Niemiec. 

Kiedy szalejesz z miłości do Ślązaczki - barokowy wiersz poety z Wrocławia, czyli jak zaszokować Czytelnika bezmiarem uczucia, wplatając w to esencję regionalizmu!

Co zakochany może zrobić z miłości? Podobno wszystko! Doskonale widać to w poezji śląskiego liryka barokowego. Jego miłosny wiersz najeżony jest epokową poetyką i śląskimi nazwami, od Śnieżki, Ślęży po Odrę i Liczyrzepę! Takich perełek nie ma na lekcjach w szkole!  

Śląska walentynka z XVIII wieku. Niezwykły sonet Christiana Hölmanna, lekarza z Wrocławia. 

Wieża widokowa na Grodziszczu - sudeckie ruiny niedaleko słynnego pałacu (GALERIA)

Niedaleko słynnego, bajkowego pałacu w Bożkowie znajduje się niezwykle romantyczna ruina wieży widokowej z XIX wieku! 

Most Pomorski we Wrocławiu (GALERIA)

 

Jeden z najpiękniejszych mostów miasta nad Odrą! Po remoncie odzyskał dawny blask. 

„Barkarola” pełna zbiegów okoliczności - słowa napisał niemiecki poeta z Wrocławia, muzykę polski kompozytor z Warszawy. Pieśń była polskim hitem I połowy XX wieku! Rodziewiczówna zacytowała ją w powieści, a Lenartowicz w filmie!

Zaskakujące dzieje „włoskiego” wiersza, który wyszedł spod pióra niezwykłego artysty z Wrocławia. August Kopisch – malarz, pisarz, podróżnik, odkrywca, nowator urodził się na Dolnym Śląsku. Jego wiersz spodobał się polskiemu kompozytorowi. Jan Gall napisał do tłumaczenia „Barkaroli” kołyszącą, wenecką melodię, w której zakochali się polscy melomani! Dzieło wydał w Lipsku, ale w wydawnictwie, które powstało we Wrocławiu. W 1963 roku pieśń pojawiła się w filmie  Stanisława Lenartowicza, który we Wrocławiu mieszkał i pracował. Tym twórczym sposobem „Barkarolę”, którą napisał wrocławianin zmarły w Berlinie, po 110 latach śpiewa bohater wysiadający z pociągu z Berlina w filmie reżysera, który zmarł we Wrocławiu! Czy to może być przypadek?? 

Tych zaskakujących związków jest jeszcze więcej! 

Gemäldegalerie Alte Meister: Skulpturensammlung (GALERIA)

Niezwykła wystawa rzeźby dawnej, od antyku do czasów nowożytnych. Jedno z najciekawszych miejsc w Dreźnie. 

Technické muzeum v Brně (GALERIA)

Dawna technika i nauka głównie z obszaru Moraw i Śląska. Niezwykle ciekawe eksponaty: dawne samochody, sprzęt fotograficzny i informatyczny, technologia telekomunikacyjna, instrumenty mechaniczne i wiele innych! 

Inspirujące piękno księżycowej nocy – wiersz Eichendorffa i 5 muzycznych opracowań „perły nad perłami” (pieśniarskie ciekawostki z XIX i XXI wieku)

Zachwycony majestatycznym Księżycem na Śląskim niebie postanowiłem podtrzymać romantyczny nastrój. Niezawodnym pomocnikiem okazał się Joseph Eichendorff, Ślązak, mieszkaniec Wrocławia i Nysy, jeden z najwybitniejszych liryków kultury niemieckojęzycznej. Jego wiersz „Mondnacht" z około 1835 roku zainspirował powstanie nawet kilkudziesięciu pieśni! Wybrałem 5 wokalnych klejnotów, które powstały jeszcze za życia poety, a także w naszych czasach. Bo Eichenorff niezmiennie inspiruje. Tak jak Księżyc! 

Zapraszam w romantyczną podróż z Księżycem. 

Kiedy urodzisz się w lutym i chcesz wiosny w środku zimy! (wiersz profesora i rektora Uniwersytetu Wrocławskiego i oda na cześć Pani z Żagania)

Ich urodziny przypadły na początek lutego, czas, kiedy w samym środku zimy astronomicznej szczególnie tęskni się za wiosną. Czasami cud się zdarza! Metaforycznie, a nawet realnie! Oto dwa wiersze na luty – inny niż zwykle, pełen oddechu wiosny. Jeden napisał jako nastolatek Felix Dahn, profesor i rektor Uniwersytetu Wrocławskiego, który urodził się 9 lutego. Drugi napisał Theodor Körner, poeta-żołnierz, miłośnik Sudetów, który na Dolnym Śląsku zaczął marsz w kierunku śmierci w wieku 21 lat… W swojej liryce lutowej chwalił wspaniałość Doroty Kurlandzkiej, która urodziła się 3 lutego. Damę salonów, mieszkankę Żagania, podrównał do róży kwitnącej zimą! 

Dawna liryka i inne spojrzenie na zimę. 

Niedźwiedzie ciekawostki związane z Dolnym Śląskiem i Sudetami! (zabytki, geografia, sztuka, przyroda, literatura, przysłowia, maskotki)

Niedźwiedzie jednym kojarzą się ze zwierzyną leśną, innym z charakterystycznym gwiazdozbiorem, jeszcze innym z ulubioną maskotką czy miodem. Drapieżne misie są niewątpliwie obecne w kulturze. Polowano na nie („Pan Tadeusz”!) dla sportu i pożywienia, a także chwytano jako zwierzęta np. cyrkowe czy hodowlane w zoo („Bärenzwinger” – to jedna z najstarszych części wrocławskiego zoo). Opowiadano o nich bajki i przysłowia. Pisano o nich wiersze i pieśni. Przedstawiano je na obrazach i rzeźbach. Niedźwiedzie były nawet w pradawnych czasach zwierzętami kultowymi (rzeźba ze Ślęży!). Są symbolem dzikości, siły, ale i oddania. Jaskinia Niedźwiedzia w Sudetach uchodzi za jedną z najpiękniejszych w Polsce i Europie. 

Oto zestaw wybranych ciekawostek związanych z niedźwiedziami i ich obecnością w kulturze i historii oraz turystyce na Dolnym Śląsku i w Sudetach. 

Kościół św. Anny w Zalesiu - skarb Gór Bystrzyckich (GALERIA)

Prawdziwa perełka Ziemi Kłodzkiej i Sudetów - drewniany kościółek z XVIII wieku z Biblią namalowaną ponad głowami wiernych. 

Jagodna zimą (GALERIA)

Wędrówka przez białą krainę.