Kompozytor z Nowej Rudy i azjatyckie hymny! Franz Eckert i jego związki z kulturą Japonii (ciekawostka historyczna)

Epoka Meiji, czyli Era Światłych Rządów, była przełomowym czasem otwarcia się Kraju Kwitnącej Wiśni na wpływy kulturowe z Europy. Właśnie wówczas w Azji tworzył pochodzący z Dolnego Śląska kapelmistrz wojskowy. Franz Eckert z Nowej Rudy zapisał się w dziejach muzyki jako współtwórca hymnów Japonii i Korei. Jego działalność stanowi ważny element kultury tych orientalnych krajów. 

Jego pomnik zdobi plac przed domem kultury w rodzinnym mieście. Trwałym śladem są jego dokonania na polu muzycznym, o których wypominają rozmaite publikacje. Dowodem jest też wciąż żywa pamięć o muzyku w Azji. 


Kimi Ga Yo (君が代) oraz Daehan jeguk Aegukga (대한제국 애국가) to utwory muzyczne z 1880 i 1901 roku. Za ich twórcę uznaje się Dolnoślązaka! Ten pierwszy od 20 lat jest ponownie oficjalnie hymnem państwowym Japonii.

Franz Eckert - popiersie w Nowej Rudzie 

Franz Eckert urodził się 5 kwietnia 1852 roku w Neurode, czyli w Nowej Rudzie. Zmarł 6 sierpnia 1916 w Seulu. Był muzykiem. Kształcił się we Wrocławiu i w Dreźnie. Związał się z niemieckimi orkiestrami wojskowymi m.in. w Nysie. Razem z orkiestrą Cesarskiej Marynarki Wojennej udał się w 1879 roku do Japonii. Tam zwrócił na siebie uwagę lokalnej władzy i wojskowych.

rodzinne miasto kompozytora: rynek w Nowej Rudzie 

W dokumentach źródłowych czytamy, że w 1880 roku poprowadził w Tokio muzyków z orkiestry wojskowej, którzy zagrali w Kraju Kwitnącej Wiśni utwory Straussa i Wagnera (za: „American Music in Meiji Era Japan”, informacja źródłowa: „The Japan Herald” z 1880 roku). Zresztą muzykolodzy uważają, że Eckert był w dużej mierze spadkobiercą (podobnie jak wielu innych kompozytorów jego pokolenia) stylistyki wagnerowskiej – dotyczy to m.in. instrumentacji. W Japonii nie tylko koncertował, ale i otrzymał historyczne zamówienie. Opracował starszą oryginalną pieśń japońską i przełożył ją na europejską partyturę z orkiestracją na zachodnie instrumenty. To były właściwe początki sławy pieśni „Kimigayo”. Jej słowa są znacznie starsze, a oryginalną muzykę napisali rodzimi autorzy: Yoshiisa Oku czy Akimori Hayashi. Jednak to właśnie Eckerta, autora aranżacji, uznaje się za twórcę hymnu, bo pieśń ta od 1880 do 1945 roku była oficjalnym hymnem imperium. Po latach przerwy utwór stał się prawomocnie symbolem narodowym Japończyków na mocy ustawy z 13 sierpnia 1999 roku.

hymn Japonii (YouTube)

Twórczość  Eckerta była ceniona na cesarskim dworze. W 1897 roku został poproszony o napisanie kompozycji żałobnej związanej z śmiercią cesarzowej Eishō (za: „Yogaku: Japanese Music in the 20th Century”). Utwór „Kanashimi no kiwami” (哀の極) jest wykonywany do dziś.

dawne wydanie hymnu w opracowaniu Eckerta, wolne media, wikimedia.org

W 1899 roku Eckert wrócił na Stary Kontynent, jednak już w 1901 gościł w Seulu. Tym razem udał się do Imperium Koreańskiego. Tam również zapisał się w historii muzyki. W 2018 roku odbył się pierwszy Tapgol Music Festival z okazji 117. rocznicy pierwszego koncertu europejskiego zespołu w Seulu. Od 7 do 10 września w parku Tapgol odbywały się wydarzenia artystyczne (program wydarzenia za: historykorea.org). Właśnie  Eckert poprowadził pamiętny koncert na koreańskiej ziemi. Co grali muzycy? Przekazy historyczne mówią, że: Straussa, Brahmsa, Mendelssohna i Wagnera. Kompozytor z Nowej Rudy również w tym państwie otrzymał zlecenie. Napisał kolejny hymn. Pieśń „Daehan jeguk Aegukga” stała się w latach 1902 – 1910 hymnem imperium. W 1910 roku nastąpił zmierzch koreańskiego cesarstwa związany z japońską inwazją, która doprowadziła do 35-letniej kolonizacji i okupacji państwa przez Japończyków. Wówczas hymnem mieszkańców tych terenów była... pieśń napisana również przez  Eckerta wcześniej dla cesarza Japonii! Dziś państwa na Półwyspie koreańskim mają swoje własne, inne pieśni.

dawny hymn cesarstwa Korei (YouTube) 

W 2005 roku w Nowej Rudzie odsłonięty został pomnik mieszkańca tego miasta, który szczególnie zapamiętany został w państwach azjatyckich. Eckert był jednym z ciekawych Europejczyków uczestniczących w procesie tzw. westernizacji, czyli przejmowania przez mieszkańców Azji wzorców kulturowych Zachodu (Europy i USA). Właśnie w jego czasach ten proces miał szczególną skalę. Kompozytor z Nowej Rudy wpłynął na popularyzację muzyczną zdobyczy cywilizacji Starego Kontynentu. Dziś wielu słynnych pianistów czy śpiewaków (w tym wykonujących repertuar szczególnie bliski Eckertowi) to właśnie artyści pochodzący z Japonii (Mihoko Fujimura) czy Korei (gwiazda wagnerowska Kwangchul Youn, jak i światowej sławy sopranistka koloraturowa Sumi Jo).

Sumi Jo urodziła się ponad 60 lat po koncercie Eckerta w Korei, jest jedną z ważniejszych śpiewaczek belcantowych o światowej sławie (YouTube)  

Warto zwrócić uwagę, że przejmowanie wzorców kulturowych Zachodu przez kraje Azji nie było jedynie jednostronnym procesem. Także Europa łaknęła orientalnych ciekawostek. Przykładem takich inspiracji mogą być Ogrody Japońskie, jak choćby ten we Wrocławiu z początku XX wieku.

Polecam również posty oznaczone tagami:

#muzyka,   #ciekawostka 

Relacje i ciekawostki z Nowej Rudy: 

>>> TUTAJ 

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 

 

****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 

CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****