25 czerwca 2020

Święty Jan, masoneria i Kamienna Góra (ciekawostka)

Jan Chrzciciel jest nie tylko patronem pierwszego dnia lata, Wrocławia, ale i świętym istotnym w... rytuałach wolnomularzy. Jego święto, przypadające na letnie przesilenie, stanowi dla masonów czas podsumowań w lożach. To dzień celebrowania, szczególnie w niemieckojęzycznej części. Uczciliby tę okazję na pewno masoni z Kamiennej Góry. W przedwojennym Landeshut znajdowała się loża typu Johannisloge. W 2020 roku minęła 200. rocznica jej założenia. 





Johannisloge to wspólna nazwa lóż masońskich, które przekazują treść nauczania w trzech stopniach (uczeń, czeladnik, mistrz). Patronem tych lóż jest oczywiście Jan Chrzciciel, którego wspomnienie związane jest też z przełomową nocą świętojańską.


cyrkiel i węgielnica na siedzibie loży w Kamiennej Górze, obecnie Muzeum Tkactwa 


Warto zauważyć, że w 2020 roku minęła 200. rocznica założenia loży masońskiej w Kamiennej Górze. W latach międzywojennych jej ostatnią siedzibą była reprezentacyjna kamienica kupiecka w rynku. Obecnie jest to siedziba Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze.

Na Dolnym Śląsku wolnomularstwo pojawiło się bardzo szybko. Wrocław był 7. miastem w obszarze niemieckojęzycznym, w którym założono lożę. Pierwsza powstała w Hamburgu w 1737 roku. 4 lata później swoją lożę miał Wrocław: „Zu den drei Totengerippen“ (tego samego roku masońskie "koło" założono również w Lipsku). W XVIII stuleciu na Dolnym Śląsku działało jeszcze kilka innych lóż, w tym w Kowarach Zu den drei Felsen“ z 1762 i Głogowie "Johannisloge Zu den drei Triangeln" z 1766.



okładka "Mitglieder-Verzeichniss der unter Constitution der Grossen Loge von Preussen genannt Royal-York zur Freundschaft und unter Direction der Grossen Prov.-Loge von Schlesien arbeitenden Johannis-Loge zum innigen Verein am Riesengebirge im Orient von Landeshut i. Schl. für das Maurerjahr 1897-1898" za: sbc.org.pl


W 1820 roku ("Allgemeines Handbuch der Freimaurerei" podaje, że stało się to dokładnie 19 kwietnia 1820 roku) w Kamiennej Górze powstała loża o nazwie Johannis-Loge zum innigen Verein am Riesengebirge im Orient. Johannis-Loge to, jak już wspomniałem, typ lóż masońskich, których patronem jest św. Jan Chrzciciel. Orient to z kolei ważny masoński symbol oznaczający Wschód (czyli kierunek, z jakiego dociera oświecenie, w domyśle wolnomularskiego poznania).
Riesengebirge  to niemiecka nazwa Karkonoszy. Kamiennogórska loża miała macierzystą jednostkę -  Die Große Loge Royal York w Berlinie. W latach międzywojennych XX wieku masoni z Kamiennej Góry mieli siedzibę w kamienicy, w której obecnie znajduje się Muzeum Tkactwa. Zachowały się fotografie archiwalne z tamtych czasów, prezentujące wystrój ważniejszych pomieszczeń.

Znana jest też interesująca publikacja ""Mitglieder-Verzeichniss der unter Constitution der Grossen Loge..." z końca XIX wieku. Otwiera ją, przedstawiony na wstępie tego artykułu, frontyspis przedstawiający tytuł oraz grafikę z słońcem oraz zwróconym w jego kierunku Sfinksem, który identyfikowalny jest przez kulturoznawców z bóstwami słonecznymi. Obok znajduje się kamień z wyrytym akronimem nazwy loży LiVaR oraz nazwą miasta Landeshut i datą założenia 1820. Kres loży kamiennogórskiej  - podobnie jak i innym niemieckim -  przyniosły czasy nazistowskie.

Widoczną na co dzień pamiątką po obecności masonów w Kamiennej Górze są m.in. symbole cyrkla i węgielnicy – najbardziej rozpoznawalne insygnia wolnomularskie – umieszczone na fasadzie muzeum.

Przywołana przeze mnie publikacja "Allgemeines Handbuch der Freimaurerei" zaznacza też, że już w 1778 roku w Kamiennej Górze działał "polowy" odział berlińskiej loży Johannisloge - Zum flammenden Stern. Istnienie tej loży wiązało się ze stacjonowaniem wojsk. Z kolei tworzenie miejscowej loży miało początek w 1818 roku.

Warto też wspomnieć o ciekawym masonie z Kamienne Góry. Jego biografię podaje m.in. publikacja „Musik und Freimaurerei: Studien, Fakten, Biographien”. 7 lat po założeniu kamiennogórskiej loży, dokładnie 2 czerwca 1827 roku, w folwarku Kreppelhof przy zamku (obecnie dzielnica miasta) przyszedł na świat Oswald Ehrenfried Fischer. Studiował pod kierunkiem kantora Kühna muzykę w Szczawnie-Zdroju. Otrzymał wykształcenie we Wrocławiu. Pracował początkowo jako nauczyciel. W 1855 roku został kantorem i organistą w Kościele Pokoju w Jaworze. Masonem został w 1856. Przez wiele lat był cenionym i odznaczanym mistrzem jaworskiej loży. Był również czynny na polu muzyki, jako kompozytor i wykonawca, oraz popularyzator – kierownik chórów czy też współzałożyciel stowarzyszenia „Verein zur Hebung der schlesischen Kirchenmusik“. Zmarł w 1899 roku.


ruiny zamku Kreppelhof w Kamiennej Górze 


Kościół Pokoju w Jaworze 


polecam też:


Spodobał Ci się ten post? Być może Twoi znajomi też by się zainteresowali? Udostępnij wpis na swojej osi. Dziękuję :) 

Narzędzia do łatwego udostępniania na portalach społecznościowych i wysyłki email dostępne są poniżej. Zachęcam do korzystania :)

Znalazłeś/aś błąd, chcesz o coś zapytać? - wyślij komentarz lub wiadomość. 

 ****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. W sprawie użycia komercyjnego, proszę o kontakt.


Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****

Zapraszam!
- dodaj do zakładek i odwiedzaj:

- polub i obserwuj – codziennie rocznice, wspomnienia i upamiętnienia:

kilkadziesiąt nowych postów miesięcznie: Dolny Śląsk, Sudety, historia, przyroda, sztuka, muzyka, ciekawostki!

ponad 1200 galerii na Facebooku
ponad 2500 postów na blogu
ponad 3800 obserwatorów na FB

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz