28 lutego 2021

NOWOŚCI do poczytania z mojej Dolnośląskiej Biblioteczki! - podsumowanie nowych publikacji regionalistycznych i ciekawostkach na blogu (luty 2021)

Precle, Wielki Post, Dinozaury, Wieloryb, Luter, szwagier Wagnera, lekarz z Kudowy i książę anarchistów, Nietzsche w Karkonoszach, Carl Hauptmann, Weronika – od chusty i herbaty z lasu, niedźwiedzia wróżba, perły Langera. Zapraszam!



W natłoku informacji i postów na różnych stronach, blogach i w mediach społecznościowych można przeoczyć nawet to, co może nas zainteresować. Proponuję cykliczne „przypominajki” z listą najnowszych postów na blogu welthellsicht - moje spojrzenie na świat. Są to wpisy dotyczące historii, kultury lub przyrody Dolnego Śląska, Sudetów, Łużyc lub okolic (czasem polsko-niemiecko-czeskiego pogranicza). Jeżeli interesuje Was region, jego niezwykłość, bogactwo i uroki – zapraszam. Tutaj znajdziecie wiele informacji, których nie publikują inne strony, albo też nietuzinkowe zestawienia oraz autorskie kompilacje. Wszystko po to, by zachęcić Was do poznawania tajemnic i wspaniałości moich okolic i odwiedzanych miejsc. 

Zapraszam do lektury! 


>> Dinozaury to fascynujące zwierzęta, których panowanie na Ziemi dawno się skończyło. Ich wydobywane od wieków szczątki oraz ślady wciąż rozpalają wyobraźnię. Kiedyś efektem pośmiertnej sławy tych stworzeń były smoki i bazyliszki – dziś parki jurajskie, filmy i gadżety. Wymarłe gady mają swoje miejsce w śląskiej przestrzeni. Polski dinozaur był "Ślązakiem"! Chodzi o Silezaura (Silesaurus opolensis) – rodzaj archozaura. Znane są też opowieści i legendy związane z smokami – mitycznymi kuzynami dinozaurów. Zapraszam na spacer śladem wymarłych i mitycznych gadów. Odwiedzimy miasta, muzea i parki. Spotkamy się z legendami, atrakcjami wielu ciekawych miejsc: Świdnicy, Wrocławia, Żmigrodu, Ziębic, Szklarskiej Poręby, Nowej Rudy, Cieplic czy Karłowa. Nie zabraknie poezji, mistyki oraz malarstwa i architektury!  <<

>> Post, Triduum Paschalne z niedzielą wielkanocną to niemal 50-dniowy okres w kalendarzu liturgicznym Chrześcijan. Z tym wyjątkowym czasem związane są rozmaite obyczaje, historie, ale i dzieła sztuki, literatury oraz muzyki. Także na Dolnym Śląsku i w Sudetach znaleźć można niezwykłe przykłady postnych i wielkanocnych tradycji oraz dóbr kultury, które się z nimi wiążą. Co więcej historia i dziedzictwo regionu związane są z wieloma najsłynniejszymi dokonaniami twórczymi zainspirowanymi omawianym okresem. Zapraszam na spotkanie z Świętymi Schodami, Grobem Pańskim, Kalwarią, chustą Weroniki, Całunem, palmami, Pietą, autorami słów do „Pasji” Bacha, a także z dolnośląskim mistrzem, który skomponował niezwykłą kantatę „Stabat Mater”.  Będzie również wagnerowski „Parsifal”, a także... precle. <<

>> Wieloryby na Dolnym Śląsku i w okolicach? Tak daleko od mórz i oceanów? Tak! Skoro mamy u siebie Neptuna, syreny, delfiny, dlaczego nie miałoby też być i wielorybów? Zapraszam na poszukiwania wielkich wodnych ssaków. Oczywiście nie spotkamy żywego wieloryba – ale natkniemy się na niezwykłe zabytki i pamiątki z przeszłości. Gdzie znajdziemy szkielet płetwala, bramę z kości wieloryba, ambonę naśladującą to ogromne stworzenie? Kto nakreślił mapę nieba z Wielorybem, gdzie piło się piwo pod wielorybem i jakie substancje od wieków wykorzystywane przez człowieka związane są z morskimi gigantami? Jakiego proroka pożarł Wieloryb i co to ma wspólnego z Wielkanocą i dolnośląskimi kościołami? Zapraszam! <<

>> Reformator, jego sympatycy oraz efekty nauk. Wybór kontekstów z Dolnego Śląska <<

>> Precle i precelki są wdzięcznym tematem kulinarnym i kulturalnym. Od średniowiecza stanowią symbol piekarzy, a przede wszystkim przekąskę, którą można podawać na różne sposoby. Już stare przepisy mówią o preclach solonych, z cukrem, z migdałami czy nadzieniem. Wypiek ten podaje się też w polewie np. czekoladowej. Precle można spożywać łączone z daniami wytrawnymi (jako panierkę czy w sałatkach – jak grzanki) oraz z deserami (lodami, ciastami). Ten wszechstronny supełek z prostego cista był przez wieki kojarzony z Wielkim Postem! Stał się nawet symbolem tego okresu. Wykształciły się w kulturze tradycje związane z preclami. Dotyczą one również Śląska! <<

>> Pochodzący z Jawora na Dolnym Śląsku badacz literatury, tłumacz i filozof, ale też wpływowy mason - Gotthard Oswald Marbach – był mężem siostry Richarda Wagnera. Na tym nie kończy się jego związek z słynnym kompozytorem i reformatorem sztuki. Marbach był jednym z popularyzatorów idei i dzieł Wagnera. Zainspirował również powstanie słynnego dzieła Fryderyka Nietzschego, które także było jednym z najważniejszych traktatów dotyczących wagnerowskiej estetyki. Twórcza aktywność jaworskiego pisarza sprawiła, że jego nazwisko wiąże się z biografiami dwóch wielkich, wpływowych XIX-wiecznych niemieckich autorów. <<

 

>> Na jego nazwisko można natrafić między innymi w międzywojennych książkach adresowych Hrabstwa Kłodzkiego, ale też w biografiach takich osób, jak Hermann Hesse czy Piotr Kropotkin. Bez Friedeberga nie ma też poważnej literatury na temat działalności ruchu Lebensreform i komuny w szwajcarskiej Asconie w Alpach Lombardzkich. Chodzi o wyjątkową osadę Monte Verita, którą odwiedzali słynni pisarze, muzycy, artyści, naukowcy, myśliciele i działacze na początku XX wieku. Ta oaza „odmieńców” zapowiadała nadejście ruchu hippisowskiego kilkadziesiąt lat później! Przez 20 lat Friedeberg mieszkał i działał w dwóch skrajnie odmiennych rzeczywistościach! O niezwykłym życiu i kontaktach lekarza z Kudowy. << 
>> Młoda kobieta na wozie ciągniętym przez dwóch filozofów. To zdjęcie przeszło do historii. Był rok 1882. Kwitła krótka, ale intensywna i burzliwa relacja w niezwykłym trójkącie miłosno-przyjacielskim. Widzimy Lou Andreas-Salomé, która została później cenioną wychowanicą samego Freuda, przed nią Fryderyk Nietzsche, jeden z kultowych filozofów, oraz Paul Rée, lekarz próbujący swoich sił w filozofii moralności. Zbliżało się lato. Wyjątkowe. Grupa przyjaciół znajdowała się w kręgu wielbicieli Wagnera, który przygotowywał II festiwal swojej twórczości. Na afiszu znalazło się najnowsze – i jak się okazało ostatnie – dzieło kontrowersyjnego kompozytora. Ale festiwal w Bayreuth to nie wszystko. Gdzie można spędzić spokojnie czas, zanim gwar doniosłego wydarzenia kulturalnego pochłonie towarzystwo? Wybór padł na „urokliwe, wygodne... i tanie”(!) górskie uzdrowisko. Cieplice w Karkonoszach. <<


>> Był 4 lata straszy od słynnego brata, laureata nagrody Nobla. Zmarł za to młodziej. Gerhart żył przeszło 20 lat dłużej, ciesząc się sławą i majątkiem. Pozostający w cieniu wielkiego brata, Carl był osobą wszechstronną i nie mniej interesującą! Warto poznać jego ciekawy dorobek literacki i naukowy, wybrać się w miejsca związane z tym śląskim, sudeckim badaczem i twórcą. Wokół jego życia narosło też wiele mitów.  <<


>> Spopularyzowana przez tradycję chrześcijańską epizodyczna bohaterka drogi krzyżowej jest związana nie tylko z niezwykłą relikwią obecną w sztuce, ale i ze światem Flory! Zapraszam na spotkanie z Weroniką – świętą od „prawdziwego wizerunku” Chrystusa (vera icona) i „prawdziwego leku” z lasów (vera unica). Poznamy dzieła sztuki z kościołów i muzeów na Dolnym Śląsku oraz rośliny – rodzaj przetaczników – które pięknie kwitną w dolnośląskich i sudeckich lasach i na polach. To niepozorne i urokliwe zioło (czasem chwast) od wieków nazywane było... europejską herbatą. <<

>> Początek lutego to czas między zimowym przesileniem a wiosenną równonocą. Z tą porą wiąże się wiele ciekawych obyczajów. W tym dotyczących... niedźwiedzi! Największy z lądowych ssaków drapieżnych w Sudetach praktycznie wyginął na przełomie XVIII i XIX wieku. Mamy jednak prastarego Niedźwiedzia na szczycie świętej góry – Ślęży! <<

>> Niezwykły architekt i jego wyjątkowe dzieła. <<

 

#NOWOŚCI 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz