1 lutego 2022

Liryka zielonogórskiego poety z muzyką monachijskiego symfonika! czyli spotkanie Bierbauma z Straussem (muzyczne i poetyckie ciekawostki o śląskim kontekście)

Richard Strauss był wybitnym przedstawicielem schyłkowego romantyzmu. Jego symfonie, opery oraz pieśni są do dziś ważną częścią repertuarów scen operowych, filharmonii i solistów. Kompozytor nie tylko bywał na Dolnym Śląsku oraz przyjaźnił się z Dolnoślązakami, ale też pisał muzykę do słów poetów związanych z tym regionem. Przykładem może być Otto Julius Bierbaum, zielonogórski pisarz, którego wiersze Strauss adaptował na głos jako popularne do dziś pieśni wykonywane przez gwiazdy opery! 


Takie pieśniarskie brylanty, jak „Freundliche Vision” błyszczą na płytach największych sław wokalistyki! 

Otto Julius Bierbaum urodził się 28 czerwca 1865 roku w Zielonej Górze – wówczas Grünberg in Schlesien. Miasto historycznie znajduje się na Dolnym Śląsku, choć dziś jest siedzibą organów samorządu województwa, marszałka i zarządu województwa lubuskiego. Poeta zmarł 1 lutego 1910 w Kötzschenbrodzie koło Drezna. Bierbaum specjalizował się w prozie i poezji, był też dziennikarzem. Studiował prawo i filozofię w Zurychu, Monachium, Berlinie i Lipsku. Zasłynął jako autor pionierskiego dziennika podróży samochodem!  Napisał również książkę dla dzieci, będącą niemiecką adaptacją przygód „PinokiaCarla Collodiego (na ten temat pisałem TUTAJ). Na swoim koncie Bierbaum miał również kilka tomików poetyckich. Z jego dorobku korzystał Richard Strauss, który napisał kilka pieśni do słów śląskiego poety (przypomnę, że Strauss pisał również do słów Eichendorffa, znanego śląskiego romantycznego liryka – więcej TUTAJ). 


Otto Julius Bierbaum, wolne media


Richard Strauss, wolne media 

Dla porządku dodam, że Richard Strauss urodził się 11 czerwca 1864 roku w Monachium. Został popularnym kompozytorem, który dożył sędziwego wieku i miał w dorobku wiele ciekawych dzieł. Pisał m.in. opery (jego kontrowersyjna „Salome” została wystawiona we Wrocławiu tuż po drezdeńskiej prapremierze, czyniąc z stolicy Dolnego Śląska drugie miejsce na świecie, gdzie wykonano ten bulwersujący wówczas dramat muzyczny według dramatu skandalisty Oscara Wilde'a). Strauss zmarł 8 września 1949 roku w Garmisch-Partenkirchen. Pośmiertnie, w 1950 roku, wykonano jego „Cztery ostatnie pieśni” z „Im Abendrot” do słów Eichendroffa. Strauss bywał we Wrocławiu, przyjaźnił się i korespondował z Gerhartem Hauptmannem (śląski Noblista nominował librecistę kilku oper Straussa do literackiego Nobla). 

Oto kilka przykładów pieśni Straussa do słów Bierbauma, poety z Dolnego Śląska. 

Bodaj najbardziej znaną kompozycją Straussa do słów Ślązaka jest „Freundliche Vision”. Z cyklu „5 Lieder nach Gedichten von Otto Julius Bierbaum und Karl Henckell” op.48 ; TrV 202 



„Freundliche Vision” - w wykonaniu Renee Fleming, straussowskiej gwiazdy przełomu XX i XXI wieku (YouTube) 


słowa pieśni, wydanie poezji Bierbauma z początku XX wieku, za: archive.org 



partytura pieśni, za: IMSLP 


Oprócz tego Strauss napisał cykl trzech pieśni opartych na tekstach Bierbauma. To „3 Lieder nach Gedichten von Otto Julius Bierbaum” op.29 ; TrV 172 z 1895 roku. Teksty kompozytor zaczerpnął z tomu „Erlebte Gedichte” Ottona Juliusa Bierbauma z końca XIX wieku. Poeta dedykował te wiersze swojemu koledze, Detlevowi von Liliencronowi (ten pisarz jako oficer piechoty brał udział w wojnie prusko-austriackiej w 1866 roku. W swoich pamiętnikach wspomina o pobycie w czasie 22. urodzin w Landeshut, czyli w Kamiennej Górze. Kolejne dni spędził m.in. w Szczawnie-Zdroju, Niemczy i Dusznikach-Zdroju). Strauss z kolei pieśni dedykował czeskiemu śpiewakowi wagnerowskiemu, Eugenowi Gura. Śpiewak występował w latach 60. XIX wieku we Wrocławiu, gdzie na świat przyszli jego synowie: Eugene Gura Junior, aktor, i Herman Gura, śpiewak.







pieśni Straussa do słów Bierbauma - w wykonaniu gwiazd wokalistyki XX wieku (YouTube) + teksty pieśni w wydaniu poezji Bierbauma z XIX wieku (Google Books) 


Kolejnym ciekawym utworem Straussa do słów zielonogórzanina jest pieśń „Junghexenlied” z cyklu „Fünf Lieder” op.39 ; TrV 189 z 1898 roku.


Junghexenlied (YouTube) 


słowa pieśni, wydanie poezji Bierbauma z początku XX wieku, za: archive.org 


polecam również: 

#muzyka     #poezja 

#pieśń   #Strauss


niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 

****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 

CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz