Rododendrony mają od kilku wieków sławę i renomę. Są popularnym gościem europejskich ogrodów i parków. W całej Europie rośnie tylko kilka rodzimych gatunków – reszta została sprowadzona jako ozdobne krzewy. Rośliny zadomowiły się u nas na dobre i cieszą niezwykłymi walorami. Ich efektowne, barwne kwiaty są wiosną prawdziwym botanicznym rarytasem. Niektóre gatunki cieszą nas wiecznie zielonymi liśćmi. Warto wspomnieć o kilku ciekawostkach związanych z tymi przepięknymi roślinami, zwłaszcza, że Dolny Śląsk może się pochwalić kilkoma naprawdę interesującymi smaczkami!
To właśnie w dolnośląskich Karkonoszach rośnie prawdziwy unikat. Z kolei naukowcy związani z Wrocławiem w XIX wieku odkryli i opisali dwa nowe gatunki rododendronów z Azji! Na Dolnym Śląsku znajduje się narodowa kolekcja różaneczników licząca ponad 100 odmian, powiększana od końca XIX wieku! Wspaniałe parki wypełnione rododendronami, w tym pomnikowymi, znaleźć można też w Książu czy w rozmaitych uzdrowiskach, z Szczawnem, Polanicą na czele. W ogrodzie japońskim w Przesiece odbywa się za to cykliczny festiwal poświęcony przepięknym krzewom.
Zapraszam do lektury i galerii!
1) Kwitnący rodzimy „alpinista”
2) Odkrywcy z Dolnego Śląska
3) Narodowa kolekcja
4) Pomnik przyrody
5) Historyczne nasadzenia
6) Festiwale, parki i inne cuda
Rododendron ro rodzaj liczący tysiące gatunków i odmian! Jest to prawdziwy rekordzista w świecie roślin. Nazwa krzewów pochodzi z starożytnej greki: ῥόδον rhódon - co znaczy „róża” i δένδρον dendro - „drzewo”. Rododendrony zaliczane są do rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Zarówno różaneczniki, jak i azalie to ten sam rodzaj roślin, którego łacińska nazwa to Rhododendron.
1) Kwitnący rodzimy „alpinista” (unikat z Karkonoskiego Parku Narodowego)
Różanecznik alpejski (Rhododendron ferrugineum) to niezwykła roślina, jeden z kilku rodzimych europejskich rododendronów. W Polsce ma tylko jedno naturalne stanowisko. Od prawieków rośnie w Karkonoszach! (W całym kraju rosną ponadto naturalnie dwa inne gatunki będące różanecznikami: bagno zwyczajne i różanecznik żółty). Obecnie różanecznik alpejski jest odnotowany w karkonoskiej Sowiej Dolinie. Już ponad 400 lat temu roślinę tę wymieniał Caspar Schwenckfeld, wielki śląski przyrodnik, badacz Karkonoszy i uzdrowisk (m.in. w Cieplicach i Szczawnie). W pracach naukowych tego badacza wymieniona jest roślina o nazwie „Rosa Alpina Rubra” (trzeba pamiętać, że są to książki, które powstały ponad wiek przed systematyką naukową Linneusza, stosowaną w dużej mierze do dziś). Interpretatorzy pism Schwenckfelda uznają, że jest to prawdopodobnie najstarsza historyczna wzmianka naukowa o różaneczniku w Sudetach. Badacz wspomniał o tej roślinie na kartach „Stirpium et fossilium Silesiae catalogus” z 1600 roku i w „Hirschbergischen warmen Bades in Schlesien unter dem Riesen-Gebürge gelegen, kurtze und einfältige Beschreibung” z 1607 roku. W tej drugiej publikacji, jako miejsce występowania rośliny, podane są okolice Giersdorfer Wasser – czyli potoku Podgórna. Płynie on w Karkonoszach, a źródła ma między Małym Szyszakiem a Tępym Szczytem. Badania naukowe w XXI wieku potwierdziły, że karkonoski różanecznik jest rośliną reliktową związaną z epoką zlodowacenia, kiedy to został naturalnie przyniesiony na nasze tereny. W Karkonoskim Parku Narodowym rosną zatem alpejskie różaneczniki na naturalnym stanowisku wysuniętym najdalej na północ w Europie. Jest to roślina podlegająca całkowitej ochronie!
_(7899794116).jpg)
2) Odkrywcy z Dolnego Śląska (naukowcy z Wrocławia i różaneczniki z Filipin)
Warto wspomnieć, że badacze z Dolnego Śląska mają zasługi nie tylko w opisie różaneczników rosnących na Śląsku. Co najmniej dwa azjatyckie krzewy zostały odkryte przez wrocławian w XIX wieku! Różaneczniki o naukowych, łacińskich nazwach gatunkowych rhododendron apoanum i rhododendron kochii zostały po raz pierwszy opisane przez doktora Bertholda Steina. Stein urodził się 23 marca 1847 roku we Wrocławiu i tam zmarł 27 lutego 1899 roku. Był kuratorem Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Na łamach periodyku „Gartenflora” z 1885 roku ogłosił odkrycie i opisanie dwóch nowych gatunków rododendrona. Nie byłoby tego odkrycia, gdyby nie filipińska ekspedycja dolnośląskiego farmaceuty i odkrywcy – doktora Alexandra Schadenberga, który dwukrotnie uczestniczył w ekspedycji na Filipiny. W 1882 roku nazbierał sporo ciekawych nowych roślin, które dotąd nieznane były nauce! Przesłał je kolegom z Wrocławia, a ci dokonali ich klasyfikacji. Alexander Schadenberg urodził się we Wrocławiu 27 czerwca 1851 r (niektóre biografie podają też 27 maja 1852). Zmarł 15 stycznia 1896 podczas ekspedycji. Zawdzięczmy mu nie tylko odkrycie dwóch wspomnianych różaneczników, ale i jednej z najniezwyklejszych roślin rosnących na ziemi - Rafflesia schadenbergiana – nazwana na jego cześć - uchodzi za największy i najrzadszy znany kwiat! (więcej o tym odkryciu TUTAJ)
3) Narodowa kolekcja z Wojsławic (placówka Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego)
Kolekcja Narodowa jest to najbogatsza, odpowiednio udokumentowana, wzorcowo oznaczona i prowadzona przez specjalistów systematyczna kolekcja roślinna. W arboretum koło Niemczy znajduje się narodowa kolekcja odmian Rhododendron historycznej rasy łużyckiej. Są to odmiany, które wyhodował drezdeński ogrodnik Traugott Jacob Rudolf Seidel. Arboretum w Wojsławicach jest filią Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Dokładne informacje o kolekcji znajdują się na stronach: http://ptob.sggw.pl/kolekcje/Wojslawice_rhododendron.htm oraz https://arboretumwojslawice.pl/kn_rhododendron/. Wspaniale kwitnące rododendrony wojsławickie można podziwiać na przełomie maja i czerwca. Widok zapiera dech! Założycielem kolekcji był miłośnik różaneczników - Fritz von Oheimb (10 czerwca 1850 w Nowej Wsi Niemczańskiej - 11 października 1928) – niemiecki botanik, dendrolog. Jego grób znajduje się na terenie arboretum!
relacja z galerią i mapą: TUTAJ
Także siedziba uniwersyteckiego ogrodu botanicznego mieszcząca się we Wrocławiu może się pochwalić pięknymi krzewami, które wiosną również pokrywają się wielobarwnymi, efektownymi kwiatami.
4) Pomnik przyrody
Wiele rosnących na Dolnym Śląsku krzewów różaneczników to stare nasadzenia, pochodzące z przełomu XIX i XX wieku lub początków minionego stulecia. Na stronie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska we Wrocławiu znajduje się rejestr pomników przyrody województwa dolnośląskiego. Na bogatej liście znajduje się w śród pomnikowych lip czy dębów także różanecznik! A dokładnie skupina różaneczników z Polanicy-Zdroju. Wpis pochodzi z 12 marca 1988 roku. W części parku zdrojowego znajduje się prawdziwy gąszcz rododendronów, który cieszy soczystą zielenią cały rok. Wiosną ten niezwykły park zmienia się w kwitnący raj! Warto to zobaczyć na własne oczy!
5) Historyczne nasadzenia
Historyczne, wyjątkowe nasadzenia rododendronów można podziwiać również w innych parkach. Na szczególna uwagę zasługuje Książański Park Krajobrazowy z alejkami rododendronów i ścieżką dydaktyczną "Dolina Różaneczników". Ta kolekcja charakteryzuje się wspaniałym bogactwem i tradycjami sięgającymi czasów księżnej Daisy. O różanecznikach z Książa głośno zrobiło się szczególnie w 2022 roku z uwagi na zaawansowane badania naukowe bogatej kolekcji parkowych rododendronów.
Także w pobliskim Szczawnie-Zdroju znajduje się bardzo klimatyczna alejka parkowa z różanecznikami. Uzdrowisko w Górach Wałbrzyskich należało zresztą do Hochbergów, tak jak zamek Książ. Nic dziwnego, że kurort, który był klejnotem księżnej Daisy, także mógł się cieszyć obecnością ozdobnych krzewów.
Periodyk Schlesische Gesellschaft für Vaterländische Kultur z 1862 roku informował na swoich łamach o kolekcji różaneczników w parku pałacowym rodziny Wallenberg – Pachaly w Smolcu pod Wrocławiem. Opis dotyczy bogatej na ówczesne czasy kolekcji około 30 odmian rododendronów.
6) Festiwale, parki i inne cuda
Rododendrony są dziś spopularyzowane i rosną w wielu parkach miejskich, w ogrodach działowych czy ogrodach i parkach tematycznych. Od kilku lat festiwal różaneczników i azalii odbywa się w Ogrodzie Japońskim Siruwia w Przesiece w Karkonoszach. Piękna kolekcja kwitnących krzewów świetnie komponuje się z wspaniałym parkiem.
relacja z galerią, opisem i mapą: TUTAJ
Różaneczniki zajedziemy też w ogrodzie japońskim w Jarkowie koło Kudowy-Zdroju, Parku Szczytnickim we Wrocławiu czy Parku Zdrojowym w Kudowie-Zdroju.
relacja z galerią i mapą: TUTAJ
Czy macie swoją ulubiona odmianę rododendrona? Czy lubicie wiosną zwiedzać miejsca, w których kwitną te niezwykłe krzewy?
Był to 32. odcinek z cyklu „Z lasów, pól i ogrodów”.
Przedstawiam w nim ciekawe rośliny (i nie tylko). Takie, które nie tylko zachwycają swoim wyglądem w naturze, ale mają też ważne miejsce w kulturze (w archiwalnych postach m.in.: naparstnica, poziomka, dziurawiec, zawilec, len, lipa, przywrotnik, magnolia, narcyz, wawrzynek, różeniec, zimowit, cis, dziewięćsił, wrotycz, trzmielina, muchomor, bluszcz, niecierpek, niezapominajka, czartawa, róża, bez czarny, ciemiernik, jemioła, przetacznik, łubin, mniszek, miesiącznica, śnieżyczki i śnieżyce, konwalie...) Zapraszam >>> TUTAJ.
Polecam również posty oznaczone tagami:
niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic
****
Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa.
CC BY-NC-ND
Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.
****
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz