„Największy kwiat na świecie - Rafflesia schadenbergiana - został odkryty przez Schadenberga w 1882 roku na wyspie Mindanao. Rozwinięte kwiaty mają prawie 3 stopy średnicy, a ich waga wynosi około 25 funtów” - informował „California Florist and Gardener” w marcu 1889 roku. Kwiat zawdzięcza swoją nazwę odkrywcy – aptekarzowi z Głogowa, urodzonemu we Wrocławiu! Nazwę oficjalnie nadał roślinie prof. Göppert z Uniwersytetu Wrocławskiego, a odkrycie opisał w artykule naukowym jako pierwszy prof. Hieronymus, również Dolnoślązak!
Niezwykły kwiat – sensacja końca XIX wieku, został następnie uznany za wymarły. Dopiero po ponad 100 latach – pod koniec XX wieku – znów natknięto się na jego niezwykłe osobniki! Tym samym pochodząca z Filipin, ale bardzo dolnośląska Raflezja – znów była sensacją przyrodniczą. Niewątpliwie zasługuje na uwagę!
Rekordowe pasożyty: Bukietnicowate (Rafflesiaceae ). Za największy znany kwiat na świecie uznaje się gatunek rośliny Rafflesia arnoldii - rozmiary wynoszą 80–100 cm średnicy! Na drugim miejscu odrobinę mniejsza: Rafflesia schadenbergiana z kwiatami o średnicy od 50 do 80 centymetrów. Ten niezwykły gatunek odkrył badacz z Dolnego Śląska. Na jego cześć nazwany został przez znakomitego wrocławskiego uczonego. Odkrycie obwieścił światu naukowemu badacz aktywny również we Wrocławiu!
Gigant z rajskich lasów
Grzybienie białe – uznawane za największe kwiaty wśród roślin dziko występujących w Polsce – mają do 12 cm, w uprawie do 20 cm średnicy. Tymczasem Rafflesia schadenbergiana ma kwiaty nawet 7 razy większe! Filipiny postrzegane są jako „rajskie wyspy” z niezwykłą przyrodą. Nic dziwnego, że to właśnie tam znaleźć można unikatowe i imponujące rośliny. „Rosły jako pasożyty na sterczących łodygach różnych gatunków Cissus. Są brązowawo-czerwone z bladożółtymi, podobnymi do brodawek wypukłościami rozsianymi na płatkach” - opisuje ten kwiat cytowane na wstępie czasopismo „California Florist and Gardener”. Domem tej rośliny jest Mindanao – druga co do wielkości wyspa Filipin.
„W pierwotnych lasach Mindanao występują największe kwiaty na świecie, ogromne gatunki Amorphophallus [Amorphophallus titanum - jest rośliną kwitnącą z największym nierozgałęzionym kwiatostanem na świecie] i nowa roślina pasożytnicza: Rafflesia Schadenbergiana Göpp. Jej pojedynczy kwiat ma 8 - 9 stóp obwodu. Wykładowca przywiózł do Ogrodu Botanicznego we Wrocławiu kilka suszonych okazów tego olbrzymiego kwiatu. Dziwne, że wszystkie te duże kwiaty mają wspólną cechę: wydzielają wręcz obrzydliwy zapach” - czytamy w „Jahres-Bericht der Schlesischen Gesellschaft für Vaterländische Cultur” z 1883 roku.
Kulisy odkrycia dokładnie opisuje „The Western Druggist” w numerze z listopada 1891 roku:
„W sąsiedztwie najwyższego szczytu wyspy, wulkanu Apo, grupa badaczy botanicznych i etnograficznych odkryła niedawno na wysokości 2500 stóp nad poziomem morza kolosalny kwiat. Jego odkrywca, doktor Alexander Schadenberg, z trudem mógł uwierzyć własnym oczom, kiedy wśród nisko rosnących krzewów zobaczył ogromne - przypominające gigantyczne brązowe główki kapusty - pąki tego kwiatu. Był jeszcze bardziej zdziwiony, gdy znalazł okaz w pełnym rozkwicie. Pięciopłatkowy kwiat o średnicy prawie jarda [jard = 0,9144 metra] - wielkości koła powozu. [...] Tubylec, który towarzyszył dr Schadenbergowi, nazwał go bolo. […] Nie można było przetransportować świeżego kwiatu, więc podróżnicy sfotografowali go i wysuszyli. Doktor Schadenberg wysłał fotografie i wysuszone okazy do ogrodu botanicznego we Wrocławiu. Tam uczony dyrektor natychmiast rozpoznał gatunek raflezji, rośliny odkrytej wcześniej na Sumatrze i nazwanej na cześć angielskiego gubernatora Sir Stamforda Rafflesa. Nowy gatunek został odpowiednio nazwany Rafflesia Schadenbergia”
Roślina długo uznawana była za wymarłą. Nie obserwowano jej po 1882 roku, aż do 1994, kiedy natrafiła na ten niezwykły kwiat naukowa ekspedycja. Artykuł „The rediscovery of Rafflesia Schadenbergiana” opublikowali badacze: J.F. Barcelona, P.B. Pelser, A.M. Tagtag, R.G. Dahonog i A.P. Lilangan.
Rafflesia schadenbergiana (Raflezja/Bukietnica Schadenberga) jest uznawana za jeden najrzadszych i największych kwiatów na Ziemi! Bywa określana mianem „kwiatowego klejnotu Archipelagu Filipińskiego”.
Wrocławskie konteksty
Niesamowita roślina została odkryta podczas ekspedycji naukowej farmaceuty Schadenberga i jego kolegi (kuzyna?), Ottona Kocha pochodzącego z Altony. Ich wyprawa w poszukiwaniu azjatyckich niezwykłości w latach 1881-1882 była komentowana i stała się źródłem licznych badań – związanych nie tylko z florą, ale i kulturą wysp na Morzu Filipińskim.
Alexander Schadenberg urodził się 27 czerwca 1852 (albo 1851) roku w Breslau, czyli we Wrocławiu. Studiował chemię, farmację i botanikę na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1876 roku Schadenberg rozpoczął pracę w hurtownia leków w Manili. Na Dolny Śląsk wrócił na krótko w 1879 roku. Już w 1881 wyruszył znów do Azji. Do końca 1882 roku razem z Kochem badał przyrodę i kulturę Filipin. Po ekspedycji znów wrócił do Niemiec, gdzie zajął się badaniem zebranych materiałów i okazów. Został aptekarzem w Głogowie. Następnie znów – razem z rodziną – wyruszył w tropikalną podróż. Przygotowywał kolejne ekspedycje. Zmarł niespodzianie 15 stycznia 1896 roku w Vigan na Filipinach (w 1999 dzielnica kolonialna miasta została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO). Ciekawe zbiory przyrodnicze i etnograficzne Schadenberga trafiły do wielu europejskich i amerykańskich muzeów. Sporą kolekcję jego zdjęć udostępnia online National Anthropological Archives w Smithsonian Institution. Podczas pobytu na Filipinach naukowiec odkrył m.in. nowy gatunek Raflezji.
Wspominanym przez „The Western Druggist” dyrektorem ogrodu botanicznego, który dokonał identyfikacji rośliny był Johann Heinrich Robert Göppert. Urodził się 25 lipca 1800 roku w Szprotawie. Był wybitnym, zasłużonym uczonym – nazywanym „Śląskim Aleksandrem Humboldtem“. Zajmował się botaniką, paleontologią i medycyną. Wykładał na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 1852-1883 był dyrektorem Königliche Botanische Garten der Universität Breslau, czyli Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego, który działa do dziś. Göppert zmarł 18 maja 1884 roku we Wrocławiu. Był pradziadkiem Ślązaczki, laureatki nagrody Nobla z fizyki, Marii Göppert-Mayer. Nadał roślinie odkrytej przez Schadenberga nazwę Rafflesia schadenbergiana.
Göppert zmarł zanim zdążył obwieścić światu efekty badań nad niezwykłym kwiatem. Jego spuścizną zajął się Georg Hans Emmo Wolfgang Hieronymus. Ten naukowiec urodził się 15 lutego 1846 roku w Proszkowie koło Środy Śląskiej. Był on niezależnym badaczem flory Argentyny, Boliwii, Brazylii i Urugwaju. Od 1883 roku pracował we Wrocławiu. W 1895 roku został członkiem prestiżowej akademii przyrodników Leopoldina. Zmarł 18 stycznia 1921 roku Berlinie.
Hieronymus wydał we Wrocławiu w 1885 roku publikację "Über Rafflesia Schadenbergiana" – do dziś cytowaną, jako źródło temat badań na temat tej rośliny.
polecam również:
- Lazurowa Grota ze snów wrocławianina – jak Dolnoślązak odkrył włoską atrakcję wartą miliony!
- oraz posty z cyklu „Z lasów, pół i ogrodów” - o ciekawych roślinach i grzybach
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz