10 listopada 2022

Erotyczna pieśniarka z Karkonoszy i jej wiersz z muzyką wielkiego wiedeńskiego modernisty!

Maria Eichhorn-Fischer miała nieco ponad 20 lat, kiedy zrobiło się o niej głośno w stolicy niemieckiej bohemy – w Berlinie. Pisząca pod pseudonimem „Dolorosa” (Bolesna) poetka z Podgórzyna koło Jeleniej Góry, córka leśniczego, szokowała feministyczną liryką przesyconą erotyką, a nawet skandalizującą prozą z wątkami homoseksualnymi i sadomasochistycznymi! Jeden z jej wierszy zainteresował nastoletniego Albana Berga, wiedeńskiego kompozytora, który stał się jednym z najważniejszych „poetów dźwięku” pierwszej połowy XX wieku! „Über meinen Nächten” to zmysłowa pieśń młodych twórców, poetycko-muzyczna miniatura będąca młodzieńczym erotycznym snem z początku XX wieku! 


O niezwykłej, mało znanej lirycznej perełce, której słowa napisała zagadkowa śląska poetka z Karkonoszy. 


Prasa i krytycy literaccy pisali o niej: „dzięki jej erotycznym wierszom i nowelom była jedną z sensacji Berlina w pierwszej dekadzie”, „ta z brzydką twarzą i grubym nosem, zasłynęła tym, że wypuściła tomik poezji pod mistycznym łacińskim tytułem i pisze masochistyczne książki”. 


Maria Eichhorn-Fischer, około 1902, wolne media, wikimedia.org 


notka biograficzna o pisarce, w jednym z przedwojennych leksykonów literatury, archive.org 


Maria Eichhorn-Fischer urodziła się 11 listopada 1879 roku w Giersdorf, czyli w Podgórzynie w Karkonoszach. Była pisarką, artystką kabaretową i skandalistką. Urodziła się jako córka nadleśniczego. Wcześnie opuściła dom rodzinny i jako nastolatka pracowała we Wrocławiu. W latach 1899-1908 przebywała w Berlinie, gdzie związana była z życiem artystycznej bohemy i słynnymi kabaretami, w tym „Die Kommenden”. W Berlinie debiutowała jako pisarka. Zasłynęła powieściami i poezją o erotycznym charakterze. Publikowała pod pseudonimem Dolorosa. W 1911 roku zamieszkała w Konstantynopolu (w tym roku do jej rodzinnego Podgórzyna doprowadzono linię tramwajową z Cieplic!) i ślad po niej się urywa. Nie jest znana dokładna data jej śmierci. 

Szczególnie znany jest jej tom wierszy „Confirmo te chrysmate” z 1902 roku. To wydawnictwo interesujące nie tylko z uwagi na treść, ale i oprawę graficzną, za którą odpowiedzialny był Ephraim Moses Lilien (urodzony 23 maja 1874 roku w Drohobyczu, galicyjsko - żydowski grafik, ilustrator, malarz i fotograf, znany z secesyjnych ilustracji i ekslibrisów). 


okładka tomu wierszy pisarki z 1902 roku, archive.org 


Podgórzyn, wolne media, wikimedia.org 



Właśnie z tego tomu pochodzi wiersz „Über meinen Nächten”. Maria Eichhorn-Fischer wydała również powieść „Tagebuch einer Erzieherin” szokującą tematyką erotyczną. W „Berlin Cabaret” czytamy, że zasłynęła jako autorka literatury przesyconej wątkami sadomasochistycznymi. Nic dziwnego, że została wspomniana w publikacji „Bibliotheca germanorum erotica & curiosa” na temat niemieckiej literatury erotycznej. Jej pseudonim literacki można również znaleźć na okładce niemieckiego tłumaczenia dzieła „Sexuelle Verirrungen: Sadismus und Masochismus”. Całkiem ciekawy dorobek jak na młodą pisarkę. 


tłumaczenie autorstwa Marii vel. Dolorosa, archive.org 


młody Alban Berg na początku XX wieku, wolne media, wikimedia.org 

Na jej wiersze natknął się młody Alban Maria Johannes Berg. Kompozytor urodził się 9 lutego 1885 roku w Wiedniu. Był jednym z prekursorów muzyki atonalnej. Uznawany jest za jednego z czołowych przedstawicieli tzw. drugiej szkoły wiedeńskiej. Z około 1902 – 3 roku pochodzi kilka nieopublikowanych wczesnych pieśni Berga, które napisał jeszcze jako nastolatek. Utwory funkcjonują pod wspólnym tytułem „Jugendlieder”, pieśni młodzieńcze. „Über meinen Nächten” do słów Marii Eichhorn z Podgórzyna to jedna z pieśni młodego Berga. 



 „Über meinen Nächten” Marii Eichhorn w tomie jej wierszy nosi tytuł "Marie", składa się z trzech strof o układzie rymów ABCCB
archive.org 

Wiele lat później kompozytor ten zasłynął bardzo progresywną muzyką, która zmieniła oblicze opery i wokalistyki pieśniarskiej. 


 „Über meinen Nächten” Berga do słów Marii Eichhorn (YouTube)


Przypomnę, że Berg sięgnął też po wiersz innego sudeckiego poety – Carla Hauptmanna, który mieszkał w Szklarskiej Porębie. To również pieśń tematycznie związana z nocą! Więcej na ten temat TUTAJ


Polecam również posty oznaczone tagami:
#poezja,    #muzyka 

a także:
#Podgórzyn 


niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 

 

****


Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 
CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz