14 lipca 2023

Romantyzm i tajemnica: jak malarz w XIX wieku dokonał niemożliwego (zabytek z Pomorza w Karkonoszach!)

Romantyczna ruina klasztoru Eldena to jeden z ciekawych zabytków leżących nad Bałtykiem w Niemczech. Miejsce to bardzo lubił romantyczny malarz – Caspar David Friedrich – artysta znany choćby z „Wędrowca nad morzem mgieł”. Związany z Dreznem pejzażysta zawędrował również w Sudety. Szkice Karkonoszy z 1809 roku kreatywnie wykorzystał pod koniec życia. Stworzył zadziwiający obraz, na którym zobaczyć można zagadkowe połączenie klasztoru w Greifswaldzie i Śnieżnych Kotłów – miejsc, które dzieli bez mała 400 km w linii prostej. 


O wędrówce Friedricha po Sudetach w lipcu 1809 roku – odwiedzinach w Górach Łużyckich, Izerskich i Karkonoszach  - pisałem TUTAJ. Caspar David Friedrich wysłał w Sudety także swojego ucznia – Carusa (o tym TUTAJ). 


Friedrich ze szkicownikiem w Karkonoszach w 1809 roku, rysunek z 1810 roku, wolne media 

Pejzaż czeskich i śląskich Sudetów zainspirował wiele obrazów mistrza romantyzmu. Jednym z najbardziej intrygujących, późnych dzieł Friedricha jest „Ruine Eldena im Riesengebirge” z około 1834 roku. Oryginał dzieła przechowywany jest w zbiorach Pommersches Landesmuseum w Greifswaldzie


C.D.Friedrich, Ruine Eldena im Riesengebirge , wolne media


Komentatorzy spekulują, dlaczego malarz dokonał tak niezwykłego zestawienia oddalonych od siebie miejsc na jednym obrazie. Mówi się, że to wyraz głębokiej tęsknoty – artysta ukazał miejsca dla niego szczególne, które odwiedził wiele lat przed namalowaniem obrazu, u szczytu swoich sił i sławy. "Ruiny klasztoru Eldena w Karkonoszach” mogą mieć też znaczenie bardziej symboliczne. O tym za chwilę. 

Wiadomo jest, dzięki badaniom historyków sztuki, że Friedrich przy pracy nad obrazem wykorzystał jeden ze swoich szkiców z 1809 roku, dokładnie z 14 lipca. To praca wykonana ołówkiem na papierze, ukazująca Śnieżne Kotły i Szrenicę (dziś popularne atrakcje leżące na terenie Karkonoskiego Parku Narodowego) oraz grupy skałek.


C.D.Friedrich, szkic Karkonoszy z 14 lipca 1809 roku, wolne media, 


Na obrazie widać zarys szczytów w podobnej perspektywie, jednak w odwróconym odbiciu. Nadaje to całości jeszcze bardziej onirycznego charakteru. Malarz nie tylko przeniósł kilkaset kilometrów na południe ruiny gotyckiej budowli (ruina Eldena położona jest 350 metrów od brzegu zatoki na Morzu Bałtyckim), ale też przetworzył naturalny krajobraz Sudetów. 


odległość pomiędzy klasztorem a Śnieżnymi Kotłami, za: Google Maps


Bez wątpienia to jeden z najbardziej intrygujących obrazów związanych z Sudetami.  

Warto wspomnieć, że kilka lat po śmierci Friedricha (zmarł w 1840 roku), w Sudety sprowadzono kościół Wang z Norwegii. Świątynia została poświęcona w Karpaczu w 1844 roku. Czy Friedrich 10 lat wcześniej proroczo zapowiedział ocalenie ruiny z północy poprzez przeniesienie jej w Karkonosze??? Czy przypadkiem jest to, że inicjatorem przeniesienia kościoła był Johan Christian Clausen Dahl, malarz, przyjaciel Caspara Dawida Friedricha?! (O kościele Wang TUTAJ). 

A  czy znacie inne obrazy Friedricha? Wiele z nich to kultowe dzieła sztuki, będące nawet częścią popkultury. 






inne słynne dzieła C.D. Friedricha, wolne media 


Polecam również:

#ŚnieżneKotły,   #Karkonosze 

Sudety w malarstwie:

„Romantyczna włóczęga po Sudetach” - czyli góry w sztuce na wystawie w Muzeum Pana Tadeusza we Wrocławiu (GALERIA)

Pierwszy sudecki pejzażysta! Reinhardt – z Bawarii do Jeleniej Góry z miłości do śląskich gór! (galeria + ciekawostki)

Śnieżny krajobraz – dzieła sztuki z dolnośląskich muzeów i wystaw (Wrocław, Jelenia Góra, Szklarska Poręba, Bukowiec, Goerlitz)

Karkonoska inspiracja w Schlesisches Museum zu Görlitz (GALERIA)

Muzeum Karkonoskie: Zauroczeni Karkonoszami (GALERIA)

***

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 

****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 

CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz