Unikatowa kantata Bacha do słów poety z Dolnego Śląska! Tekst został opublikowany we Wrocławiu w 1630 roku, muzyka powstała w Lipsku w 1724 roku

Jan Sebastian Bach w 1723 roku został kantorem w Lipsku. Jego pierwszym szefem był… profesor Ludovici, konrektor pochodzący z Kamiennej Góry na Dolnym Śląsku. Wielki barokowy kompozytor napisał w Lipsku wiele swoich najznakomitszych dzieł. Niektóre z nich mają intrygujący związek z Dolnym Śląskiem! To m.in. kantaty, chorały, arie napisane do tekstów, które stworzyli poeci dolnośląscy. Tak właśnie jest z kantatą „Was willst du dich betrüben”, która w całości napisana jest do tekstu hymnu opublikowanego we Wrocławiu w 1630. 

Autorem słów do utworu Bacha był poeta związany z Wrocławiem, Brzegiem, a także Rudną i Chobienią. 

Johann Heermann urodził się  11 października 1585 roku w Rudnej koło Lubina – 100 lat przed Janem Sebastianem Bachem. Heermann  był wybitnym śląskim poetą i pastorem ewangelickim. Początkowo uczył się w gimnazjum elżbietańskim we Wrocławiu i w gimnazjum w Brzegu. Studiował w Strasburgu. W 1630 roku, w czasie trwającej wojny trzydziestoletniej, która doprowadziła do śmierci jego parafian i rodziny, wydał we Wrocławiu tom „Devoti musica cordis” (Muzyka pobożnego serca). Wiele lat był pastorem w Chobieni (dziś wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lubińskim, w gminie Rudna na lewym brzegu Odry). Zmarł 17 lutego 1647 roku w Lesznie, tuż przed zakończeniem wojny trzydziestoletniej, która doprowadziła do tego, że musiał opuścić swój region.

Johann Heermann, wolne media, wikimedia 

Jan Sebastian Bach wielokrotnie sięgał po teksty Heermanna. Napisał szereg chorałów opartych o słowa śląskiego pieśniarza. 23 lipca 1724 roku w Lipsku zaprezentował kantatę „Was willst du dich betrüben”, w całości opartą na chorale Johanna Heermanna. 

Johann Heermann, „Devoti musica cordis”, Wrocław 1630, Google Books 

Johann Heermann, „Devoti musica cordis”, Wrocław 1630 - fragment kantaty "Was willst du dich betrüben", Google Books 

To wyjątkowa kantata w twórczości Bacha. Jest to jedyne znane dzieło z cyklu kantat chorałowych, w którym Bach zachował oryginalny utwór literacki w całości i niezmienionej formie. Kantata oparta jest na siedmiozwrotkowym hymnie Johanna Heermanna z 1630 roku, opublikowanym we wrocławskim wydaniu.  Utwór skupia się na zaufaniu do Boga, nawet w obliczu przeciwników. Okoliczności są bardzo ważne – trwała krwawa wojna trzydziestoletnia. 

wydanie kantaty z połowy XIX wieku, wolne media, za: IMSLP 
(na karcie tytułowej odnotowane jest nazwisko autora tekstu: Johann Heermann)

Kantata została napisana na bogaty zespół wykonawców: instrumenty dęte (corno da caccia , dwa flauto traverso, dwa oboje d'amore), trzech solistów (sopran , tenor i bas) oraz czterogłosowy chór, a także orkiestrę smyczków i basso continuo (instrument akompaniujący – najczęściej organy lub wiolonczela). Pod względem muzycznym kantata składa się z dwóch części chóralnych (pierwsza i ostatnia), recytatywu i czterech arii dla solistów. Arie są kunsztowne i niezwykłe. Jedna z nich „Wenn auch gleich aus der Höllen” zawiera intrygujący przykład muzycznej retoryki – w dźwiękach ukazane jest oblicze szatana!

nagranie kantaty Bacha (YouTube) 

nagranie chóru "Was willst du dich betrüben" (YouTube)

nagranie arii  „Wenn auch gleich aus der Höllen” (YouTube) 

Wpis został opublikowany w 2024 roku z okazji 300. rocznicy premiery kantaty Bacha do słów pastora z Dolnego Śląska. 

Zapraszam również: 

Pieśń poety z Legnicy z muzyką Bacha czyli „Z serca dar na Nowy Rok” - kantata na Nowy Rok z 1726 roku

Przełożony J.S. Bacha pochodził z Kamiennej Góry! Ludovici – uczeń wielkich teologów, szef słynnego kompozytora, nauczyciel badacza piorunów, ojciec encyklopedysty, naukowiec z Dolnego Śląska 

Bach w Cieplicach i Wrocławiu! Niezwykła historia portretu mistrza

Z Rudnej i Chobieni do Bacha! Pastor Heermann i muzyka Jana Sebastiana – o poezji śląskiego mistrza w kompozycjach geniusza baroku na wybranych przykładach 

Ślązak związany z Wrocławiem – kolega i konkurent Bacha – muzyk określany jako „największy”, „najsłynniejszy”!

Najstarszy pomnik Bacha i współczesną płytę nagrobną kompozytora zaprojektowali artyści z Dolnego Śląska!

******

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic (... a także innych miejsc, które odwiedziłem, oraz spraw, które mnie zainteresowały) 

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej w podpisach - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 

publikowane zdjęcia mojego autorstwa nie powstają w wyniku użycia narzędzi AI (sztucznej inteligencji), ujęć z dronów, obróbki graficznej polegającej na montażu, dodawaniu i wymazywaniu elementów. Fotografie mają charakter dokumentacji odwiedzonych miejsc i obiektów, w takiej formie, w jakiej je oglądałem. 

licencja praw autorskich materiałów własnych na blogu zezwalająca na użycie na określonych warunkach 

CC BY-NC-ND

autorem bloga jest Robert - muzealnik, dziennikarz, przewodnik, animator, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku