19 lutego 2020

Dzień Nauki Polskiej - ciekawostki historyczne z Dolnego Śląska: GALERIA + wybór kontekstów

W 2020 roku po raz pierwszy w kalendarzu pojawił się Dzień Nauki Polskiej.



Z tej okazji przypominam o wybranych naukowcach, których można było „spotkać” na blogu.

Nowe święto wprowadziła ustawa z 9 stycznia 2020 roku o ustanowieniu Dnia Nauki Polskiej. To wyjątkowe polskie święto państwowe jest obchodzone 19 lutego. Upamiętnienia dokonania polskich naukowców i ich dążeń do poznania prawdy. Jego data nie jest przypadkowa. Dzień Nauki Polskiej przypada w rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika, wybitnego polskiego astronoma.


Kopernik
Mikołaj Kopernik
(Nicolaus Copernicus, Nikolaus Kopernikus) – urodził się 19 lutego 1473 roku w Toruniu, zmarł ok. 21 maja 1543 we Fromborku. Był związany m.in. z Wrocławiem. Z kolei bezcenny rękopis jego dzieła był przechowywany w bibliotece na zamku piastowskim w Jaworze. Więcej ciekawostek TUTAJ.


Kopernik - mozaika w Legnicy


pomnik we Wrocławiu 


Witelon
Witelo
(Witello, Vitellio, Vitelo, Vitello, Vitello Thuringopolonis) - urodzony około 1230 roku na Śląsku legnicko-wrocławskim, zmarł pomiędzy 1280 a kwietniem 1314 roku. Był mnichem, polskim fizykiem, matematykiem, filozofem, optykiem, twórcą podstaw psychologii spostrzegania. Jego badaniami interesował się m.in. Leonardo da Vinci. Więcej na jego temat TUTAJ.


tablica w Legnicy


Dzierżon
Jan Dzierżon
( Dzierżoń, Johann Dzierzon) - urodzony 16 stycznia 1811 roku w Łowkowicach, zmarł 26 października 1906 roku – górnośląski pszczelarz, ksiądz i światowej sławy uczony – apiolog, nazywany „ojcem współczesnego pszczelarstwa”. Związany m.in. z Wrocławiem i Brzegiem. Po II wojnie światowej na jego cześć nazwane zostało miasto Dzierżoniów. Więcej TUTAJ


popiersie Dzierżonia w ratuszu w Dzierżoniowie


tablica we Wrocławiu 


Sokołowski
Alfred Marcin Sokołowski
- urodzony 11 listopada 1849 roku, zmarł 8 marca 1924 roku. Polski lekarz internista ftyzjatra, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Związany z Sokołowskiem, gdzie praktykował w znanym pionierskim sanatorium leczenia gruźlicy. Po wojnie ta wieś w powiecie wałbrzyskim otrzymała nazwę właśnie na cześć tego lekarza. Sokołowski jest też patronem szpitala w Wałbrzychu. Więcej TUTAJ.


skwer w Sokołowsku

Mikulicz-Radecki
Jan Antoni Mikulicz-Radecki (Johann Freiherr von Mikulicz-Radecki, urodzony 16 maja 1850 w Czerniowcach, zmarł 14 czerwca 1905 we Wrocławiu, pochowany w Świebodzicach). Lekarz, chirurg. Publikacje naukowe podają, że był pionierem w stosowaniu antyseptyki i aseptyki. Od 1890 roku pracował we Wrocławiu. Mikulicz-Radecki jako pierwszy miał użyć bawełnianych rękawic podczas operacji w 1885 roku, kierując się sugestiami Thomasa Watsona. Mikulicz-Radecki jest też uważany za pierwszego lekarza, który używał podczas zabiegów maseczki z gazy. Pierwszy raz użył jej w 1897 roku. Więcej TUTAJ



tablica pamiątkowa we Wrocławiu 


Zamenhof
Ludwik Łazarz Zamenhof
(Eliezer Lewi Samenhof, ײזער לוי זאַמענהאָף, Ludoviko Lazaro Zamenhof) - urodzony 15 grudnia 1859 roku w Białymstoku, zmarły 14 kwietnia 1917 roku w Warszawie. Był polskim lekarzem okulistą żydowskiego pochodzenia, opracował międzynarodowy język esperanto; ośmiokrotnie nominowany do Pokojowej Nagrody Nobla. Był kuracjuszem w Szczawnie-Zdroju i Dusznikach-Zdroju. Więcej TUTAJ.


tablica upamiętniająca pobyt Zamenhofa w Szczawnie 


Skłodowska-Curie
Maria Skłodowska-Curie
– urodziła się 7 listopada 1867 roku w Warszawie, zmarła 4 lipca 1934 roku w Passy. Była światowej sławy polską fizyczką i chemiczką, dwukrotną laureatką Nagrody Nobla. Woda radonowa w Lądku-Zdroju nazwana jest na cześć noblistki z uwagi na jej badania związane z naturalną promieniotwórczością.  Więcej TUTAJ.


źródło w Lądku nazwane na cześć polskiej noblistki 


Miodek
Jan Miodek -
  urodzony 7 czerwca 1946 roku w Tarnowskich Górach. Jest polskim językoznawcą, profesorem nauk humanistycznych, byłym dyrektorem Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, członkiem Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk. Związany z Wrocławiem. Przy gmachu Instytutu Filologicznego UWr znajduje się... wrocławski krasnal z twarzą prof. Miodka przypominający o kultowej audycji „Ojczyzna polszczyzna”.


krasnal Jana Miodka

+ Stefan Banach i Otton Nikodym (z Krakowa z wrocławskim akcentem)
2 kwietnia 1919 roku w Krakowie założono Towarzystwo Matematyczne, które rok później przekształcone zostało w Polskie Towarzystwo Matematyczne mające zasięg ogólnokrajowy. Wśród założycieli tej organizacji znajdowali się m.in. Stefan Banach i Otton Nikodym. Na zdjęciu ławeczka z Karkowa (Planty) upamiętniająca tych naukowców. PTM przyznaje Nagrodę Główną PTM im. Stefana Banacha. Ławka powstała w 2016 roku z okazji 100-lecia spotkania matematyków i ich dyskusji. Warto dodać, że z Banachem związany był Hugo Steinhaus, współtwórca lwowskiej szkoły matematycznej, który po II wojnie światowej współorganizował wrocławskie środowisko naukowe. Był m.in. pierwszym dziekanem Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego. Steinhaus był pierwszym laureatem Nagrody Głównej PTM im. Stefana Banacha. Nie bez powodu. Steinhaus słynął z naukowego dorobku, był też świadkiem i uczestnikiem słynnej rozmowy Banacha i Nikodyma!


ławeczka Banacha i Nikodyma


Polecam też tag #NAUKA

****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. W sprawie użycia komercyjnego, proszę o kontakt.

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****
.



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz