O całej palecie zielonych odcieni i różnych kontekstów. Zdjęcia z Dolnego Śląska i Sudetów plus kilka ciekawostek. Zapraszam na wirtualne zwiedzanie!
Nowy cykl na blogu: „Kolory i konteksty” - zaczynam od barwy zielonej, którą kochamy za jej relaksujące walory.
Wilgotna zieleń mchu i głęboka malachitu, limonkowa zieleń cytrusów i kwitnących lip, srebrzysta zieleń wierzby, turkusowa zieleń klejnotów i jezior, niebieskawa zieleń – grynszpan – patyny; blada, szarawa lub żółtawa zieleń seledynu, zieleń butelkowa, jasna pistacjowa, pastelowa miętowa z lekką domieszką tonów niebieskich, czy też turkus - zielony odcień cyjanu (barwy zielono-niebieskiej). Zielony ma wiele odcieni. Ten kolor, powstający ze zmieszania barwy żółtej i niebieskiej, to barwa szczególna.
zielonkawy tulipanowiec z parku w Kamiennej Górze
Zajrzymy do dolnośląskich lasów, rezerwatów, ale i muzeów, pałaców, zamków, a nawet pod ziemię! Ponad 80 zdjęć i różne ciekawostki: rośliny, zwierzęta, skały i minerały, jeziora, miejscowości, budynki, pomieszczenia i obiekty.
zielono oko Sudetów - Czartowskie Skały koło Mieroszowa
Flora i Fauna
Królestwa przyrody ożywionej pełne są zieleni. W naturze zieleń jest niezwykle powszechnym kolorem. Zapewniają go rośliny, ze względu na zawartość chlorofilu. Także zwierzęta są zielone, głównie te, które używają barwy w celach kamuflażu. To m.in. niektóre owady, gady i inni przedstawiciele Fauny. Sama nazwa koloru w wielu językach wzięła się właśnie od naturalnych zjawisk łączonych z barwą. Zieleń wiąże się z takimi pojęciami i odpowiadającymi im słowami, jak: „rosnąć”, „kiełkować” lub „kwitnąć”. Co ciekawe są też języki, w których zielony i niebieski są jednym kolorem!
wiekowa aleja dębowa, Antonówka
widoki z Lesistej Wielkiej
Góry Krucze
okolice Książa
okolice Książa
arboretum w Lądku-Zdroju
Sokołowsko
park Sobieskiego w Wałbrzychu
Rudawy Janowickie
tarasy Książa
Zielone lasy i parki, łąki – to miejsca, które pozwalają nam poczuć moc i piękno natury. Kolor zielony stał się symbolem tego, co ekologiczne, odnawialne. To barwa utożsamiana z ruchem ekologicznym. Mówi się np. o zielonej energii. Zieleń potrafi oddziaływać na nasze postrzeganie danego miejsca. Stąd nie brakuje nazw lokalnych, które opierają się o związek z kolorem. Przykładem może być Zieleniec (w czasach niemieckich Grunwald), czyli miejscowość w obrębie Dusznik-Zdroju na zboczu Gór Orlickich. Zieleniec jest zielony, a jego dumą może być rezerwat przyrody „Torfowisko pod Zieleńcem”.
Oczywistą lokalizacją w tym kontekście jest też Zielona Góra (niem. Grünberg), leżąca w granicach historycznego Dolnego Śląska.
torfowiska pod Zieleńcem
Na Dolnym Śląsku i w Sudetach możemy znaleźć wiele miejsc, w których zieleń natury otuli nas swoim wspaniałym bujnym czarem. To nie tylko lasy czy parki, ogrody i arboreta, ale i urokliwe enklawy roślinności w formie choćby palmiarni czy szklarni. W warunkach stworzonych przez człowieka rosną w nich egzotyczne gatunki, które cieszą nas zielenią nawet w miesiącach, kiedy kończy się okres wegetacyjny rodzimej Flory.
Ogród Japoński we Wrocławiu
palmiarnia w Wałbrzychu
Ogród Botaniczny we Wrocławiu - szklarnie i akwaria
Muzeum Przyrodnicze we Wrocławiu
Muzeum Przyrodnicze w Cieplicach
Zieleń lubimy tak bardzo, że otaczamy się nią nawet budując tzw. zielone ściany - green wall, czyli ogrody wertykalne – coraz popularniejsze formy powiązania architektury z przyrodą, szczególnie atrakcyjnie komponujące się z nowoczesnymi projektami gmachów użyteczności publicznej.
zielona ściana w strefie relaksacyjnej w gmachu teatru muzycznego Capitol we Wrocławiu
Na ziemi i pod ziemią
Zieleń to nie tylko rośliny i zwierzęta. To również woda i skały oraz minerały. Wiele zbiorników wodnych przy odpowiednim oświetleniu i dzięki różnym składnikom może przybierać zielonawe odcienie. Znane są nawet jeziora, które z uwagi na taką właśnie barwę zyskały swoje nazwy. Zielone Jezioro to jedna z atrakcji rezerwatu przyrody Jeziorko Daisy w Książańskim Parku Krajobrazowym. Nie jest to jedyne tego typu miejsce w Sudetach. W Rudawach Janowickich znajdziemy tzw. Kolorowe Jeziorka. Mamy tam Zielony Staw oraz Jeziorko Błękitne nazywane też Turkusowym. Barwa tego ostatniego, szczególnie popularnego i urokliwego, przypomina częściej raczej turkus wpadający w zieleń, niż błękit.
Zielone Jezioro - rezerwat Jeziorko Daisy
Błękitne Jeziorko znane Turkusowym w Rudawach Janowickich
Warto też zajrzeć pod ziemię. Świat skał czy minerałów to również skarbiec pełen zielonych niespodzianek. Malachit, nefryt, chryzopraz, szafir, jadeit i inne. Mnóstwo pięknych kamieni lśni zielonawym blaskiem. Niewątpliwie ciekawym miejscem jest Podziemna Trasa Edukacyjna po nieczynnej kopalni Niklu, Chryzoprazu i Opalu w Szklarach (Sztolnia Robert) - rezerwat geologiczny. Zielone skarby znajdziemy też w dolnośląskich muzeach mineralogicznych, np. we Wrocławiu, Szklarskiej Porębie, Kłodzku czy Kudowie-Zdroju.
Warto też dodać, że zieleń to barwa występująca w tęczy oraz inny ciekawy fenomen: zielony błysk – rzadkie zjawisko występujące w atmosferze podczas zachodu oraz wschodu Słońca.
Podziemna Trasa Edukacyjna po nieczynnej kopalni Niklu, Chryzoprazu i Opalu w Szklarach
Muzeum Minerałów w Kłodzku
Muzeum Minerałów w Szklarskiej Porębie
Muzeum Minerałów we Wrocławiu
Od zamku po gospodę
Kolor zielony z natury przeniknął do kultury. Jako symbol życia, płodności i siły stał się towarzyszem człowieka. Ludzie już w czasach prehistorycznych włączyli ten kolor do swojego życia. Tworzyli zielone barwniki do farbowania tkanin, malowali zielonymi farbami. W czasach feudalnych zieleń zaczęła być mocno kodyfikowana. Była to barwa związana z kupcami czy bankierami. Właśnie oni nosili często zielone szaty.
Muzeum w Kłodzku
Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze
Muzeum Kupiectwa w Świdnicy
kafel z Muzeum Architektury we Wrocławiu
Zieleń dosłownie się zadomowiła. Powstawały budynki związane z tą barwą. Malowane na zielono, ale nie tylko. Pamiątką po tym są nazwy, np. kamienic. We Wrocławiu znana jest np. pod Zieloną Dynią, z kolei w Kowalowej w Sudetach Gospoda pod Zielonym Wieńcem (Hotel und Restaurant zum grünen Kranz).
dawna Gospoda pod Zielonym Wieńcem u stóp Lesistej Wielkiej w Kowalowej
Szanująca się rezydencja dysponowała zieloną komnatą – szczególnie prestiżową. Unikatową średniowieczną komnatę tego typu można podziwiać w wieży św. Jadwigi w zamku piastowskim w Legnicy. Ściany zdobią wizerunki wielkich wojowników i władców oraz ornamenty roślinne. W późniejszych czasach powstawały zielone salony. Taki zobaczymy choćby w wałbrzyskim Książu czy w pałacu królewskim we Wrocławiu.
Zamek piastowski w Legnicy - zielona komnata
Zamek Książ - salon zielony
Muzeum Miejskie Wrocławia - pałac królewski - salon zielony
salon zielony w pałacu w Trzebieszowicach "Zamek na skale"
salon zielony w pałacu Jedlinka w Jedlinie-Zdroju
salon zielony w zamku Jánský Vrch piastów śląskich i biskupów wrocławskich w
Javorníku, historyczny Dolny Śląsk, obecnie České Slezsko
zielony salon w pałacu w Bukowcu: archiwalna grafika oraz współczesna odkrywka konserwatorska ukazująca zieleń
W zdobnictwie i sztuce znane są też takie pojęcia, jak: Zielony człowiek (ang. Green Man, fr. Homme vert, niem. Grüner Mann) – element architektoniczny przedstawiający ludzką twarz z rosnącymi z ust pnączami lub okrytą liśćmi oraz werdiura – tapiseria o tematyce roślinno-zwierzęcej lub krajobrazowej utrzymana w tonacji zielonej.
ornament typu Zielony człowiek, kamienica w Wałbrzychu
ornamenty typu Zielony człowiek w Jeleniej Górze i Cieplicach
ornament typu Zielony człowiek, Zamek Książ
Zieleń w architekturze i sztuce to również iluminacja. Zielone neony i inne formy oświetlenia są od wielu dziesięcioleci sposobem na dekorowanie i przekazywanie informacji.
Trudno sobie też wyobrazić zwłaszcza dawną architekturę i sztukę bez warstwy patyny, która nadaje miedzi i jej stopom zieloną barwę.
posągi przedstawiające Michała Anioła i Albrechta Dürera oraz "Alegoria Rybołówstwa" przy Muzeum Narodowym we Wrocławiu
Dom Kultury w Zgorzelcu
hełm wieży bazyliki w Krzeszowie
mauzoleum von Magnisów w Ołdrzychowicach Kłodzkich
świdnicki Hermes - zielona kamienica w rynku
pomnik Chopina we Wrocławiu
pomnik Fredry we Wrocławiu
Szermierz - wersja z Zamku Czocha
hala spacerowa, park zdrojowy w Kudowie-Zdroju
kładka nad Jeziorem Bystrzyckim
Kulturowe odniesienia
Zieleń od wieków stanowi symbol regeneracji i ponownych narodzin – jednym słowem życia. Jednocześnie intensywne odcienie tej barwy nazywane są trującymi zieleniami. Ma to związek z toksycznością wielu zielonych pigmentów. Zielony to również kolor węża w rajskim ogrodzie, który spowodował upadek Adama i Ewy.
Ambiwalentny odbiór zieleni na poziomie języka udowadniają też metafory tego koloru w znaczeniu: niedoświadczony, niewyrobiony, niemający rozeznania w jakiejś dziedzinie, zwykle młody. Obok związków frazeologicznych: "być zielonym" i "nie mieć zielonego pojęcia" są też inne, które przynoszą kolejne pola znaczeniowe. Mamy chociażby wyrażenie „dostać zielone światło” czy „zielona fala” - o pozytywnym kontekście. Mówimy o „zielonych” czyli dolarach, pieniądzach. Z kolei „zielony ludzik” to ironiczna nazwa związana z aspektami militarnymi, współcześnie zwłaszcza w odniesieniu do praktyki wojny hybrydowej. Zieleń to kolor Irlandii, ale też islamu, reprezentujący bujną roślinność Raju. Zieleń wiązano z aspektem seksualnym i grzechem. Dlatego w mitach i baśniach ten kolor przybierają smoki, wróżki (absynt znany był jako „zielona wróżka”), potwory i diabły.
Zieleń ma też związek z ludową nazwą święta Zesłania Ducha Świętego, które określa się mianem Zielone Świątki. Zielona gwiazda symbolizuje język esperanto i esperantystów.
witraż herbowy, Muzeum Miejskie Wrocławia - stary ratusz
św. Jerzy ze smokiem - witraż - Muzeum Architektury we Wrocławiu
rzygacze - archikatedra we Wrocławiu
tablica pamiątkowa upamiętniająca pobyt twórcy esperanto - Zamenhofa - w Szczawnie-Zdroju
Kolor zielony jest też związany z kolejnictwem. Spotyka się lokomotywy, ale i elementy infrastruktury - w tym mosty i wiadukty, pomalowane farbą w odcieniu butelkowej zieleni. Wiąże się to m.in. z odpornością zielonych pigmentów na zabrudzenia oraz światło.
Muzeum Przemysłu i Kolejnictwa na Śląsku w Jaworzynie Śląskiej
Dziękuję i zapraszam na kolejne odcinki cyklu wkrótce (tag #Kolory i Konteksty)!
Polecam też inne artykuły na blogu, zwłaszcza z tagiem #ciekawostka oraz z cyklu "Z lasów, pól i ogrodów",
a także: Lasy, parki, rezerwaty – kojące piękno drzew na Dolnym Śląsku (GALERIA – wybór lesistych miejscówek w regionie) + muzyczne perełki
o pobycie cytowanego Goethego na Dolnym Śląsku: TUTAJ
o Zamenhofie w Szczawie TUTAJ
smoki i inne gady TUTAJ
***
Spodobał Ci się ten post? Być może Twoi znajomi też by się zainteresowali? Udostępnij wpis na swojej osi. Dziękuję :)
Narzędzia do łatwego udostępniania na portalach społecznościowych i wysyłki email dostępne są poniżej. Zachęcam do korzystania :)
Znalazłeś/aś błąd, chcesz o coś zapytać? - wyślij komentarz lub wiadomość.
****
Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. W sprawie użycia komercyjnego, proszę o kontakt.
Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.
****
Zapraszam!
- dodaj do zakładek i odwiedzaj:
- polub i obserwuj – codziennie rocznice, wspomnienia i upamiętnienia:
kilkadziesiąt nowych postów miesięcznie: Dolny Śląsk, Sudety, historia, przyroda, sztuka, muzyka, ciekawostki!
ponad 1200 galerii na Facebooku
ponad 2600 postów na blogu
ponad 3800 obserwatorów na FB
niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz