26 maja 2022

Matka – słowem i śpiewem – twórczość poetów i kompozytorów związanych z Dolnym Śląskiem (wybór utworów)

Wybrałem kilka utworów wokalnych, które powstały w XIX wieku do słów wierszy z podobnego czasu. Są to dzieła, które napisali poeci bądź kompozytorzy w różny sposób związani z Dolnym Śląskiem – niektórzy mieszkali w regionie, inni często go odwiedzali. Oto różne motywy i aspekty związane z macierzyństwem. Będą to kompozycje związane z takimi twórcami, jak: Eichendorff, Chopin, Chamisso, Brahms, Strauss, Wagner, Goethe czy Mahler. 


Romantyczne pieśni, wielcy autorzy - kultowy temat - MATKA


„Die Kleine”
❤ Słowa: Joseph von Eichendorff (wielki śląski romantyk związany z Wrocławiem, Nysą czy Javornikiem – więcej TUTAJ) 
🎶 muzyka: Hugo Wolf


Wolf: Die Kleine (YouTube)


Gedichte von Joseph freiherrn von Eichendorff (Google Books) 


"Piosnka litewska" op.74 nr 16
❤ Słowa: pieśń ludowa w opracowaniu Ludwika Osińskiego
🎶 Muzyka: Fryderyk Chopin (jego nauczycielem był Józef Elsner pochodzący z Dolnego Śląska, Chopin przebywał i koncertował w Dusznikach-Zdroju oraz kilkukrotnie we Wrocławiu – więcej TUTAJ

Chopin: op. 74: No. 16. Piosnka litewska (YouTube) 


partytura pieśni, za: POLONA


tekst pieśni, za: Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk (Google Books) 


„An meinem Herzen, an meiner Brust”
❤ słowa: Adelbert von Chamisso (przebywał w sudeckich uzdrowiskach: w Dusznikach-Zdroju oraz w Jedlinie-Zdroju, gdzie przed wojną przypominał o nim Chamisso-Platz)
🎶 Muzyka: Carl Loewe, kompozytor odwiedził w lipcu 1839 roku m.in. Wrocław, Legnicę, Świdnicę, Książ, Szczawno-Zdrój, Jedlinę-Zdrój, Duszniki-Zdrój, Kłodzko – skąd pisał listy do swojej żony (za: „Carl Loewe's Selbstbiographie”). 



Loewe: Frauenliebe, Op.60 - 7. "An meinem Herzen, an meiner Brust" (YouTube)

Adelbert von Chamisso's Werke (Google Books)

„Muttertraum” 
❤ Słowa: Hans Christian Andersen (w oryginale „Tyveknægten”) – Andersen przez wiele lat przyjaźnił się z malarką pochodzącą z Wrocławia – Klarą Heinke (więcej TUTAJ), tłumaczenie na niemiecki: Adelbert von Chamisso - przebywał w sudeckich uzdrowiskach: w Dusznikach-Zdroju oraz w Jedlinie-Zdroju, gdzie przed wojną przypominał o nim Chamisso-Platz
🎶 muzyka: Robert Schumann – jego żona, Clara Schumann, wielokrotnie koncertowała na Dolnym Śląsku (po raz pierwszy w 1836 roku), jeden z najsłynniejszych portretów Schumana stworzył Adolph Menzel, artysta pochodzący z Wrocławia, według dagerotypu z 1850 roku. 



Schumann: Muttertraum (YouTube) 

 Adelbert von Chamisso (Google Books) 


„Vergeblicher Rath” („Ach Mutter, liebe Mutter”) - "Guter Rat", op. 75 nr 2
❤ Słowa: zbiór pieśni ludowych „Des Knaben Wunderhorn” 
🎶 Muzyka: Johannes Brahms – kompozytor często koncertował na Dolnym Śląsku, a Uniwersytet Wrocławski nadał mu tytuł doctora honoris causa. Jeden z ważnych współpracowników Brahmsa pochodził z Twardocic na Dolnym Śląsku – więcej TUTAJ



Brahms: Balladen und Romanzen, Op. 75 - 2. Guter Rat (YouTube)


Des Knaben Wunderhorn: alte deutsche Lieder (YouTube) 


„Muttertändelei” op. 43 nr 2
❤ Słowa: Gottfried August Bürger
🎶 Muzyka: Richard Strauss – kompozytor często odwiedzał Dolny Śląsk i inspirował się poezją poetów z regionu, przyjaźnił się z Gerhartem Hauptmannem oraz doktorem Neisserem. W Muzeum Narodowym we Wrocławiu znajduje się popiersie Straussa, dzieło Hugo Lederera (autor słynnego wrocławskiego "Szermierza"). Więcej o kompozytorze TUTAJ


Strauss: 3 Gesänge älterer deutscher Dichter, Op. 43: 2. Muttertändelei (YouTube) 

Gottfried August Bürger's Sämmtliche Werke (Google Books) 


„Mater gloriosa” („Komm! hebe dich zu höhern Sphären”) z VIII Symfonii 
❤ Słowa: Johann Wolfgang von Goethe – poeta spędził kilka tygodni w lecie 1790 roku na Dolnym Śląsku, odwiedzając m.in. Wrocław, Dzierżoniów, Góry Stołowe, Karkonosze, Kamienną Górę, Ciernie w Świebodzicach czy Niemczę. Więcej TUTAJ
🎶 Muzyka: Gustav Mahler – kompozytor często gościł na Dolnym Śląsku, przyjaźnił się z Gerhartem Hauptmannem oraz doktorem Neisserem. Asystentem Mahlera przy premierze VIII symfonii był Klemperer z Wrocławia, później jeden z najwierniejszych popularyzatorów muzyki Mahlera. Więcej TUTAJ i TUTAJ



Mahler: Symphony No. 8 in E-Flat Major - "Symphony of a Thousand" / Pt. 2 - "Komm! hebe dich zu..." (YouTube) 

MATER GLORIOSA
Komm! hebe dich zu höhern Sphären
Wenn er dich ahnet folgt er nach.

Pójdź! — Niech w wyżynach duch twój krąży!
Jeśli przeczuje cię — podąży.


Parsifal: "Ich sah das Kind an seiner Mutter Brust"
❤ słowa i 🎶 muzyka: Richard Wagner - kompozytor dwukrotnie odwiedził Dolny Śląsk - w 1848 roku i w 1863 roku. Koncertował w Lwówku Śląskim i we Wrocławiu. Łączyły go liczne kontakty z Dolnoślązakami. O związkach Wagnera i jego dzieł z Dolnym Śląskiem i Dolnoślązakami TUTAJ



Wagner: Parsifal, Act 2: "Ich sah das Kind" (YouTube)

tłumaczenie libretta:
Widziałam dziecię, ssące matki pierś, słów jego pierwszy dźwięk w uchu wciąż mam, z boleścią w duszy wraz z niem Herzelojda igrała, gdy się w katuszy jej oczu radość do niej śmiała.
Gdy dziecię pośród mchów złożyła, do snu pieszczotą utuliła, we śnie, ukochaną ochrania trwożna jej tęsknica, a budzi rano gorącej rosy łez krynica.
Gdy w rozpacz ją pogrążył łzawą twojego ojca chlubny skon najświętszą się jej zdało sprawą bezpieczny dla cię znaleźć schron; więc z dala walki zbrojnych mężów złości chciała cię chować w skryciu i cichości.
Jedyne troski jej i trwogi, ażebyś wieści nie posłyszał wrogiej.
Słyszysz, to jej rozżalony zew, gdyś umknął i w puszczę wpadł.
Hej! radość rozwiała matki gniew, gdy znalazła cię, bieżąc w ślad.
Do ust cię garnie, tuli we łzach byłoż ci może tych objęć strach?
Skargi jej tyś nie słyszał już, w łzach gorzkich żal jej spłynął, na zawsze, gdyś porzucił ją, i wszelki ślad zaginął: dniem, nocą cię wyziera, aż, skarga jej zamiera, zgryzoty zżarła ją rdza, o cichy błaga grób: nie zniosło serce prób i - zgasła życia iskra...

(domena publiczna, za: kpbc.umk.pl)


polecam również:

>> Matka – sztuka na Dolnym Śląsku (GALERIA + muzyczne perełki)

polecam także posty oznaczone tagami:

#muzyka,    #poezja 

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 

****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 

CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****

 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz