Między 1871 a 1891 był zatrudniony przy wydawaniu najważniejszych dzieł słynnego kompozytora. Pracował w Berlinie, a jego idol w Wiedniu. Spotkali się na wakacjach w Szwajcarii. Do dziś zachowało się wiele ich listów. To pamiątki obrazujące współpracę pomiędzy uznanym mistrzem, wielkim kompozytorem a pracownikiem wydawnictwa muzycznego, który przysłużył się swojemu ulubionemu twórcy, przygotowując jego dzieła do druku. Robert Keller, bo o nim mowa, pochodził z niewielkich Twardocic na Dolnym Śląsku. O jego relacjach z Johannesem Brahmsem powstały książki i artykuły.
Pochodzący z Dolnego Śląska pianista i redaktor przygotował m.in. opracowanie, wersję fortepianową słynnej Uwertury Akademickiej, dzieła, które premierę miało we Wrocławiu.
O Johannesie Brahmsie wspominałem na blogu już wiele razy. Kompozytor nie tylko często koncertował na Dolnym Śląsku, ale nawet otrzymał honorowy tytuł naukowy przyznany mu przez Uniwersytet Wrocławski. Brahms odwdzięczył się, komponując dla stolicy Dolnego Śląska uwerturę zawierającą cytaty studenckich pieśni. Wspominałem też o tym, że Brahms pisał muzykę do słów poetów związanych z Śląskiem, w tym oczywiście do wierszy Eichendorffa. Posty na temat tych kontekstów znajdziecie dzięki tagom #Brahms.
W tym artykule kolejny ciekawy kontekst. Często za sukcesem, nawet wielkich mistrzów, stoi cały sztab ludzi, którzy zajmują się opracowaniem, wydawaniem i promowaniem twórczości cenionych autorów. Gdyby nie ich mrówcza praca, dzieła wybitnych twórców nie upowszechniłyby się, być może nawet nie byłyby znane za ich życia, a dziś zapomniane. Robert Keller był niemieckim redaktorem muzycznym – osobą, która poświęciła wiele pracy, by jego współcześni mieli i byśmy my dziś wciąż mogli mieć kontakt z muzyką Brahmsa.
Keller urodził się 6 stycznia 1828 roku w ówczesnym Harpersdorfie na Dolnym Śląsku, czyli w Twardocicach koło Złotoryi. To wieś leżąca na Pogórzu Kaczawskim w Sudetach. W latach 1554‒1725 miejscowość i jej okolice były zamieszkane przez protestancką grupę religijną szwenkfeldystów. W 1826 roku, tuż przed narodzinami Kellera, w Harpersdorfie zmarł ostatni Ślązak, który otwarcie przyznał się do wyznawania odłamu protestantyzmu Kaspara Schwenkfelda.
Ze skąpych notek biograficznych na temat Kellera wiadomo, że przeniósł się do Berlina, gdzie został redaktorem w cenionym wydawnictwie muzycznym N. Simrock. W stolicy ówczesnych Prus studiował naukę gry na fortepianie. Mieszkał w Berlinie - znanej niemieckiej metropolii - od 1855 roku. Od 1862 Keller uczył gry na fortepianie w prestiżowym Konserwatorium Sterna w Berlinie. W wydawnictwie Simrocka pochodzący z Dolnego Śląska muzyk zredagował i zaaranżował znaczną liczbę dzieł Johannesa Brahmsa i Antonina Dvořáka. Szczególny związek łączył go właśnie z dziełami Brahmsa, którego był miłośnikiem. Przypomnę, że w II połowie XIX wieku melomani podzielili się na frakcje konserwatywne i nowatorskie. Twórczość Brahmsa była uznawana za najdoskonalszą kontynuację starych kompozytorskich niemieckich tradycji (Bach - Beethoven - Schumann - Brahms). Na przeciwległym biegunie znajdowały się reformatorskie dzieła Liszta czy Wagnera oraz Brucknera. W walkę między tymi muzycznymi stronnictwami zaangażowani byli również Dolnoślązacy. Na przykład wrocławianin Max Kalbeck, znany dziennikarz, był propagatorem Brahmsa na łamach prasy. Z kolei Keller przyczyniał się do popularyzacji twórczości swojego mistrza, skrupulatnie przygotowując bardzo dobrze opracowane wydania jego dzieł.
Keller nie tylko pracował z twórczością Brahmsa, ale też kontaktował się z autorem. Przez kilkanaście lat korespondował z Johannesem Brahmsem. Listy i kartki płynęły między Wiedniem a Berlinem. Mistrz i jego pomocnik w zasadzie długo znali się jedynie „na papierze” – dzięki listom i nutom. Zawiązała się między nimi jednak bardzo silna relacja, która musiała w końcu wyjść poza ramy pisania. Do spotkania Brahmsa z Kellerem doszło m.in. podczas wakacji, kiedy odpoczywali w Szwajcarii w 1888 roku. Muzycy gościli w Hotelu Mariahalden w pięknie położonym Weesen. Zachowała się nawet lista gości, na której widnieją nazwiska Kellera i Brahmsa.
Keller przygotował do druku wiele słynnych dzieł Brahmsa. Dokonał także autorskich opracowań kilku z nich. Na przykład przygotował i wydał wersję słynnej Uwertury Akademickiej napisanej przez Brahmsa dla Uniwersytetu Wrocławskiego. Dolnoślązak opracował orkiestrową kompozycję w wersji na 2 fortepiany dla 4 pianistów (czyli tzw. transkrypcja na 8 rąk). Utwór jest do dziś wykonywany w tej ciekawej wersji.
Keller zmarł w Berlinie 16 czerwca 1891 roku. Johannes Brahms odszedł niedługo potem, 3 kwietnia 1897 w Wiedniu. Keller i Brahms mieli po 63 lata w chwili śmierci.
Nakładem wydawnictwa University of Nebraska Press ukazała się opracowana korespondencja Kellera z Brahmsem w tomie „The Brahms-Keller Correspondence”. Na temat współpracy muzyków i ich spotkania ukazał się m.in. artykuł na łamach „The American Brahms Society Newsletter”. Oryginalne listy i kartki Brahmsa oraz Kellera można zobaczyć na stronie Library of Congress: https://www.loc.gov/search/?fa=subject:keller,+robert
Polecam również:
#muzyka, #historia, #ciekawostka
niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic
****
Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa.
CC BY-NC-ND
Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz