Wędrując Głównym Szlakiem Sudeckim można natrafić nie tylko na wspaniałe góry, ale i lokalizacje cenne z uwagi na kulturowe konteksty. Takim miejscem bez wątpienia jest Krzeszów, wieś, która szczyci się posiadaniem „Europejskiej perły baroku” – czyli pocysterskiego zespołu klasztornego. Zabytek wpisany jest na prestiżową listę Pomników Historii, ustanawianych przez Prezydenta Polski. Od lat o krzeszowskich perłach mówi się też w kontekście pretendowania do wpisu na listę dziedzictwa UNESCO.
Sztuka, historia, przyroda, krajobraz. Tutaj łączy się wiele niezwykłych dziedzin i powodów, by kusić turystę oraz badacza!
W Krzeszowie zobaczyć można wspaniałości sztuki baroku, malarstwa, rzeźby, architektury. Z miejscem tym związane są również literackie i muzyczne ciekawostki. Pracowali tam lub na zlecenie klasztoru najwybitniejsi twórcy XVIII wieku (malarze, rzeźbiarze, poeci, muzycy): Petr Brandl (czeski malarz), Michael Willmann (malarz, „śląski Rembrandt”), Felix Anton Scheffler (malarz, znany m.in. z malowideł w takich miejscach, jak: Uniwersytet Wrocławski, Zamek Książ), Michael Engler (ceniony śląski organmistrz), Johann Franz Hoffmann (malarz, znany z realizacji w takich miejscach, jak: Sarny, Henryków, Cieplice), Ferdinand Maximilian Brokoff (rzeźbiarz, znany m.in. z posągów w Pradze, w tym na Moście Karola), Angelus Silesius (poeta, mistyk, napisał m.in. krzeszowską książkę pasyjną).
Na marginesie dodam, że Engler, Willmann, Brandl, Brokoff mają swoje ulice w Krzeszowie. Wieś ma również ulice dedykowane św. Jadwidze, św. Annie, św. Józefowi, św. Janowi Nepomucenowi (na moście znajduje się rzeźba tego patrona), ale też Kacprowi, Melchiorowi, Baltazarowi (trzem królom), Betlejemską (przysiółkiem wsi jest osada Betlejem).
Krzeszów odwiedzili m.in.: Johann Wolfgang von Goethe (w 1790), John Quincy Adams (w 1800), Karol Wojtyła (w 1956, później papież Jan Paweł II). Pochowani są tam książęta Piastowscy: Bolko I i Bolko II z linii świdnickiej. Krzeszów ma również związki z… świętym Walentym (eksponowany jest relikwiarz związany z patronem zakochanych) czy kompozytorem Josephem Haydnem (który korespondował z klasztorem w sprawie swojej muzyki)!
Miejscowość znana jest od XIII wieku pod różnymi nazwami: Cressobor , Grissobor, Grenzwald czy Kresobor. Od 1945 Krzeszów. Jest to wieś znajdująca się w gminie wiejskiej Kamienna Góra w powiecie kamiennogórskim, w linii prostej 8 km od przejścia granicznego w Lubawce (Pl – CZ), 14 km od skalnego miasta Adršpach , 23 km od Śnieżki czy 80 km od Wrocławia (długości podawane w linii prostej). Leży w Sudetach, na trasie Głównego Szlaku Sudeckiego, w kotlinie otoczonej Górami Kamiennymi.
Historia wsi i jej związków z kultem jest wielowiekowa. Sięga XIII wieku. Wzmianka o Krzeszowie pojawiła się już w 1242 roku. Dzieje cystersów to lata 1292 (czasy śląskich księstw) - 1810 (decyzja o kasacie zapadła w Berlinie na pruskim dworze). W tym czasie miejscowość stała się słynnym ośrodkiem pielgrzymkowym oraz artystycznym. Między I a II wojną światową w murach klasztornych znów kwitło życie klasztorne za sprawą benedyktynów z praskiego klasztoru Emaus. Z kolei po wojnie, w czasach polskich na Dolnym Śląsku, w klasztorze osiedliły się benedyktynki z Lwowa. W czasie II wojny światowej na strychu kościoła klasztornego przechowywane były zbiory biblioteki pruskiej w Berlinie. Tak zwana „berlinka” trafiła następnie do kolekcji Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie. Są to cenne rękopisy i starodruki, zawierające m.in. prace wybitnych twórców. Jak widać, niewielka sudecka wieś ma całkiem silne związki z Lwowem, Pragą, Krakowem i Berlinem!
Kompleks klasztorny, sztandarowa atrakcja Krzeszowa, składa się z: kościoła klasztornego, zabudowań mieszkalnych klasztoru, ogrodu, kościoła bractwa św. Józefa, domu gościnnego opata oraz budynków pomocniczych. Do tego wieś jest usiana rozmaitymi obiektami związanymi z funkcją pielgrzymkową. Imponuje założenie kalwaryjne składające się z 16 kaplic z 32 stacjami. Cała droga krzyżowa ma ponad 5 km długości! Ponadto nad kotliną z tym wszystkim góruje wzgórze poświęcone babce Chrystusa – świętej Annie, której kult był bardzo popularny na Śląsku. Góra Świętej Anny (niem. Annen Berg, Annaberg) to szczyt, mający wysokość 593 m n.p.m. Na zboczu znajduje się kaplica (niewielki kościółek) oraz przydrożne kapliczki słupowe. Z placu przed kaplicą można oglądać wspaniały widok na Krzeszów i Góry Kamienne oraz Karkonosze na horyzoncie.
Zwiedzający mogą poznawać zakamarki ogromnego kompleksu, kupując bilet. Biletowane jest choćby wejście do kościoła brackiego, mauzoleum, do pawilonu opata, na wieżę bazyliki czy do podziemi i na strychy. Za darmo można przejść się szlakiem kapliczek i zajrzeć do bazyliki. Warto dodać, że w Krzeszowie odbywają się cyklicznie rozmaite wydarzenia. W wielki piątek inscenizowana droga pasyjna nawiązująca do dawnych tradycji, w okresie wakacyjnym festiwal muzyczny koncertów organowych, 15 sierpnia odpust w dni święta patronki bazyliki, w grudniu święto światła. Do tego organizowane są rozmaite koncerty, jarmarki i inne wydarzenia. W Krzeszowie działa również gminny ośrodek kultury, przy którym funkcjonuje Kino za Rogiem.
Krzeszów znajduje się m.in. na Szlaku Cysterskim, Szlaku Sakralnej Sztuki Barokowej im. Michaela Willmanna, Drodze św. Jakuba w Polsce.
Więcej informacji na temat klasztoru oraz oferty turystycznej i kulturalnej opactwa najdziecie na oficjalnej stronie klasztoru: opactwo.eu.
22 października 1913 roku spłonął hełm wieży bazyliki, wolne media, POLONA
Z dawnych źródeł i literatury:
O atrakcyjności turystycznej Krzeszowa mogą świadczyć relacje i artykuły pochodzące z XIX wieku. Zebrałem kilka ciekawszych. M.in. relację Adamsa z jego listów, a także przykłady polskojęzycznych przewodników. Można zapoznać się z nimi za pośrednictwem czytelni online.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz