14 lutego 2023

Średniowieczna poezja erotyczna z Wrocławia!

W starym rękopisie ktoś próbował wymazać tę wstydliwą, erotyczną piosenkę, pokrywając tekst plamą atramentu. Pełna aluzji przyśpiewka średniowieczna przetrwała jednak próbę czasu i cenzury. Przez jednych badaczy wiersz uznawany jest za polski, przez innych za czeski. Rękopis został spisany w XV wieku i zachowany na Śląsku. Odnaleziony we Wrocławiu. Odkrył go w XIX wieku.... autor słów hymnu Niemiec. 


„Cantilena inhonesta” (czyli Piosenka nieprzystojna) - średniowieczny erotyk z Wrocławia! To pieśń zapisana przez Mikołaja z Koźla (z Górnego Śląska) na początku XV wieku. Autor był śląskim zakonnikiem, który podróżował po Morawach i Czechach. Przez wielu naukowców pieśń uważana była za "najstarszy polski erotyk" i najstarszą polską pieśń świecką („najdawniejsza znana polska pieśń świecka, zapisana w 1420 na Śląsku” - "Słownik mitów i tradycji kultury" Władysława Kopalińskiego). Obecnie badacze sugerują, że to piosenka czeska spisana przez śląskiego zakonnika. Spory wynikają m.in. z niespójnej dawnej ortografii, nieczytelności zapisu tej pieśni i kwestii podziału rodziny języków słowiańskich z pogranicza Śląska i Czech.


karta rękopisu z zamazaną pieśnią, wolne media, za: wikimedia.org 


Rękopis we Wrocławiu odkrył August Heinrich Hoffmann von Fallersleben, niemiecki pisarz (autor słów hymnu Niemiec) i badacz, który w latach 1823 - 1843 był mieszkańcem Wrocławia i pracownikiem Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1829 roku ogłosił efekty badań nieznanego słowiańskiego rękopisu z wrocławskiej biblioteki w artykule "Nicolaus von Kosel, ein böhmischer und deutscher Dichter vom Jahre 1417". Od tamtej pory pieśni z tego dzieła są analizowane przez wielu slawistów. 


artykuł prof. Hoffmanna, pierwszego badacza rękopisu, XIX wiek, za Google Books 

Na swój warsztat wrocławski kodeks wziął Władysław Nehring, znakomity polski naukowiec, od 1867 roku związany z Katedrą Języków i Literatur Słowiańskich na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1893 roku badacz ogłosił efekty badań rękopisu, w tym transliterację tekstów, co było mrówczą pracą. Swoje badania opublikował w tomie „Archiv für Slavische Philologie” w artykule "Die čechischen Eintragungen in einer Breslauer Handschrift". W artykule znalazł się również zapis erotycznego wiersza, który w oryginale został zamazany atramentem na czarno! Udało się go jednak odczytać. 



artykuł prof. Nehringa wraz z transkrypcją słynnej pieśni, XIX wiek, za: Google Books 

W XIX wieku ten wiersz cytowany był także na łamach innych pism, również w Wiedniu



inne artykuły naukowe, które cytują słynny wiersz, XIX wiek, za: Google Books, Archive.org 

W XX wieku rękopis z Wrocławia badali czołowi językoznawcy i slawiści świata (Jakobson: "Slezsko - polská cantilena inhonesta ze začátku XV . století"). Przed II wojną światową na jego temat można było przeczytać w tomie "Pieśni ludowe z polskiego Śląska: zesz. 1. Pieśni o miłości"

W  czasach powojennych tekstem zajmował się też prof. Stanisław Rospond, autor m.in. książki "Zabytki języka polskiego na Śląsku". Badania manuskryptu kontynuowane były w XXI wieku, stąd analiza treści dzieła przechowywanego we Wrocławiu wciąż budzi dyskusje i jest przedmiotem publikacji oraz interesujących dociekań nad literaturą średniowiecza oraz historią języka. 

Erotyk zawiera mnóstwo dwuznacznych seksualnych aluzji i uchodzi za pieśń studencką. 

polecam również:
Polskie językowe zabytki i Dolny Śląsk (śladem Księgi Henrykowskiej, Zdań Legnickich, Psałterza Floriańskiego, Biblii królowej Zofii i druku Elyana)

Niezwykła średniowieczna opowieść związana z Sudetami: ma już 750 lat i do dziś zadziwia śmiałą prezentacją wątków obyczajowych! (ciekawostka)

a także posty oznaczone tagami:
#literatura,    #ciekawostki 

****

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 
 
****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 
CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz