31 sierpnia 2020

Kolory i konteksty: CZERWONY (wybór ciekawostek + dolnośląskie i sudeckie atrakcje) (GALERIA)

Ognisty, krzykliwy. Trudno przeoczyć ten kolor. Czerwień to ciepła barwa. Jest kolorem krwi, a co za tym idzie – życia, w jego zwierzęcej formie. Symbolizuje energię i ciepło. Jest zarazem ostrzeżeniem i komunikatem. Co więcej, w  niektórych językach jest w ogóle synonimem słowa „kolor”, w innych natomiast określenia „piękny”! Trudno sobie wyobrazić świat bez koloru czerwonego. Także na Dolnym Śląsku znajdziemy piękne przykłady czerwieni oraz miejsca związane w wyjątkowy sposób z tym kolorem. 




Zapraszam do lektury kolejnego tekstu na temat barw. Wpis wzbogacony jest ponad setką zdjęć! W tym czerwone kwiaty, skały i minerały, jeziorka, strumienie, zabytki i miejscowości z czerwienią w nazwie, szlaki i atrakcje turystyczne, postaci związane z kolorem czerwonym oraz legendy i zjawiska. 


Po opowieści na temat ZIELENI przyszła kolej na CZERWIEŃ!


Odcienie i barwy pokrewne:
szkarłat – kolor znany jako królewska czerwień, w medycynie kolor krwi
cynober (chińska czerwień, vermilion) – odcień koloru czerwonego wpadający nieznacznie w kolor pomarańczowy
karmazyn – odcień ciemnej czerwieni z niewielką domieszką błękitu. Tradycyjnie określany jako kolor krwi żylnej
karmin - odcień nasyconej, głębokiej czerwieni
róż – barwa pośrednia między białą a czerwoną.
bordo - ciemnoczerwony lub fioletowy lub ciemny czerwono-purpurowy
czerwień wenecka 
fuksja – połączenie barwy niebieskiej i czerwonej w równych proporcjach, jaśniejsza odmiana koloru purpurowego
mahoń - czerwonawo-brązowy kolor.
rudy/miedziany
i inne


róże na tarasach Zamku Książ - o zamku TUTAJ , o różach TUTAJ 


jesień w Kotlinie Kamiennogórskiej 


poziomki, Włodzickie Wzgórza 


głóg zimą 


Europa z Jeleniej Góry z flagą Polski 


rajd pojazdów zabytkowych, rynek w Kamiennej Górze 


kładka nad Jeziorem Bystrzyckim w Zagórzu Śląskim, iluminacja więcej TUTAJ 


wyjątkowo smutny akcent w pięknym miejscu: znicze w Górach Stołowych upamiętniające zamordowanych studentów 


Muzeum Minerałów we Wrocławiu 


strumień w rezerwacie Torfowisko pod Zieleńcem, zabarwiony na czerwono kwasami humusowymi 


Czy wiecie, że czerwony pigment: ochra - był jednym z pierwszych kolorów stosowanych w sztuce! Wiele wieków później w malarstwie renesansowym i barokowym artyści celowo stosowali czerwień, by przykuć uwagę widza. Właśnie czerwone są często stroje Chrystusa, Maryi lub innej centralnej postaci.



czerwień na obrazach Willmanna, śląskiego Rafaela - więcej TUTAJ 


Do dziś ten wizualny aspekt jest wykorzystywany w reklamie. Czerwone okładki i nagłówki rzucają nam się w oczy. Czerwone są też: wybrane znaki drogowe, znaki dotyczące innych ostrzeżeń, tradycyjne skrzynki pocztowe, wozy straży pożarnej.


tablica Parku Krajobrazowego Sudetów Wałbrzyskich w Sokołowsku 


kierunkowskaz, rajd pojazdów zabytkowych na Dolnym Śląsku 


skrzynki pocztowe - Muzeum Poczty we Wrocławiu 


zabytkowa sikawka strażacka, Muzeum w Ziębicach 


zabytkowa sikawka strażacka w Sokołowsku 

W dawnych czasach jaskrawe czerwone kostiumy dla szlachty i bogatych kupców czy mieszczan barwiono koszenilami, barwnikami pochodzenia naturalnego – zwierzęcego.


koszenila - Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze 


opis koszenili w książce farmaceutycznej z XVII wieku aptekarza z Kamiennej Góry - więcej TUTAJ 


dawny strój, Muzeum w Kłodzku 


Czerwień ma zróżnicowaną symbolikę:

  • nienawiść, gniew, agresja, pasja, upał i wojna
  • ostrzeżenie i niebezpieczeństwo
  • uwodzenie, seksualność i grzech
  • wielkość, świętość, dostojność, bogactwo 


Ponieważ kolor czerwony jest kolorem krwi, historycznie kojarzy się z poświęceniem, niebezpieczeństwem i odwagą.


witraż z Henrykiem Pobożnym według projektu Wyspiańskiego, Muzeum Bitwy Legnickiej w Legnickim Polu 


Turystyka, zabytki i nazwy miejscowe:
(kilka wybranych przykładów)

  • szlak czerwony: Główny Szlak Sudecki – najważniejsza trasa piesza prowadząca z Świeradowa-Zdroju do Paczkowa
  • inne szlaki czerwone, np. Miejska Trasa Turystyczna „Szlak Serduszkowy” w Polanicy-Zdroju 


kamień oznaczający przebieg GSS, Mysłakowice 


szlak serduszkowy w Polanicy-Zdroju, w drodze na szczyt Kamiennej Góry 


  • Klasztor Szpitalników z Czerwoną Gwiazdą – dziś gmach Ossolinem we Wrocławiu 
  • kamienica nr 13 - Pod Czerwonym Jagniątkiem, ul. Psie Budy we Wrocławiu 
  • pałac "Czerwony Dwór" - Piława Dolna (Der Rote Hof Nieder Peilau)

    ale również: Czerwony Ratusz w Berlinie (niem. Rotes Rathaus in Berlin) - autorem projektu architektonicznego i wykonawczego był Hermann Friedrich Wäsemann (mieszkał przez pewien czas na Dolnym Śląsku, jedną z jego realizacji jest również ratusz w Wałbrzychu

Klasztor Szpitalników z Czerwoną Gwiazdą – dziś gmach Ossolinem we Wrocławiu 


kamienica nr 13 - Pod Czerwonym Jagniątkiem, ul. Psie Budy we Wrocławiu


Czerwony Ratusz w Berlinie



Czerwone Skałki (775-875 m n.p.m.) - formy skalne w Górach Kamiennych w zachodniej części  Gór Suchych na urwiskach stromego zbocza Suchawy. Powstały w wyniku erozji skał porfirowych. Ponad nimi znajduje się naturalny, dziki punkt widokowy (niezabezpieczony).

Czerwone Skałki (niem. Rote Flossfelsen) – grupa granitowych skałek w Górach Izerskich na Wysokim Grzbiecie (952 m n.p.m.)

Czerwone Skały – grupa pojedynczych porfirowych skałek w Górach Kruczych między Polską Górą (792 m n.p.m.) a Sępią Górą (740 m n.p.m.)

Czerwony Kamień – wzgórze o wysokości 325 m n.p.m. na Pogórzu Kaczawskim

Purpurowe (Czerwone) JeziorkoKolorowe Jeziorka w Rudawach Janowickich (Rudawski Park Krajobrazowy) w gminie Marciszów w powiecie kamiennogórskim

Czerwony Kościół – wieś w województwie dolnośląskim, w powiecie legnickim, w gminie Krotoszyce. Pałac w Czerwonym Kościele – wybudowany według projektu Carla Gottharda Langhansa.

Kopalnia i koksownia Abendröthe , eksploatowana od 1787 roku, w okolicach góry Mniszek w Gorcach. Nazwa od zorzy wieczornej (dosłownie czerwony wieczór)

Czerwona Woda (niem. Rothwasser, czes. Oldříšský potok) – rzeka w Czechach i w Polsce w województwie dolnośląskim, prawy dopływ Nysy Łużyckiej. Wypływa ona u podnóża Gór Izerskich, ujście ma w Zgorzelcu. 


kamień graniczny kopalni Abendröthe, zbiory Centrum Witold w Boguszowie-Gorcach 





Purpurowe (Czerwone) Jeziorko – Kolorowe Jeziorka w Rudawach Janowickich



Czerwone Skałki w Górach Suchych i panorama z punktu widokowego ponad nimi, na zboczu Suchawy 


Postaci historyczne i legendarne związane z Dolnym Śląskiem: 
Czerwony Baron (Roter Baron), czyli Manfred Albrecht Freiherr von Richthofen (2 maja 1892 - 21 kwietnia 1918), Dolnoślązak, niemiecki lotnik, największy as myśliwski okresu I wojny światowej, związany z Świdnicą. W Świdnicy, w parku Sikorskiego, i w Jedlinie-Zdroju, przed pałacem Jedlinka, stoją repliki jego trójpłatowca Fokker Dr.I.


"Czerwony Baron" w Jedlince
- tutejszy browar oferuje również lager o rubinowym kolorze o nazwie Czerwony Baron 


Czerwony upiór z Grodźca (Der Burggeist im rothen Mantel) – jedna ze zjaw związanych z zamkiem Grodziec. Ma rzekomo postać szkieletu rycerza ubranego w zbroję i purpurową opończę. Pojawia się w romantycznych niemieckich legendach śląskich: „Schlesischer sagen-, historien- und legendenschatz” z 1840 Hermanna Goedsche, ale tez w: „Sagenbuch des Preußischen Staats”, „Die sagen des Riesengebires” czy „Führer durch die sagen- und märchenwelt des Riesengebirges”.


Zamek Grodziec 


Natura: światło, żywe organizmy, skały i minerały 
Gdy promień białego światła słonecznego przechodzi przez warstwy atmosfery, niektóre kolory są rozpraszane przez przez cząsteczki powietrza. Zachodzi zjawisko nazywane rozproszeniem Rayleigha. Dzięki temu możemy dostrzegać naszymi oczyma barwne spektakle na niebie o wschodzie i zachodzie słońca (galerie sudeckich zachodów słońca TUTAJ). Powstaje np. zorza wieczorna. Im Abendrot (Abendrot - zorza wieczorna, od Abend + Rot - wieczór + czerwień) – pieśń z cyklu „Czterech ostatnich pieśniRicharda Straussa do słów śląskiego liryka Josepha von Eichendorffa (więcej TUTAJ).



sudecki zmierzch z Śnieżką w tle 

muchomor czerwony – grzyb o wielkim znaczeniu kulturowym (więcej na ten temat TUTAJ)


muchomor czerwony - Muzeum Przyrodnicze w Cieplicach, wystawa grzybów 



muchomory z sudeckich lasów 


piaskowce permskie - czerwone rejonu kłodzkiego - występują w miejscowościach: Słupiec, Nowa Ruda, Tłumaczów, Włodowice, Drogosław czy Jugów. Nazywane w dawnych czasach "schlesische rothe Sandsteinge" (za: "Das Gebirge Nieder-Schlesiens, der Grafschaft Glatz und eines Theils von Böhmen und der Ober-Lausitz, geognostisch dargestellt"). Zbudowane są z nich rozmaite budowle, w tym wieże, budynki użyteczności publicznej, jak ratusze czy mosty.








wieże widokowe w Nowej Rudzie z lokalnego czerwonego piaskowca, oraz okolice wież - ziemia zabarwiona na czerwono 


czerwonawy odcień mają też Czartowskie Skały w Zaworach w okolicach Mieroszowa, ciekawe skałki zbudowane z piaskowca 


koral – czyli szkielet węglanowy koralowców. Korale szlachetne - Corallium rubrum - żyją w morzach, tworzą ławice – koral jest więc materiałem pochodzenia organicznego. Są cenną ozdobą. O koralach wspomina m.in. kamiennogórski barokowy aptekarz w swojej pionierskiej książce farmakologicznej (TUTAJ), eksponaty koralu można znaleźć w muzeach mineralogicznych.


koral, Muzeum Minerałów we Wrocławiu 


koral - Muzeum Minerałów w Szklarskiej Porębie 


koral, ilustracja w księdze aptekarza Vielheuera z Kamiennej Góry 


Rozmaite kwiaty, owoce, grzyby, zwierzęta:


róża w Szczawnie-Zdroju 


sudeckie poziomki - o poziomce więcej TUTAJ 


jesienny sad 


park jesienią 


dożynki 








kwiaty z Ogrodu Botanicznego we Wrocławiu oraz Palmiarni w Wałbrzychu 


kalina w Górach Sowich 


mak w Wambierzycach 


motyl, Muzeum Przyrodnicze w Cieplicach 



wystawa owocujących bonsai w Palmiarni w Wałbrzychu 


cis w parku w Szczawnie 


malina w sudeckim lesie 


inny ciekawy czerwony grzyb z sudeckich lasów: czarka austriacka 


Czerwień w kulturze, języku i otoczeniu: 
budulec: cegła (zwłaszcza architektura gotycka i neogotycka), dachówka, miedź (bez patyny), piaskowiec (czerwony - patrz wyżej)
barwy rozmaitych flag (w tym polskie barwy narodowe)
samochody i konstrukcje (szczególnie popularny kolor)
czerwona sztuka: szkło (również barwione szkło białe), witraż, szkło rubinowe – rodzaj czerwonego szkła artystycznego, które oryginalnie zawdzięczało swoją barwę cząstkom silnie zdyspergowanego złota.


wnętrze Opery Wrocławskiej 


sanatorium w Sokołowsku 


widok na Wrocław z wieży archikatedry 


krzywa wieża w Ząbkowicach 


stary ratusz we Wrocławiu 


widok na Wrocław, malarstwo, wystawa w Muzeum Miejskim Wrocławia 


widok na Kłodzko, malarstwo, wystawa w Muzeum Miejskim Wrocławia 



bazylika św. Elżbiety we Wrocławiu - wieża i wnętrza 


wnętrza kościoła na Piasku we Wrocławiu 


jeden z salonów Zamku Książ 


Legnica 


Muzeum Architektury we Wrocławiu, dawny klasztor 


makieta średniowiecznego śląskiego miasta


wnętrze Opery Wrocławskiej 


archikatedra we Wrocławiu 


wystawa szkła z XX wieku, Muzeum Miejskie Wrocławia 



wystawa zabytkowego szkła śląskiego, Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze 


witraż, Muzeum Architektury we Wrocławiu 






rajd pojazdów zabytkowych, Kamienna Góra 




Muzeum Motoryzacji Topacz w Ślęzie


inne:
czerwień w kartach (czyli kier - serce)
Czerwony Kapturek - postać baśniowa
Czerwona księga gatunków zagrożonych - publikowana przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN) lista zagrożonych wyginięciem gatunków organizmów
czerwony dywan
Czerwony Krzyż – międzynarodowy ruch humanitarny
czerwony kur - pożar (związek frazeologiczny)
czerwony pasek - wyróżnienie
być czerwonym ze złości
zaczerwienić się ze wstydu
czerwony jak burak


pomnik Basi z Hymnu w Szczawnie-Zdroju 


flaga na Sokoliku 


kafel, mural w Przejściu Słodowym we Wrocławiu 


św. Florian gaszący pożar, bazylika w Bardzie 


tablica upamiętniająca Kieślowskiego, który mieszkał w Sokołowsku w dzieciństwie. "Trzy kolory. Czerwony" (fr. Trois couleurs: Rouge) to film psychologiczny z 1994 roku w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego. "Czerwony" jest trzecią częścią trylogii "Trzy kolory". W Sokołowsku powstaje Archiwum Twórczości Krzysztofa Kieślowskiego, odbywa się festiwal Hommage à Kieślowski - więcej o Sokołowsku TUTAJ 


Barwa jesieni 
Złoto i czerwień sprawiają, że jesień nabiera żywych kolorów i zaskakuje nas fantastyczną metamorfozą przyrody. To prawdziwy popisowy spektakl przed często szaroburą zimą.









jesień na Dolnym Śląsku w mieście, na wsi i w parkach oraz lasach (o jesieni więcej TUTAJ


Kolor rewolucji i lewicy 
Już Rewolucja Francuska wykorzystała czerwień jako symbol męczenników walk o idee. W XIX wieku w czasach kształtowania się ruchów robotniczych czerwony stał się kolorem socjalizmu (zwłaszcza wariant marksistowski ). W XX wieku czerwony był kolorem partii komunistycznych na całym świecie.

Obecny również w pseudonimach działaczy i działaczek:
"Red Emma" (czerwona Emma) - Emma Goldman, anarchistka, pisarka (na jej temat TUTAJ)
„Red Sonja” (czerwona Sonia) - Ursula Kuczynski (Ruth Werner, Ursula Beurton, Ursula Hamburger) agentka, żona architekta Rudolfa Hamburgera z Kamiennej Góry (o jego bracie, naukowcu – Viktorze TUTAJ)
„Red Rosa” (czerwona Róża) – Róża Luxemburg (na jej temat TUTAJ)


post jest częścią cyklu: Kolory i konteksty 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz