13 stycznia 2024

W ŚWIECIE MALARSKIEJ ILUZJI: niezwykłe dzieła z Dolnego Śląska (WYBÓR, GALERIA, PRZEWODNIK)

Wspaniały kunszt artystów sprawił, że wnętrza budowli zdobią dekoracje malarskie, które działają niczym „rozszerzona rzeczywistość”. Zwiększają percepcję poprzez zastosowanie m.in. sztuczek perspektywicznych. Za ich pomocą malarz potrafił wyczarować nad głowami oglądających nieistniejące kopuły, otwartą przestrzeń pełną wirujących aniołów czy innych postaci. W wielu kościołach czy obiektach świeckich na Dolnym Śląsku podziwiać można polichromie typu malarstwo iluzjonistyczne. 


Po francusku tego typu sztukę określa się mianem trompe-l’œil - „oszukać oko”. Zapraszam w miejsca, które słyną z tego typu dzieł, głównie barokowych. Oto mój subiektywny wybór pięknych przykładów dekoracji malarskich. Znajdują się one m.in. w kościołach, pałacach, zamkach czy obiektach użyteczności publicznej w województwie dolnośląskim i w regionie historycznego Dolnego Śląska (m.in. obszar lubuskiego i opolskiego).  


Malarstwo iluzjonistyczne charakteryzuje się tym, że o wiele silniej wywołuje złudzenie trójwymiarowości powierzchni dwuwymiarowej. Na przykład artysta na płaskim lub kolebkowym suficie malował architekturę w ten sposób, by skróty perspektywiczne sprawiły wrażenie, że istnieje tam rzeczywista, nadbudowana przestrzeń. Czasami nierealna architektura (pseudoarchitektura) była pretekstem do otwarcia rzeczywiście zabudowanej przestrzeni i ukazania nieba nad głowami osób przebywających wewnątrz budowli. Oczywiście nie chodziło o zwykłe niebo, a sfery zaludnione postaciami biblijnymi czy mitologicznymi. Łączono architektoniczne fantazje z pejzażami, by wzmocnić wrażenie iluzji. Jedną z technik nazywano „di sotto in sù” co po włosku oznacza „od dołu do góry”. Dotyczyła ona właśnie sufitów, sklepień, które wydawały się posiadać znacznie większą przestrzeń. Z kolei określeniem "quadratura" nazywano efektowne stosowanie skrótów perspektywicznych, za pomocą których na płaskich powierzchniach ukazywano potężne konstrukcje architektoniczne, symulujące głębię widzianego przedstawienia malarskiego. Malarstwo iluzjonistyczne było często stosowane w baroku. Wymagało od artystów tworzenia projektów, które były majstersztykiem malarskim i matematycznym. Iluzja głębi jest najlepiej widoczna z ściśle wytyczonego punktu obserwacyjnego. Daje to tego typu działaniu wymiar bardzo teatralny, podobny do działania iluzjonistycznej sceny pudełkowej z kulisami i prospektem. 

Zapraszam do subiektywnego przewodnika po wybranych ciekawostkach z Dolnego Śląska (administracyjnego i regionalnego/historycznego). Zdjęcia są opisane, w opisach również linki do pełnych relacji na blogu (artykuły zawierają galerie, opisy, podręczne informacje oraz znaczniki mapowe, by ułatwić poszukiwanie obiektów w calu zwiedzania). 










opactwo pocysterskie w Krzeszowie: bazylika, mauzoleum Piastów oraz kościół św. Józefa
*Pomnik Historii*
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***





kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Brzegu (opolskie, historyczny Dolny Śląsk) - jeden z najwspanialszych przykładów malarstwa iluzjonistycznego w Polsce
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***




Bazylika Św. Jadwigi w Legnickim Polu 
*Pomnik Historii*
więcej o tym miejscu: TUTAJ 






Gmach Główny Uniwersytetu Wrocławskiego: Aula Leopoldina - jeden z najwspanialszych świeckich przykładów malarstwa iluzjonistycznego na Śląsku i w Polsce  
*Pomnik Historii - część zespołu starego miasta*
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***






opactwo pocysterskie w Lubiążu: Sala Książęca i refektarz 
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***





Kościół Piotra i Pawła w Nysie (opolskie, historyczny Dolny Śląsk) 
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***




Kościół Imienia Jezus (Kościół Uniwersytecki) we Wrocławiu 
*Pomnik Historii - część zespołu starego miasta*
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***





klasztor poaugustiański w Żaganiu (lubuskie, historyczny Dolny Śląsk): biblioteka klasztorna 
*Pomnik Historii*
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***



Katedra greckokatolicka pw. św. Wincentego i św. Jakuba we Wrocławiu: Kaplica Hochberga
*Pomnik Historii - część zespołu starego miasta*
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***




ratusz w Brzegu (opolskie, historyczny Dolny Śląsk)
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***



zamek w Gorzanowie: dekoracja korytarza oraz scena teatru dworskiego 
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***






Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego (historycznie Kościół łaski cesarskiej) w Jeleniej Górze
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***





klasztor poaugustiański w Żaganiu (lubuskie, historyczny Dolny Śląsk)
*Pomnik Historii* 
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***


sala rajców w ratuszu w Kowarach 
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***



Zamek Książ w Wałbrzychu: Sala Maksymiliana 
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***



kaplica św. Jerzego w Lądku-Zdroju
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***




Uniwersytet Wrocławski: Oratorium Marianum 
*Pomnik Historii - część zespołu starego miasta*
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***



Mauzoleum Hochbergów w Wałbrzychu
zapraszam po więcej: TUTAJ 

***


Kościół św. Mikołaja i św. Franciszka Ksawerego w Otmuchowie (opolskie, historyczny Dolny Śląsk)
więcej o tym miejscu: TUTAJ  

***





Zamek Sarny w Ścinawce Górnej: kaplica św. Jana Nepomucena 
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***



kościół św. Jadwigi Śląskiej w Ząbkowicach Śląskich
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***



Kamienica Pod Siedmioma Elektorami we Wrocławiu, rynek 
*Pomnik Historii - część zespołu starego miasta*
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***


Kościół Pokoju w Świdnicy
*Pomnik Historii, lista dziedzictwa UNESCO* 
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***



Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Sobieszowie
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***



refektarz klasztoru franciszkanów w Kłodzku 
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***


katedra w Świdnicy 
*Pomnik Historii*
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***



bazylika w Henrykowie
więcej o tym miejscu: TUTAJ 







Młyn papierniczy z Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju 
*Pomnik Historii, oficjalnie zgłoszony do wpisu na listę dziedzictwa UNESCO*
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***


Kościół św. Wojciecha we Wrocławiu: kaplica Czesława
*Pomnik Historii - część zespołu starego miasta*
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***




Archikatedra św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu: kaplice barokowe 
*Pomnik Historii - część zespołu starego miasta*
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***


Kościół św. Trójcy w Oleśnicy:  iluzjonistyczna kompozycja malarska ołtarza głównego

***





Gmach Główny Uniwersytetu Wrocławskiego: schody cesarskie 
*Pomnik Historii - część zespołu starego miasta*
więcej o tym miejscu: TUTAJ 

***

plus wyjątkowy przykład malarstwa iluzjonistycznego i monumentalnego: "Panorama Racławicka" wykonana w latach 1894 - 1894 przez zespół zespół pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka. Od 1985 roku eksponowana w rotundzie we Wrocławiu, oddział Muzeum Narodowego. Iluzję "uczestnictwa" pogłębia zastosowanie dodatków ekspozycyjnych, w postaci sztafażu i rekwizytów. 





Panorama Racławicka we Wrocławiu, Muzeum Narodowe we Wrocławiu 
więcej o tym miejscu: TUTAJ 


****
**
*


57. post z cyklu WOW

WOW! to mój zestaw ciekawostek, w których pokrótce opisuję niezwykłe zabytki czy widoki, jakie udało mi się uchwycić podczas moich wypraw. To rzeczy małe i duże. Często o niecodziennym kontekście lub niezwykłej historii. Zapraszam >> TUTAJ


polecam również:

>> "Horror vacui", czyli na tropie śląskich barokowych szaleństw

inne posty oznaczone tagiem: 

#przewodnik 


******


Niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic (... a także innych miejsc, które odwiedziłem, oraz spraw, które mnie zainteresowały).

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej w podpisach - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 

Publikowane zdjęcia mojego autorstwa nie powstają w wyniku użycia narzędzi AI (sztucznej inteligencji), ujęć z dronów, obróbki graficznej polegającej na montażu, dodawaniu i wymazywaniu elementów. Fotografie mają charakter dokumentacji odwiedzonych miejsc i obiektów, w takiej formie, w jakiej je oglądałem. 

Licencja praw autorskich materiałów własnych na blogu zezwalająca na użycie na określonych warunkach 

CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest Robert - muzealnik, dziennikarz, przewodnik, animator, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz