29 sierpnia 2019

Alfabet sław, geniuszy i VIP-ów dawnych czasów związanych z Dolnym Śląskiem, Sudetami i okolicą (od A do Z: od Angelusa po Zamenhoffa) cz. 2 G - N

Przez wieki opisywany przeze mnie region związał się z biografiami wielu znanych osób. To artyści, naukowcy, politycy, podróżnicy czy mistycy. Wiele nazwisk, które wymieniam, to sławy znane na całym świecie. Ważne dla całej ludzkości twórcze i wpływowe jednostki. Uczy się o nich w szkołach, są wydawane ich dzieła i dzieła o nich samych. To postaci, które oglądamy jak posagi na cokołach historii. Kiedyś byli jednak żywi i ich życie oraz twórczość wiązała się z Dolnym Śląskiem, Sudetami, Łużycami czy innymi regionami. 



Właśnie o takich osobach będzie ten wpis – rodzaj podsumowania tego, co już w odcinkach ukazało się na blogu. To uporządkowanie zasobów wiedzy, które opublikowałem. Mam nadzieję, że ten wpis pozwoli jeszcze lepiej doznać niezwykłego bogactwa kontekstów dotyczących regionu. To zaledwie garstka wszystkich znanych ciekawostek, jednak już ona może zafascynować i dać do myślenia. 


Dolny Śląsk jest tym regionem, który skupia moją uwagę. Na blogu publikuję m.in. wpisy dotyczące niezwykłych miejsc, ale też osób. Nie są to pełne biografie, ale wycinki ciekawostek dotyczących nietuzinkowych postaci. Ich związki z Dolnym Śląskiem i okolicą można pogrupować na 45stopni: osoby urodzone w regionie, osoby mieszkające i tworzące tutaj z wyboru, osoby odwiedzające region, a także osoby opisujące kulturę, historię i Dolnoślązaków lub mające kontakt z Dolnoślązakami (uczniowie, rodzina), na koniec głównie wyjątkowi święci znani z posągów i kościołów oraz kaplic pod ich wezwaniem, a także patronujący śląskim miastom. Każda z tych grup to zestaw ciekawych postaci, których twórczość wpłynęła na rozwój i promowanie regionu.


cz. II G – N 

cz. I A – F (TUTAJ)
cz. III O – Z (TUTAJ


G
Gassmann Franz  (Pantaleon) (ok. 1674 - ok. 1676), alchemik
na jego temat:
Mały alchemik z ogrodu i wielcy alchemicy ze Śląska 

Gluck Christoph Willibald (2 lipca 1714 - 15 listopada 1787), kompozytor
na jego temat:
Wrocław przed Paryżem („Orfeusz” Glucka na scenach Europy)

von Goethe Johann Wolfgang (28 sierpnia 1749 - 22 marca 1832), pisarz, podróżnik
na jego temat:
Śląska miłość wielkiego poety (szlakiem Wilhelmine Herzlieb z Sulechowa do Görlitz przez karty „Powinowactw z wyboru”)
Więcej światła! - pamięci Goethego (sudeckie i saksońskie pamiątki)
Goethe – Faust (rocznicowo)
Moja lipska przygoda – śladem mistrzów, Fausta, kawy, apteki i polonijnych akcentów

Goldman Emma (27 czerwca 1869 - 14 maja 1940), działaczka społeczna, pisarka, anarchistka
na jej temat:
Czerwona Emma oraz „Tkacze” Hauptmanna

Gottwald Clytus (20 listopada 1925 - ), kompozytor, historyk muzyki
na jego temat:
Kultowy hit SF i muzyk z Szczawna-Zdroju („2001: Odyseja kosmiczna” i Clytus Gottwald)
10 kompozytorów od baroku do romantyzmu i Boże Narodzenie w ich twórczości 

Gryphius Andreas (2 października 1616 - 16 lipca 1664), śląski dramatopisarz i poeta
na jego temat:
Śląska inkarnacja Szekspira i dzieła fenomenalnego Anglika na Dolnym Śląsku

Günther Johann Christian (8 kwietnia 1695 - 15 marca 1723), śląski poeta
na jego temat:
Śląski Petrarka – rzecz o Güntherze
Samozadowolenie poety ze Strzegomia i muzyka z księgi Rekordów Guinessa
Mozart i Günther


Günther, Strzegom  

H
Haber Fritz (9 grudnia 1868 - 29 stycznia 1934), chemik, noblista
na jego temat:
Nobliści i nominowani 

Habsburg Maria Josepha von Österreich ( 8 grudnia 1699 - 17 listopada 1757), ostatnia królowa Polski
na jej temat:
Ostatnia królowa – w poszukiwaniu Marii Józefy: korzenie, konteksty

Hallmann von Strachwitz Paul (11 sierpnia 1600 – 11 stycznia 1650), muzyk, polityk
na jego temat:
Marzec z geniuszami muzyki dawnej 

Hamburger Clara (5 czerwca 1873 – 1945), pierwsza kobieta z doktoratem zoologii
na jej temat:
Dolnoślązaczki z wiedzą – kobiety nauki i odważne pionierki

Hamburger Gabrielle (Donnay) (21 marca 1920 – 4 kwietnia 1987), specjalista z dziedziny krystalografii
na jej temat:
Kobiet wieczór, dobry wieczór – w Krzeszowie z Welthellsicht i mądrymi Dolnoślązaczkami

Hamburger Viktor (9 lipca 1900 - 12 czerwca 2001), naukowiec
na jego temat:
Wokół Przełęczy Pojednania oraz ciekawostki z Kamiennej Góry i Bolkowa (dolnośląscy naukowcy w Ameryce, Amerykanin w Bolkowie oraz niezwykłe epitafia)

Händel Georg Friedrich (23 lutego 1685 - 14 kwietnia 1759), kompozytor barokowy
na jego temat:
Wrocławskie korzenie Händla
Marzec z geniuszami Muzyki Dawnej (i śląskimi akcentami z ich życia)
Piękność Egiptu na północy – śląskie poszukiwania Kleopatry

Hauptmann Gerhart (15 listopada 1862 - 6 czerwca 1946), pisarz, dramatopisarz, noblista
na jego temat:
Sztuka włókna, włókno w sztuce, sztuka o włóknie
Czerwona Emma oraz „Tkacze” Hauptmanna
Bayreuth i Kanon Bayreuth a Dolny Śląsk 
Rajski artysta – kolega Hauptmanna, krewny Wagnera
Teatralne ciekawostki z Dolnego Śląska (i okolic)
Noblista z uzdrowiska (kilka dolnośląskich atrakcji z Hauptmannem)

Haydn Joseph (31 marca 1732 - 31 maja 1809), kompozytor
na jego temat:
List Haydna do Krzeszowa, wirtuoz z Gór Sowich i inne muzyczne ciekawostki

Herzlieb Minna (22 maja 1789 - 10 lipca 1865), Muza Goethego
na jej temat:
Śląska miłość wielkiego poety (szlakiem Wilhelmine Herzlieb z Sulechowa do Görlitz przez karty „Powinowactw z wyboru”)

Hesse-Homburg Marie Anne Amalie (Marianna Pruska) (13 października 1785 - 14 kwietnia 1846), arystokratka
na jej temat:
4 Pory Roku: Starościńskie Skały

Hiller Johann Adam (25 grudnia 1728 - 16 czerwca 1804), kompozytor i kapelmistrz
na jego temat:
Hiller, Hasse i św. Helena – między Lipskiem i Dreznem a Warszawą (z przystaniem we Wrocławiu)

Hitzig Georg Heinrich Friedrich (8 listopada 1811 - 11 października 1881), architekt
na jego temat:
Baśniowy Dziadek do Orzechów i Bracia Serafiońscy na Dolnym Śląsku 

Hochberg von Pless Maria Teresa Oliwia (28 czerwca 1873 - 29 czerwca 1943), arystokratka, filantropka
na jej temat:
Stokrotka z Książa (rocznicowy miniprzewodnik po atrakcjach)

Hoffmann Ernst Theodor Amadeus (24 stycznia 1776 - 25 czerwca 1822), pisarz
na jego temat:
Wielki romantyk i jego żona w uzdrowisku 
Baśniowy Dziadek do Orzechów i Bracia Serafiońscy na Dolnym Śląsku 

Hoffmann Maria Tekla Michalina (z domu Rohrer-Trzcińska) (5 października 1778 - 27 stycznia 1859), żona pisarza Hoffmanna
na jej temat:
Wielki romantyk i jego żona w sudeckim uzdrowisku 

Hohenzollern Marie Friederike Franziska Hedwig (von Preußen) (Maria Pruska) (15 października 1825 - 17 maja 1889), arystokratka
na jej temat:
Karpniki, Szwajcarka i śpiewak ze Skalnego Miasta – co mają wspólnego z słynnym zamkiem Neuschwanstein baśniowego króla Ludwiga II?

Hohenzollern von Brandenburg Dorota Sybilla (19 października 1590 - 9 marca 1625 w Brzegu), księżna brzeska
na jej temat:
Choinkowe światełka... wynalazek z Brzegu na Śląsku?! (niezwykła historia świątecznej ozdoby)

von Holtei Karl (24 stycznia 1798 we Wrocławiu - 12 lutego 1880), dramatopisarz, podróżnik
na jego temat:
Teatralne ciekawostki z Dolnego Śląska (i okolic)
Wagner i Dolny Śląsk oraz Dolnoślązacy 

von Humbold Alexander (14 września 1769 - 6 maja 1859), naukowiec i podróżnik
na jego temat:
Alexander von Humboldt – nowy Arystoteles



Hauptmann, Szczawno-Zdrój

I
Immerwahr Clara (21 czerwca 1870 - 2 maja 1915) chemiczka, pierwsza kobieta z doktoratem we Wrocławiu
na jej temat:
Dolnoślązaczki z wiedzą – kobiety nauki i odważne pionierki

J
Jadwiga, święta, Hedwig von Andechs, Hedwig von Schlesien (1178/1180 w Andechsie - 15 października 1243), patronka Dolnego Śląska
na jej temat:
Ze świętą Jadwigą (Dolny Śląsk i nie tylko)

Jan, święty, Chrzciciel, יוחנן המטביל Jehohanan ben Zekarijahu ( 6/2 p.n.e. - 32 n.e.), patron
na jego temat:
Patron początku lata oraz Wrocławia – św. Jan 

Jerzy, święty (- 23 kwietnia 303), patron
na jego temat:
Patron prawie tak mityczny jak smok, z którym często jest pokazywany?

Jirásek Alois (23 sierpnia 1851 - 12 marca 1930 w Pradze), pisarz
na jego temat:
Nobliści i nominowani 



Jadwiga, Lądek-Zdrój


K
Kant Immanuel (22 kwietnia 1724 - 12 lutego 1804), filozof
na jego temat:
Filozof z Królewca i reformator z Czarnego Boru

Klein Christian Benjamin (14 maja 1754 – 17 września 1825). organista i kolekcjoner
na jego temat:
B jak Bach – ślady mistrza kontrapunktu 

Kleopatra (69 rok p.n.e. - 12 sierpnia 30 roku p.n.e.), królowa
na jej temat:
Piękność Egiptu na północy – śląskie poszukiwania Kleopatry

von Kloeber August (21 sierpnia 1793 - 31 grudnia 1864), malarz
na jego temat:
Portretując Mistrza – Beethoven na szkicu wrocławskiego artysty

Kopernik Mikołaj (19 lutego 1473 - 21 maja 1543), astronom
na jego temat:
Kopernikańskie smaczki na Dolnym Śląsku

Kunicka Maria (Maria Cunitz) (29 maja 1610 - 24 sierpnia 1664), astronomka, badaczka
na jej temat:
Świdnicka miłośniczka gwiazd – kilka słów o pionierskiej pracy Marii Kunickiej
Dolnoślązaczki z wiedzą – kobiety nauki i odważne pionierki



Kunicka, Świdnica


L
Langhans Carl Ferdinand (14 stycznia 1782 - 22 listopada 1869), architekt
na jego temat:
Wrocławski Langhans i jego dolnośląskie oraz berlińskie dzieła
Ojcowie słynnych teatrów operowych – synowie kamiennogórzan

Langhans Carl Gotthard (15 grudnia 1732 - 1 października 1808), architekt
na jego temat:
Budowniczy świątyń, pałaców i teatrów – Langhans to nie tylko Brama Brandenburska

Liess Andreas (16 czerwca 1903 - 21 maja 1988), muzykolog, filozof kultury
na jego temat:
Kiedy grzmi i pada w muzyce 

von Liliencron Detlev  (3 czerwca 1844 - 22 lipca 1909), pisarz
na jego temat:
Antonówka i Arado - militarne sekrety 

Liszt Franz (22 października 1811 - 31 lipca 1886), pianista, kompozytor
na jego temat:
Pałac w Lwówku, niezwykła orkiestra i muzyczny czworokąt geniuszy
160 lat zenitu metafizycznego teatru miłości, czyli „Tristan” Wagnera i mieszkańcy Dolnego Śląska
Bayreuth i Kanon Bayreuth a Dolny Śląsk – dzieła i festiwal Wagnera
Przyjaciel Przybyszewskiego z Lubawki – między Lisztem a Furtwänglerem
10 kompozytorów od baroku do romantyzmu i Boże Narodzenie w ich twórczości (+ związki autorów z Dolnym Śląskiem)

Ludovici Christian (6 stycznia 1663 - 15 stycznia 1732), naukowiec, rektor
na jego temat:
B jak Bach – ślady mistrza kontrapunktu
Bach! - piorun i muzyka – o relacjach łużyckiego naukowca i słynnego muzyka
Łyk kultury: Smutny los Anny Magdaleny Bach

von Lohenstein  Daniel Caspers (25 stycznia 1635 - 28 kwietnia 1683), dramatopisarz
na jego temat:
Piękność Egiptu na północy – śląskie poszukiwania Kleopatry 

London Fritz (7 marca 1900 - 30 marca 1954), fizyk
na jego temat:
Einstein i Dolnoślązacy – rówieśnicy, współpracownicy i kontynuatorzy



Holtei, Wrocław


M
Magnol Pierre (8 czerwca 1638 - 21 maja 1715), botanik
na jego temat:
Egzotyczny gość o francuskim nazwisku 

Mann Tomasz (6 czerwca 1875 - 12 sierpnia 1955), pisarz, eseista, Noblista
na jego temat:
Nauczyciel z Kłodzka, córka matematyka z Oławy i.... noblista Tomasz Mann

Marschner Heinrich (16 sierpnia 1795 - 16 grudnia 1861), kompozytor
na jego temat:
Muzyczne wampiry i kompozytorzy związani z Dolnym Śląskiem i Łużycami (Marschner i Erdmann)

Mendelssohn Bartholdy Felix (3 lutego 1809 - 4 listopada 1847), kompozytor i kapelmistrz
na jego temat:
Mendelssohn – dał nam Marsz Weselny, ożywił Pasję Bacha... wsparł dolnośląskich powodzian
Ideologia, sztuka i Amen (w Saksonii i świecie artystycznych zbiegów okoliczności)
Bach, św. Mateusz i dziadek stryjeczny księżnej z Książa

Mickiewicz Adam (24 grudnia 1798 - 26 listopada 1855), poeta, wieszcz, działacz
na jego temat:
Pan Tadeusz – z Drezna do Wrocławia (i inne ciekawostki)
Teatralne ciekawostki z Dolnego Śląska (i okolic)
Świąteczna mistyka (Mickiewicz, Böhme i Silesius)
Szewc od boskich spraw

Moniuszko Stanisław (5 maja 1819 - 4 czerwca 1872), kompozytor
na jego temat:
Moniuszko – Dolny Śląsk i Dolnoślązacy (Elsner, Bilse, Kudowa-Zdrój, Wrocław)

Moser James Henry (1 stycznia 1854 - 10 listopada 1913), malarz
na jego temat:
Wokół Przełęczy Pojednania oraz ciekawostki z Kamiennej Góry i Bolkowa (dolnośląscy naukowcy w Ameryce, Amerykanin w Bolkowie oraz niezwykłe epitafia)

Mosewius Johann Theodor (25 września 1788 - 15 września 1858), kapelmistrz
na jego temat:
Bach, św. Mateusz i dziadek stryjeczny księżnej z Książa
Mendelssohn – dał nam Marsz Weselny, ożywił Pasję Bacha
Bayreuth i Kanon Bayreuth a Dolny Śląsk

Mozart Leopold (14 listopada 1719 - 28 maja 1787), kompozytor
na jego temat:
Ojciec Amadeusza i śląscy artyści (Leopold Mozart i wielki poeta ze Strzegomia oraz tajemniczy kompozytor Ślązak)

Mozart Wolfgang Amadeus (27 stycznia 1756 - 5 grudnia 1791), kompozytor
na jego temat:
Kochanek wszech czasów Mozarta prosto z Pragi (zdjęcia + muzyka)
Śląski Petrarka – rzecz o Güntherze


N
Němcová Božena (4 lutego 1820 - 21 stycznia 1862), pisarka
na jej temat:
Czas na Czechy! 

Nepomucen Jan, święty (1350 - 20 marca 1393)
na jego temat:
Nepomuki na święto Nepomucena

von Neus oder Neisse Ludwig (? - ?), alchemik wędrowny
na jego temat:
Mały alchemik z ogrodu i wielcy alchemicy ze Śląska 


Immerwahr, Wrocław 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz