UZDROWISKA DOLNOŚLĄSKIE – spotkanie przyrody, zabytków i historii (GALERIA)

Dolny Śląsk to prawdziwa mekka kuracjuszy. Od stuleci! W województwie znajduje się najwięcej oficjalnych kurortów w Polsce: na 47 uzdrowisk w kraju 11 leży w granicach województwa dolnośląskiego. Najbardziej zdrojowym powiatem jest z kolei kłodzki, który może się pochwalić aż 5 czynnymi uzdrowiskami. Historycznie na Dolny Śląsku było jeszcze więcej kurortów. Niektóre utraciły dziś ten status. Co więcej, jeden stary dolnośląski zdrój leży… w Czechach! 

W tym wpisie chciałbym zarysować atrakcje takich miejscowości uzdrowiskowych, jak: Cieplice Śląskie-Zdrój, Czerniawa-Zdrój, Długopole-Zdrój, Duszniki-Zdrój, Jedlina-Zdrój, Kudowa-Zdrój, Lądek-Zdrój, Polanica-Zdrój, Przerzeczyn-Zdrój, Szczawno-Zdrój, Świeradów-Zdrój. Wspomnę również o takich miejscowościach, jak np. Jerzmanice-Zdrój, Sokołowsko, Stary Zdrój czy Trzebnica. Ponadto pojawi się też Jesionik, czeska część historycznego Dolnego Śląska – słynny wodoleczniczy kurort. 

Około 200 zdjęć, ciekawostki i opisy. 

Na Dolnym Śląsku już setki lat temu, w średniowieczu, odkryto lecznicze właściwości niektórych wód. Bogactwo przyrodniczych skarbów sprawiło, że wiele miejscowości wykształciło specyficzną tradycję uzdrowiskową. Świadectwem jej istnienia i rozwoju są piękne obiekty kuracyjne i sanatoria. Zapraszam do przeglądu perełek historycznych i przyrodniczych uzdrowisk województwa i regionu. 

Warto też zaznaczyć, że przez kilka uzdrowisk przechodzi Główny Szlak Sudecki: Świeradów-Zdrój (początek szlaku) - Jedlina-Zdrój - Kudowa-Zdrój - Duszniki-Zdrój -  Lądek-Zdrój. Do wielu dolnośląskich uzdrowisk można dojechać koleją, korzystając z starych, czynnych połączeń (Cieplice - na linii z Jeleniej Góry do Szklarskiej Poręby, Duszniki, Polanica, Kudowa - na linii z Kłodzka do Kudowy, Długopole na linii z Kłodzka do Międzylesia, Jedlina na linii z Wałbrzycha do Kłodzka, Świeradów - na linii Gryfów Śląski - Świeradów). 

• Cieplice Śląskie-Zdrój

to część Jeleniej Góry. Leżą u Sudetach, u podnóża Karkonoszy. To stare uzdrowisko. Gościli tam wybitni politycy, artyści, pisarze, a nawet koronowane głowy (Marysieńka, Goethe, Hoffmann, Kołłątaj). W Cieplicach podziwiać można zarówno zabudowę charakterystyczną dla kurortów, jak i pałac czy piękne kościoły. Dodatkową atrakcją jest świetne Muzeum Przyrodnicze oraz parki. Więcej >> TUTAJ. 

wybrane atrakcje i relacje na blogu: 

Pawilon Norweski,   Pałac Schaffgotschów,    Park Norweski

 Źródło Marysieńka ,     Kościół Zbawiciela,    Kościół Jana Chrzciciela 

Muzeum Przyrodnicze

wybrane ciekawostki: 

Bach w Cieplicach

 Śladem Czartoryskiej 

 Cieplicka Marysieńka 

 Twórca Dziadka do Orzechów w Cieplicach 

 Polski przewodnik po Cieplicach z XIX wieku 

***

• Czerniawa-Zdrój

to część Świeradowa-Zdroju. Uzdrowisko położone jest w Górach Izerskich. Ciekawą atrakcją tego miejsca jest Czarci Młyn. 

więcej o wybranych atrakcjach: 

 Czarci Młyn 

***

• Długopole-Zdrój

leży obok Bystrzycy Kłodzkiej, na skraju Gór Bystrzyckich i Kotliny Kłodzkiej. W małym kurorcie można pospacerować w klimatycznym parku i zażyć wody w pijalni. Ciekawostką jest dawny kościół przebudowany na restaurację. Więcej >>> TUTAJ. 

***

• Duszniki-Zdrój

Uzdrowisko leży na styku Gór Orlickich, Gór Bystrzyckich i Gór Stołowych. Miasto jest znane z wód i pięknych górskich okolic (Zieleniec z ośrodkiem narciarskim i cennymi torfowiskami - administracyjnie w Szczytnej, przy drodze Duszniki - Zieleniec, oraz Orlica z wieżą widokową). W Dusznikach gościło wielu znamienitych gości, w tym Felix Mendelssohn i Fryderyk Chopin. Zabytkowymi perłami miasta są m.in. cenny młyn papierniczy (z Muzeum Papiernictwa) czy kościół z fantastyczną amboną w kształcie wieloryba! Więcej >> TUTAJ. 

relacje z wybranych atrakcji: 

Torfowisko pod Zieleńcem,    Kościół Piotra i Pawła 

Muzeum Papiernictwa,    Orlica

wybrane ciekawostki: 

Chopin w Dusznikach 

Mendelssohn w Dusznikach 

***

• Jedlina-Zdrój

to uzdrowisko w Górach Wałbrzyskich. Znane jest z pięknych terenów górskich i szlaków (m.in. na Borową z wieżą widokową). W Jedlinie znajduje się pałac Jedlinka z wspaniałymi wnętrzami. Obok działa browar kraftowy. Jedlina to ważny przystanek na linii kolejowej z Wałbrzycha do Kłodzka oraz na trasie kolejowej do Świdnicy. W Jedlinie znajduje się najdłuższy pozamiejski tunel kolejowy w Polsce. W tym zdroju leczył się m.in. poeta i przyrodnik Adalbert Chamisso. 

relacje z wybranych atrakcji: 

Fontanna w Jedlinie,   Borowa,    Pałac Jedlinka 

***

• Kudowa-Zdrój

to przygraniczna perła u stóp Gór Stołowych. Miasto graniczy z Czechami (przejście do Nachodu). Kurort ma wiele atrakcji uzdrowiskowych i turystycznych, w tym: pijalnię wód z halą spacerową, dom zdrojowy z teatrem, słynną Kaplicę Czaszek, dwa skanseny (Szlak Ginących Zawodów i Muzeum Kultury Ludowej w Pstrążnej), muzea (Muzeum Zabawek, Muzeum Minerałów), a nawet zabytkowa szopka ruchoma. Kudowa to również atrakcje górskie. Znajduje się tutaj słynne polskie skalne miasto, będące labiryntem – Błędne Skały. Gościem Kudowy był m.in. Bruno Schulz i Winston Churchill. 

relacje z wybranych atrakcji: 

Błędne Skały,     Pijalnia Wód,     Szlak Ginących Zawodów 

 Skansen w Pstrążnej,     Ruchoma szopka 

Muzeum Zabawek 

wybrane ciekawostki: 

Lekarz-anarchista z Kudowy 

*****

• Lądek-Zdrój

leży na styku Gór Złotych i Masywu Śnieżnika. To bardzo stare uzdrowisko. Miasto posiada bardzo cenną urokliwą zabudowę. Uwagę zwracają m.in.: Zdrój Wojciech z pijalnią wód, kaplica św. Jerzego, rynek z ratuszem i małą architekturą. Piękna jest tam także przyroda. Można odwiedzić Arboretum leśne, a także wybrać na spacer w góry na punkt widokowy Trojak.
W uzdrowisku gościli m.in. Goethe (świętował tam swoje urodziny w sierpniu 1790 roku) czy J.Q.Adams. 
Więcej >>> TUTAJ.  

relacje z wybranych atrakcji: 

Trojak,   Kaplica św. Jerzego,    Zdrój Wojciech 

Kościół w Lądku,    Ratusz w Lądku 

****

• Polanica-Zdrój

leży pomiędzy Górami Bystrzyckimi, Górami Stołowymi i Kotliną Kłodzką, na trasie z Kłodzka przez Duszniki do Kudowy. W mieście można podziwiać wiele dawnej stylowej architektury: pensjonaty, pijalnię wód czy dom zdrojowy. Mnóstwo jest małej architektury, w tym ciekawe rzeźby niedźwiedzia. Zachwycają walory przyrodnicze: park z pomnikowymi rododendronami, punkt widokowy na Kamiennej Górze. Więcej >> TUTAJ. 

relacje z wybranych atrakcji: 

 Magnolia w Polanicy,   Kolorowa fontanna,   Pijalnia Wód 

 Park Zdrojowy,    Kamienna Góra

****

• Przerzeczyn-Zdrój

to małe uzdrowisko – wieś niedaleko Niemczy. Skarbem miejscowości jest kościół z mnóstwem cennych epitafiów. 

wybrane relacje na blogu: 

kościół z epitafiami 

***

• Szczawno-Zdrój

leży w Górach Wałbrzyskich i na Pogórzu Wałbrzyskim. Jest to zielone miasto dosłownie przylegające do Wałbrzycha. Walory zdrowotne tutejszych wód znane są od setek lat, ale najbujniejszy rozkwit kurort przeżywał w XIX i XX wieku. Z tych czasów pochodzi reprezentacyjna zabudowa: hala spacerowa, pijalnia wód, potężny dom zdrojowy, czy też wieża Anny, a także teatr zdrojowy. Uzdrowisko posiada piękny park z rododendronami i amfiteatrem. Na uwagę zasługuje również wieża widokowa na Górze Gedymina. Administracyjnie w Szczawnie-Zdroju leży również wierzchołek Chełmca, góry w Koronie Gór Polski. Tam znajduje się wieża z XIX wieku. Uzdrowisko związane było z Hochbergami z Książa. W Szczawnie gościli m.in. Henryk Wieniawski i Ludwig Zamenhof.  W Szczawnie urodził się literacki noblista, Gerhart Hauptmann.
Więcej >>> TUTAJ. 

wybrane relacje na blogu: 

Hala Spacerowa,    Dworzysko,    kościół 

Chełmiec,     Wzgórze Gedymina,  Pijalnia Wód 

Wieża Anny,     Teatr,   Rododendrony 

Dom Zdrojowy 

wybrane ciekawostki: 

„Pod kasztanami” - polska opowieść z Szczawna-Zdroju z XIX wieku

Słynny list ze Szczawna 

Karl May w Szczawnie

Krasiński w Szczawnie

Brat Pani Walewskiej w Szczawnie

Żmichowska w Szczawnie 

Doktor Esperanto w Szczawnie

Basia z Hymnu w Szczawnie 

Hauptmann - noblista z uzdrowiska 

Wieniawski w Szczawnie 

Kompozytor z Szczawna 

****

• Świeradów-Zdrój

to perła Gór Izerskich. Pięknie ulokowane uzdrowisko posiada wspaniały deptak, przepiękną modrzewiową Halę Spacerową. W Świeradowie znajdują się wieże widokowe, m.in. znana wieża Sky Walk, a także wieża na Młynicy. Adres w uzdrowisku ma słynna Chatka Górzystów (adres: Hala Izerska 1, 59-850 Świeradów-Zdrój, administracyjnie działka Mirska), serwująca legendarne naleśniki z jagodami. 

wybrane relacje na blogu: 

Hala Spacerowa,    Młynica - wieża,    kościół 

Sky Walk,    Wieża Domu Zdrojowego

***

**

*

polecam również: 

relacja z mojego wykładu  >> "Niezwykli goście dolnośląskich uzdrowisk" dla Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Czarnym Borze

****

**

*

INNE

Dolny Śląsk to także miejscowości, które posiadały status uzdrowiska w przeszłości lub posiadają warunki, by taką działalność prowadzić. Można tutaj zaliczyć m.in. takie miejscowości, jak: 

• Jerzmanice-Zdrój
• Opolno-Zdrój
• Sokołowsko (I na świecie sanatorium gruźlicze) >> więcej  TUTAJ 
• Stary Zdrój (Wałbrzych)
• Międzygórze >> więcej  TUTAJ 
• Kowary
• Trzebnica 

Jerzmanice-Zdrój

Kowary 

Sokołowsko 

Międzygórze 

Stary Zdrój 

Ponadto historycznie na ziemi Dolnego Śląska leży czeski kurort Jesionik (cz. Jeseník). W uzdrowiskowej części miejscowości - Lázně Jeseník (niem. Bad Gräfenberg) w XIX wieku Vincenz Priessnitz założył łaźnie. Wówczas te tereny określano mianem Śląsk Austriacki (część historycznego Dolnego Śląska w Austrii, w odróżnieniu do pruskiego Śląska). W tym kurorcie leczyli się m.in. Nikołaj Gogol, Zygmunt Krasiński. 

Lázně Jeseník

*****

68. post z cyklu #WOWWOW

WOWWOW! to mój zestaw ciekawostek, w których pokrótce opisuję niezwykłe zabytki czy widoki, jakie udało mi się uchwycić podczas moich wypraw. To rzeczy małe i duże. Często o niecodziennym kontekście lub niezwykłej historii. Zapraszam >> TUTAJTUTAJ

**

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic (... a także innych miejsc, które odwiedziłem, oraz spraw, które mnie zainteresowały) 

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej w podpisach - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 

publikowane zdjęcia mojego autorstwa nie powstają w wyniku użycia narzędzi AI (sztucznej inteligencji), ujęć z dronów, obróbki graficznej polegającej na montażu, dodawaniu i wymazywaniu elementów. Fotografie mają charakter dokumentacji odwiedzonych miejsc i obiektów, w takiej formie, w jakiej je oglądałem. 

licencja praw autorskich materiałów własnych na blogu zezwalająca na użycie na określonych warunkach 

CC BY-NC-ND

autorem bloga jest Robert - muzealnik, dziennikarz, przewodnik, animator, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku