4 stycznia 2022

Rok 2022 (MMXXII) - subiektywny zestaw ciekawych rocznic: Dolny Śląsk, Sudety i nie tylko (PRZEGLĄD)

Z setek rocznic dotyczących niezwykłych postaci oraz wydarzeń  i dzieł wybrałem mnóstwo takich, które według mnie zasługują na szczególną uwagę. To głównie rocznice związane z Dolnym Śląskiem, Dolnoślązakami i Sudetami, lub też takie, które mają ciekawy regionalny kontekst.



Są to też rocznice dotyczące postaci i wydarzeń, które opisałem już na blogu i można o nich przeczytać w moich artykułach. Przedstawiam je w kolejności, z datami dziennymi – jeżeli takie da się sprecyzować.

* Jest to wpis opublikowany na zasadzie work-in-process - możliwe są aktualizacje i uzupełnienia.

Światowe obchody całoroczne:
  • Międzynarodowy Rok Szkła
  • ONZ Międzynarodowy Rok Zrównoważonego Rozwoju Gór

Wybrane polskie całoroczne obchody:

Polecam również blogowe miesięczne kalendaria z zestawem rocznic i świąt: #BlogoweKalendarium


ZESTAW ROCZNIC
na 2022 rok
– dolnośląskie i sudeckie konteksty:

730 lat temu
  • 7 i 8 września 1292 roku został spisany dokument fundacyjny dla klasztoru cystersów w Krzeszowie. Zakon działał do 1810 roku. Pocysterski klasztor jest zabytkiem wpisanym na listę Pomników Historii.

600 lat temu
  • W 1422 roku w Kłodzku urodził się Georg Emmerich (zmarł 24 grudnia 1507), kupiec, rycerz Grobu Świętego, burmistrz Goerlitz, fundator budowy repliki Grobu Świętego w Goerlitz

570 lat temu
  • 15 kwietnia 1452 roku urodził się Leonarda da Vinci, włoski malarz, architekt, badacz przyrody, filozof. Ten tajemniczy i zarazem prawdziwy „człowiek renesansu” był czytelnikiem pism śląskiego badacza Vitelona – więcej o tym TUTAJ  

550 lat temu
  • W 1472 roku Heinrich Thyme z Kożuchowa (Hinricus Thyme de Freynstat) został rektorem uniwersytetu w Lipsku – więcej o związkach tej uczelni z Dolnoślązakami TUTAJ

500 lat temu
  • W 1522 roku rozpoczęto budowę gotycko-renesansowego ratusza w Lwówku Śląskim – jest to jedna z najpiękniejszych tego typu budowli na Śląsku i w Polsce
  • W 1522 roku rozpoczęto budowę zamku w Ząbkowicach Śląskich na miejscu gotyckiego zamku obronnego. Dziś zachowały się ruiny
  • 21 września 1522 roku drukiem ukazało się tłumaczenie Nowego Testamentu dokonane przez Lutra. Dzieło nazywa się w żargonie Septembertestament lub Lutherbibel. Przekład miał wpływ nie tylko na rozwój literatury niemieckiej, ale i umacnianie pozycji luteranizmu, także na Dolnym Śląsku.

444 lata temu
  • W 1578 roku we Wrocławiu osiadł Adam Puschmann, rzemieślnik i poeta z Goerlitz. W latach 1556-1560 przebywał w Norymberdze, gdzie zetknął się z wielkim Hansem Sachsem. Był kantorem w rodzinnym Görlitz. Swoje dojrzałe życie zawodowe (nauczyciel) i twórcze związał z Wrocławiem, gdzie mieszkał do śmierci 4 kwietnia 1600 roku. Więcej o jego życiu i dokonaniach – TUTAJ

440 lat temu
  • (11 lutego?) 1582 roku we Wrocławiu urodził się Valentin Haendel, dziadek kompozytora Georga Friedricha Haendla. W 1609 roku Valentin był już obywatelem Halle. O Wrocławskich korzeniach Haendla więcej TUTAJ

425 lat temu
  • 23 grudnia 1597 roku urodził się Martin Opitz, śląski barokowy poeta, autor m.in. słów do pierwszej niemieckiej opery - więcej TUTAJ 

400 lat temu
  • 15 stycznia 1622 roku w Paryżu urodził się Molière (Molier - właściwie Jean Baptiste Poquelin), komediopisarz. Jego dzieła były tłumaczone, wydawane i wystawiane już w XVIII wieku we Wrocławiu. XIX-wieczny wrocławski artysta stworzył portret Moliera - więcej TUTAJ 
  • 24 września 1622 roku urodził się ojciec słynnego kompozytora Georga Friedricha Haendla, Georg. Georg Haendel osierocił syna, kiedy ten miał zaledwie 12 lat. Był synem Valentina Haendla, kowala i kotlarza, który urodził się we Wrocławiu.  O Wrocławskich korzeniach Haendla więcej TUTAJ

350 lat temu
  • 15 sierpnia 1672 roku Melchior Friebe (Fribe, Frieben), aptekarz z Mieroszowa, został włączony w poczet uczonych zasiadających w Niemieckiej Akademii Przyrodników Leopoldina – więcej na ten temat TUTAJ
  • 6/16 listopada 1672 roku zmarł Heinrich Schütz, kompozytor barokowy, który odwiedził Wrocław i napisał kilka kompozycji do słów wielkiego śląskiego poety – Martina Opitza, w tym pierwszą niemiecką operę! Więcej TUTAJ

345 lat temu
  • 9 lipca 1677 roku zmarł Angelus Silesius, śląski poeta i mistyk. Więcej TUTAJ 

333 lat temu
  • 1 września 1689 roku urodził się Kilián Ignác Dientzenhofer, architekt związany z opatem broumovskim, autor projektu opactwa benedyktynów w Legnickim Polu (Pomnik Historii RP) – więcej na ten temat TUTAJ
325 lat temu 
  • Od 1697 do 1724 roku pochodzący z Kamiennej Góry naukowiec, Christian Ludovici, był konrektorem Thomasschule w Lipsku. W latach 1723 - 1724 był bezpośrednim przełożonym Jana Sebastiana Bacha, którego przyjął do pracy. Więcej TUTAJ

320 lat temu 
  • 15 listopada 1702 roku zainaugurowała działalność Akademia Leopoldyńska we Wrocławiu (późniejszy Uniwersytet Wrocławski) - galeria z Auli Leopoldyńskiej TUTAJ 

310 lat temu
  • 24 stycznia 1712 roku  urodził się Fryderyk II Wielki, król Prus, który w 1742 roku, po wojnie śląskiej, na mocy traktatów z 11 czerwca i 28 lipca 1742  zdobył Śląsk należący do Habsburgów i włączył do Prus. W granicach Niemiec region pozostawał przez ponad 200 lat, do 1945 roku.

300 lat temu
  • około 1722 roku zmarł tajemniczy alchemik i różorzyżowiec z Dolnego Śląska - Richter Samuel (Sincerus Renatus) - więcej TUTAJ 
  • W 1722 roku rozpoczęto budowę kaplicy pw. św. Jana Nepomucena w Sarnach wzniesiona została w latach 1722–1730
  • 8 kwietnia 1722 roku wielki śląski poeta Johann Christian Günther spędził w Kamiennej Górze swoje ostatnie urodziny. Twórca zmarł 15 marca 1723 roku w Jenie. Wychował się i tworzył na Dolnym Śląsku. Pod koniec życia, w latach 1721 – 1722 mieszkał m.in. w Kamiennej Górze. Więcej na jego temat TUTAJ.

295 lat temu
  • 11 kwietnia 1727 roku w Wielki Piątek w kościele św. Tomasza w Lipsku po raz pierwszy wykonano „Pasję według św. Mateusza” Jana Sebastiana Bacha. Dzieło po śmieci kompozytora było zapomniane. W 1829 roku przypomniał o nim Mendelssohn. Z kolei rok później, w 1830 roku, utwór wykonano we Wrocławiu. Było to pionierskie przedsięwzięcie rozpoczynające tzw. Renesans Bacha. Warto dodać, że w 1962 roku światowej sławy dyrygent pochodzący z Wrocławia - Otto Klemperer – dokonał nagrania „Pasji”. Krytycy docenili ten album i kapelmistrz zdobył jako pierwszy Niemiec nagrodę Grammy podczas 5. ceremonii w 1963 roku w kategorii BEST CLASSICAL PERFORMANCE – CHORAL za 1862 rok. Zapraszam TUTAJ 

290 lat temu
  • 15 stycznia 1732 roku w Lipsku zmarł Christian Ludovici, naukowiec pochodzący z Kamiennej Góry. Był rektorem uniwersytetu w Lipsku i wieloletnim konrektorem Szkoły Tomasza w Lipsku. Jedną z jego najważniejszych decyzji, było przyjęcia Jana Sebastiana Bacha na stanowisko kantora, które kompozytor piastował do śmierci w 1750 roku. Christian Ludovici był bezpośrednim przełożonym Bacha w latach 1723 - 1724. Więcej TUTAJ 
  • 31 marca 1732 roku urodził się Joseph Haydn, kompozytor, jeden z trzech Klasyków Wiedeńskich. Znany jest jego list do klasztoru w Krzeszowie (w XIX wieku opublikowano przedruk na łamach "Schlesische Provinzialblätter").  Haydn znał osobiście wielu Ślązaków... np. Karl Franz, urodzony w 1738 roku w Bielawie, instrumentalista, który wykonywał wiele utworów Haydna, pisanych specjalnie dla niego. Kompozytor miał również kontakty z rodziną kopisów Elssler. Senior rodu, Joseph, pochodził z Śląska. Współpracował z Haydnem od 1760 roku. Jego syn - Johannes, był również kopistą i kamerdynerem Haydna. Peter Hänsel urodził się w 1770 roku w wsi Lipowa koło Grodkowa na Śląsku (dziś Opolszczyzna). Był uczniem Haydna. Ponadto: Johann Otto Heinrich Schaum, który mieszkał w Jeleniej Górze na przełomie XVIII i XIX wieku dokonał tłumaczenia libretta opery "Isola disabitata" Haydna. Dzieło "Die wüste Insel" jest znane w jego wersji z 1802 roku. Z kolei w kanonach Haydna wydanych jako Weltliche Kanons XXVIIb znaleźć można kilka utworów do słów śląskiego poety Friedricha von Logau, który urodził się w 1605 roku niedaleko Niemczy (chodzi o kanony z numerami 14, 21 - Edison Denisov napisał wariację na temat tej kompozycji, 35, 40). W wielu brytyjskich książkach z I połowy XIX wieku znaleźć można błędną informację o śląskim pochodzeniu kompozytora ("Joseph Haydn was a native of Rohrau, a small town in Silesia"). Hubert Unverricht (urodzony w Legnicy w 1927 roku), był pracownikiem naukowym Instytutu Haydna w Kolonii, znawcą dzieł Haydna. Johann Emanuel Grosser wydał w Jeleniej Górze w 1826 roku "Biographische Notizen über Joseph Haydn"
  • 5 czerwca 1732 roku wykonana została kantata Jana Sebastiana Bacha „Froher Tag, verlangte Stunden”  na otwarcie Szkoły św. Tomasza w Lipsku do słów prof. Wincklera z Lubania - więcej TUTAJ 
  • 15 grudnia 1732 roku w Kamiennej Górze urodził się Carl Gotthard Langhans, architekt, twórca Bramy Brandenburskiej w Berlinie. Więcej TUTAJ.


280 lat temu
  • 7 stycznia 1742 we Wrocławiu urodził się filozof Christian Garve. Był jednym z pierwszych ważnych komentatorów powieści Goethego o Werterze. Więcej TUTAJ
  • 13 kwietnia 1742 roku w Dublinie odbyła się premiera Mesjasza Georga Friedricha Händla. Kompozytor był wnukiem rzemieślnika z Wrocławia, Valentina Händla. Słynne oratorium zostało wykonane we Wrocławiu 30 maja 1788 roku. Więcej o korzeniach Haendla TUTAJ 
  • 11 czerwca 1742 roku we Wrocławiu podpisano traktat pokojowy kończący I wojnę śląską między cesarzową rzymsko-niemiecką Marią Teresą a królem pruskim Fryderykiem II Wielkim, na mocy którego Monarchia Habsburgów utraciła na rzecz Prus niemal cały Śląsk. Region pozostał na terenie Niemiec do 1945 roku

270 lat temu
  • 23 marca 1752 roku urodził się Friedrich Wilhelm von Reden niemiecki dyrektor Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu. Inicjator przebudowy pałacu w Bukowcu (Rudawy Janowickie) i budowy wspaniałego założenia parkowego w tej miejscowości - obecnie na terenie tzw. Doliny Pałaców i Ogrodów na liście Pomników Historii. Relacja z pałacu TUTAJ 

250 lat temu
  • Około 1772 roku Wolfgang Amadeusz Mozart (jako nastolatek!) miał napisać muzykę do słów  utalentowanego poety z Dolnego Śląska - Johanna Christiana Günthera - tak przynajmniej uważano przez dziesięciolecia. W katalogu dzieł Mozarta (Köchelverzeichnis) pod numerami 149 i 150 znajdują się pieśni "Geheime Liebe" oraz "Die grossmütige Gelassenheit" do słów Günthera. Obecnie uważa się, że autorem kompozycji był jednak ojciec mistrza, czyli Leopold Mozart. Więcej na  ten temat TUTAJ.

240 lat temu
  • 16 lipca 1782 roku miała miejsce premiera opery komicznej „Uprowadzenie z seraju” Mozarta. Libretto do dzieła napisał Johann Gottlieb Stephanie – poeta pochodzący z Wrocławia. Więcej na ten temat TUTAJ.
  • 27 października 1782 roku urodził się włoski wirtuoz skrzypiec i altowiolista Niccolò Paganini. Koncertował we Wrocławiu w 1829 roku. Z Dolnym Śląskiem związani byli badacze twórczości i stylu muzyka, a także jego biografowie. Więcej na ten temat TUTAJ   

230 lat temu
  • 18 lipca 1792 roku w bitwie pod Dubienką polskie wojska pod dowództwem Tadeusza Kościuszki  odparły pięciokroć liczniejsze siły Moskali. Wydarzenie zostało wspomniane w piosence Wodza z wodewilu wrocławskiego dramatopisarza Karla Holteia "Der alte Feldherr" o Kościuszce: “Denkst du daran, mein tapfrer Lagienka, dass ich vereint in unserm Vaterland / an eurer Spitze, nah' bei Dubienka, viertausend gegen sechzehntausend stand? (Czy pomnisz jeszcze, dzielny mój Łagienko, jak w polskiej ziemi jam nasz zbrojny lud, w bój za ojczyznę naszą pod Dubienką, w cztery tysiące na szesnaście wiódł?). Więcej na ten temat TUTAJ.

225 lat temu
  • 31 stycznia 1797 roku urodził się Franz Schubert, kompozytor, twórca pieśni, jego rodzice byli Ślązakami pochodzącymi z Sudetów. Schubert znał się z Dolnoślązakami, którzy byli propagatorami jego muzyki, kompozytor napisał muzykę do pieśni o Śnieżce, libretto do jego opery napisał poeta, który mieszkał przez kilka lat we Wrocławiu - więcej TUTAJ 
    • 30 sierpnia 1797 roku urodziła się angielska poetka i pisarka Mary Shelley autorka powieści o Frankensteinie. Jedna z hipotez mówi, że pisarkę zainspirowały stare doniesienia prasowe dotyczące procesu grabarzy z Ząbkowic Śląskich (niem. Frankenstein), oskarżonych o nekromancję w XVII wieku.  Więcej na ten temat TUTAJ.
  • 13 grudnia 1797 roku urodził się Heinrich Heine, niemiecki poeta, prozaik, eseista. Autor wiersza o buncie tkaczy śląskich w 1844 roku. Autor baśni na temat śląskich wróżek, którą została przerobiona na balet wszech czasów „Giselle”. Przyjacielem poety był Wolfgang Menzel, historyk literatury pochodzący z Wałbrzycha. Badaczem twórczości i biografem Heinego był Gustav Karpeles, absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego. We Wrocławiu w 1868 roku wydał książkę "Heinrich Heine und das Judenthum". Heine przyjaźnił się z młodym działaczem socjalistycznym z Wrocławia - Ferdynandem Lassalle.  Pisarz Rudolf Gottschall, urodzony w 1823 roku we Wrocławiu, napisał m.in., "Ein Besuch bei Heinrich Heine"

222 lat temu
  • 23 stycznia 1800 roku zmarł Johann Gottlieb Stephanie, poeta pochodzący z Wrocławia, autor librett do dwóch oper Mozarta. Był uczestnikiem wojen śląskich , w tym jeńcem po bitwie pod Kamienną Górą w 1790 roku. Więcej na ten temat TUTAJ.
  • Od 23 lipca – 10 września 1800 roku wizyta J. Q. Adamsa (syn ówczesnego urzędującego prezydenta USA, późniejszy, 6. prezydent USA zaprzysiężony w 1825 roku). Adams odwiedził na Dolnym Śląsku (oraz w Łużycach i czeskich Sudetach) m.in. takie miejsca: Krosno, Zielona Góra, Kożuchów, Szprotawa, Bolesławiec, Jelenia Góra, Lwówek Śląski, Cieplice, Szklarska Poręba, Karkonosze (w tym źródła Łaby, wodospad Kamieńczyka, Śnieżkę), Sosnówka, Staniszów, Wleń, Kowary, Bukowiec, Kamienna Góra, Krzeszów, Boguszów, Wałbrzych, Stary-Zdrój, Książ, Mieroszów, Skalne Miasto, Świebodzice, Świdnica, Dzierżoniów, Ząbkowice Śląskie, Bardo, Kłodzko, Lądek-Zdrój, Bystrzyca Kłodzka, Międzygórze, Radków, Szczeliniec Wielki, Wambierzyce, Bożków, Srebrna Góra, Sobótka, Wrocław, Lutynia, Środa Śląska, Legnica, Złotoryja, Świeradów-Zdrój, Lubań, Gryfów Śląski, Goerlitz, Zittau. Z podróży wysyłał listy, które zostały opublikowane w 1804 roku w zbiorze „Letters on Silesia” - do dziś cennym źródle wiedzy na temat życia w regionie na przełomie XVIII i XIX wieku. Więcej TUTAJ. 
  •  19 sierpnia 1800 roku na zamku Stary Książ odbył się słynny turniej rycerski – nazywany ostatnim śląskim turniejem rycerskim. Więcej na ten temat TUTAJ.
  • 25 lipca 1800 roku w Szprotawie urodził się Johann Heinrich Robert Göppert. Był wybitnym, zasłużonym uczonym – nazywanym „Śląskim Aleksandrem Humboldtem“, dyrektor Ogrodu Botanicznego we Wrocławiu (znajduje się tam jego popiersie). Nadał nazwę roślinie Rafflesia schadenbergiana – jest to największy kwiat na świecie! Nazwa schadenbergiana pochodzi od nazwiska odkrywcy rośliny - Alexandra Schadenberga, który urodził się we Wrocławiu. Więcej na ten temat TUTAJ. Prawnuczka profesora Göpperta -  Maria Goeppert-Mayer - została Laureatką nagrody Nobla. 

220 lat temu
  • na początku kwietnia 1802 roku w Konarach w powiecie wołowskim uruchomiona została przetwórnia buraków cukrowych - pierwsza na świecie! Więcej TUTAJ 

205 lat temu
  • 5 października 1817 roku w Braszowicach koło Ząbkowic Śląskich urodził się Alois Taux, pierwszy dyrektor Mozarteum w Salzburgu, autor kantaty żałobnej po śmierci wdowy po Mozarcie - więcej TUTAJ 
  • 15 października 1817 roku zmarł Tadeusz Kościuszko, powstaniec, bohater Polski i USA. Na jego temat wrocławski dramatopisarz Karl von Kolei napisał popularną sztukę „Stary Wódz”. Więcej TUTAJ. Jedno z najsłynniejszych dzieł malarskich związanych z Kościuszką - „Panorama Racławicka” - znajduje się we Wrocławiu – więcej TUTAJ
  • 30 listopada 1817 roku urodził się autor monumentalnej „Historii Rzymu” Theodor Mommsen, niemiecki historyk, poeta i prawnik, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. W latach 1854 - 1857 wykładał we Wrocławiu. Tam pisał swoją słynną książkę, która zapewniła u nagrodę w 1902 roku (jako uzasadnienie podano: „największy żyjący mistrz sztuki pisarstwa historycznego, ze szczególnym odniesieniem do jego monumentalnego dzieła Historia Rzymu”). Zmarł kilka miesięcy po odebraniu nagrody, w 1903 roku. Aż do 2007 roku był najstarszym laureatem literackiej nagrody Nobla (85 lat). Wyprzedziła go Doris Lessing, mająca w chwili nagrodzenia 88 lat. Więcej o Noblistach związanych z Dolnym Śląskiem TUTAJ.


200 lat temu
  • W 1822 roku we Wrocławiu ukazała się publikacja „Salzbrunn und seine Mineralquellen: Im Anhange: Fürstenstein in der Gegenwart und Vergangenheit” autorstwa doktora Augusta Zemplina – jedna z najważniejszych publikacji popularyzujących uzdrowiskowy charakter Szczawna-Zdroju, wówczas kurortu należącego do Hochbergów z zamku Książ. Więcej TUTAJ.
  • W 1822 roku nauczycielem nastoletniego Chopina został  Józef Elsner. Kompozytor i pedagog urodził się w Grodkowie (historyczny Dolny Śląsk, obecnie Opolszczyzna) w 1769 roku. Młodość spędził we Wrocławiu. Tam zdobył wykształcenie i organizował życie muzyczne. Z Warszawą związany był od 1799 roku. Więcej TUTAJ.
  • W 1822 roku Jan Dzierżoń, wybitny badacz pszczół, został uczniem gimnazjum we Wrocławiu. Na cześć śląskiego odkrywcy nazwano po wojnie Dzierżoniów.  
  • 20 stycznia 1822 roku Lord Byron ukończył sztukę „Werner lub Dziedzictwo” której akcja związana jest z Dolnym Śląskiem. Pisarz pracował nad dziełem epizodycznie już w 1815 roku (projekt I aktu). Zasadniczo dzieło napisał między 1821 a 1822 rokiem. Więcej TUTAJ.
  • 10 marca 1822 roku zmarł Józef Wybicki – polski pisarz i polityk, który napisał słowa Pieśni Legionów Polskich we Włoszech – późniejszego polskiego hymnu narodowego Mazurka Dąbrowskiego. Gościł m.in. we Wrocławiu (gdzie mieszkał kilka lat), Świdnicy czy Głogowie. Odwiedził Śnieżkę. Więcej na ten temat TUTAJ.
  • 15 maja 1822 roku książę Wilhelm Pruski, świeżo upieczony właściciel zamku w Karpnikach, poinformował w liście swoją żonę Mariannę, że grupa skał w Rudawach Janowickich została oficjalnie nazwana na jej cześć. Chodzi o Mariannenfels, czyli współcześnie Starościńskie Skały. Powstał wówczas napis na skale wykonany z metalowych liter i odlew żeliwnego lwa. Księżna Marianna była babką słynnego króla Ludwika II Bawarskiego. Więcej na ten temat TUTAJ.
  • 25 czerwca 1822 roku zmarł E.T.A. Hoffmann, pisarz i kompozytor, autor m,in. „Dziadka do Orzechów”. Twórca przebywał i mieszkał na Dolnym Śląsku kilka razy, m.in. w Głogowie, Cieplicach (gdzie kurował się w 1819 roku). W Cieplicach zmarła jego żona, Polka pochodząca z Poznania – Michalina Hoffmannowa z domu Trzcińska. Pisarz współpracował z wrocławskim wydawcą, Josefem Maxem (który wydał m.in. opowiadanie Hoffmanna „Meister Johannes Wacht"). Więcej TUTAJ.
  • 20 lipca 1822 roku urodził się Gregor Mendel, zakonnik, prekursor genetyki. Urodził się w miejscowości Heinzendorf bei Odrau (obecnie Hynčice) leżącej na terenie Śląska Opawskiego
  • 7 listopada 1822 roku urodził się Franz Schlegel, niemiecki lekarz, twórca i pierwszy dyrektor wrocławskiego zoo w okresie 1864 - 1882. W 1866 roku opublikował przewodnik „Führer im Zoologischen Garten bei Breslau”
  • 13 grudnia 1822 w Wiedniu zmarł Franz Xaver Gebauer, dyrygent, organista i chórmistrz pochodzący z Bożkowa, związany z Wrocławiem i Ząbkowicami Śląskimi. Między 1819 a 1821 zorganizował w stolicy Austrii 28 koncertów, na których zabrzmiały wybrane symfonie Beethovena, jego msza C-dur (pierwszy raz w Wiedniu) oraz oratorium "Chrystus na Górze Oliwnej". Beethoven wspominał o  Gebauerze w swoich listach. Więcej TUTAJ.

195 lat temu
  • 26 marca 1827 roku zmarł Ludwig van Beethoven, jeden z najważniejszych kompozytorów w dziejach muzyki. Muzyk przebywał na Górnym Śląsku oraz utrzymywał rozmaite kontakty z artystami i nie tylko z Dolnego Śląska. Jego słynny portret namalował malarz z Wrocławia. Więcej na ten temat TUTAJ.

190 lat temu
  • 22 marca 1832 roku zmarł Johann Wolfgang von Goethe, wielki pisarz niemiecki. W 1790 roku odwiedził Dolny Śląsk (był m.in. takie lokalizacje, jak: Lubań, Gryfów Śląski, Kowary, Ciernie, Dzierżoniów, Wrocław, Niemcza, Ząbkowice, Złoty Stok, Lądek-Zdrój, Kłodzko, Radków, Szczeliniec Wielki, Adršpašskoteplické skály, Krzeszów, Kamienna Góra). Dolny Śląsk był ważnym ośrodkiem badań i promowania twórczości Goethego. Więcej ciekawostek o pisarzu TUTAJ. 
  • 11 października 1832 roku premierę miała opera „Der Pole und sein Kind” (Polak i jego dziecko , czyli kapral z IV pułku) Alberta Lortzinga, kompozytora związanego z Wrocławiem. W uwerturze do tego dzieła brzmi melodia zaczerpnięta z Mazurka Dąbrowskiego! Więcej TUTAJ 


180 lat temu
  • 22 stycznia 1842 roku urodziła się Marie von Schleinitz – związana z Dolnym Śląskiem arystokratka, która we Wrocławiu poznała Wagnera i została jego przyjaciółką oraz współpracowniczką. Liszt dedykował jej miniaturę "Am stillen Herd" według kompozycji Wagnera, S.448 (1871 rok). Więcej TUTAJ.
  • 25 lutego 1842 roku urodził się Karl May, niemiecki pisarz znany głównie z powieści przygodowych o Dzikim Zachodzie (bohaterami jego kultowych powieści są Old Shatterhand oraz Apacz Winnetou). Od 22 maja do 3 lipca 1907 roku Karl May przebywał z żoną Klarą na kuracji w Bad Salzbrunn, czyli w Szczawnie-Zdroju. Zwiedzał również okolicę, w tym zamek Stary Książ. Pisarz upamiętnił swój pobyt w śląskim kurorcie, pisząc wiersz "An mein liebes Schlesien".
  • 4 września 1842 roku w Salzburgu odsłonięto pomnik Mozarta, który urodził się w tym mieście 100 lat wcześniej. W uroczystościach brał udział Alois Taux z Braszowic na Dolnym Śląsku, który w 1841 został dyrektorem Mozarteum w Salzburgu.

175 lat temu
  • 1 kwietnia 1847 roku Gustav Becker, zegarmistrz pochodzący z Oleśnicy, założył w Świebodzicach swój własny zakład i sklep. Wkrótce jego rzemieślniczy biznes urósł w siłę i stał się wiodącym producentem zegarów na Śląsku. Jego zegary do dziś są cennym artykułem kolekcjonerskim, a jeden z modeli był nawet bohaterem amerykańskiego serialu „Grimm”. Więcej TUTAJ.
  • 14 lipca 1847 roku obok Broumova w Sudetach doszło upadku meteorytu. Jednym z badaczy materii kosmicznej był Carl Christian Beinert z pobliskiej Jedliny-Zdroju, autor publikacji "Meteoreisen-Fall bei Braunau in Böhmen" z 1847 i "Der Meteorit von Braunau am 14. Juli 1847" z 1848. Odłamek meteorytu przechowywany jest we Wrocławiu. Więcej na ten temat TUTAJ.
  • 15 lipca 1847 roku Wissarion Grigorjewicz Bielinski, krytyk literacki, wysłał z Szczawna-Zdroju słynny "List do Gogola", który stał się kultowym wręcz testem kultury.
  • 1 września 1847 roku uruchomiony został most kolejowy w Zgorzelcu/Goerlitz – obecnie graniczny most kolejowy na rzece Nysie Łużyckiej, łączący polski Zgorzelec i niemiecki Görlitz. Jedna z największych tego typu budowli w Polsce i w Niemczech.
  • 1 września 1847 roku uruchomiono wiadukt nad Bobrem w Bolesławcu. Dzięki budowli uzyskano połączenie Wrocławia z Berlinem i Dreznem. Jest to jedna z największych tego typu budowli w Polsce.
  • 4 listopada 1847 roku zmarł Felix Mendelssohn Bartholdy, kompozytor.  Zmarł mając zaledwie 38 lat. W 1823 roku spędził wakacje u swoich krewnych w Dusznikach-Zdroju. Więcej na ten temat TUTAJ.


170 lat temu
  • 4 marca 1852 roku zmarł pisarz Mikołaj Gogol. 15 lipca 1847 roku Wissarion Grigorjewicz Bielinski, krytyk literacki, wysłał z Szczawna-Zdroju słynny "List do Gogola", który stał się kultowym wręcz testem kultury. W 1845 i 1846 roku Gogol leczył się w uzdrowisku w kurorcie Priessnitza, które znajduje się w Jesioniku w tzw. Śląsku Austriackim 
  • 5 kwietnia 1852 roku urodził się Franz Eckert, kompozytor i muzyk z Nowej Rudy związany z Japonią i Koreą, twórca hymnów tych krajów. Więcej TUTAJ 
  • 27 czerwca  1852 roku we Wrocławiu urodził się Alexander Schadenberg, farmaceuta, podróżnik, badacz i odkrywca. W czasie ekspedycji na Filipinach odkrył roślinę nazwaną na jego cześć - Rafflesia schadenbergiana – to największy kwiat świata! Więcej na ten temat TUTAJ 
  • 6 października 1852 roku odbyła się wrocławska premiera "Tannhäusera" Wagnera - warto nadmienić, że książę z tego miasta znał się z prawdziwym Tannhäuserem! Więcej ciekawostek: TUTAJ


165 lat temu
  • 21 czerwca 1857 roku ukazało się pierwsze wydanie „Kwiatów zła”, zbioru dekadenckich poezji Charles'a Baudelaire'a. Autorem pierwszego, kompletnego niemieckiego tłumaczenia dzieła był Wolf Graf von Kalckreuth, młody poeta związany z Dolnym Śląskiem – więcej TUTAJ. 
  • 10 listopada 1857 roku we Wrocławiu został po raz pierwszy na świecie zagrany poemat symfoniczny Liszta „Héroïde funèbre (Heldenklage)". Więcej TUTAJ 
  • 26 listopada 1857 roku zmarł Josef von Eichendorff, wybitny śląski poeta romantyczny. Muzykę do jego wierszy tworzyli znamienici kompozytorzy. Grób pisarza znajduje się w Nysie. Więcej TUTAJ 

160 lat temu
  • 21 stycznia 1862 roku zmarła czeska prozaiczka Božena Němcová. Były przypuszczania, że mogła urodzić się na Śląsku, a nawet, że była nieślubną córką arystokratów. Pod uwagę jako jej biologiczna matka brana była m.in. Wilhelmina Żagańska lub jej siostra księżna żagańska Dorota de Talleyrand-Périgord, księżna żagańska. Związana była z takimi miejscowościami, jak Česká Skalice i Chvalkovice na krańcach Pogórza Karkonoskiego, blisko granicy z Śląskiem.
  • 30 stycznia 1862 roku we Wrocławiu urodził się  dyrygent Walter Damrosch. Swoją karierę związał z słynną Carnegie Hall w Nowym Jorku. Dyrygował światową premierą poematu "An American in Paris" George'a Gershwina. Koncertował m.in. z Czajkowskim i Paderewskim. Więcej TUTAJ. 
  • 15 października 1862 roku w Bukówce koło Lubawki urodził się Conrad Ansorge, pianista, uczeń Liszta, nauczyciel Furtwänglera, przyjaciel Przybyszewskiego. Więcej TUTAJ 

155 lat temu
  • 16 lutego 1867 we Wrocławiu zmarł profesor Wojciech Prawdzic Cybulski, wykładowca, wybitny znawca dorobku Mickiewicza, więcej TUTAJ
  • 7 maja 1867 roku urodził się Władysław Reymont – polski pisarz, prozaik i nowelista, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Z zapisków pisarza wynika, że odwiedził Dolny Śląsk, w celu... udziału w seansach spirytystycznych! „wyjechałem z nim do Niemiec poświęcić się temu w zupełności . Stąd przeniosłem się do Wrocławia , tam bowiem był główny kościół spirytystów" (za: Władysław Stanisław Reymont: Dzieła wybrane). Jedna z hipotez (podważanych) sugeruje, że korektę dialektyczną niemieckiego tłumaczenia „Chłopów” Reymonta wykonał anonimowo Carl Hauptmann, pisarz pochodzący z Szczawna-Zdroju i mieszkający w Szklarskiej Porębie, brat Noblisty, Gerharta Hauptmanna. Więcej na ten temat TUTAJ.

155 lat temu
  • 31 sierpnia 1867 roku zmarł Charles Baudelaire, francuski poeta. Jego słynny tom „Kwiaty zła” na niemiecki przełożył Wolf Graf von Kalckreuth, młody poeta związany z Dolnym Śląskiem – więcej TUTAJ.
  • 14 września 1867 roku ukazał się drukiem pierwszy tom „Kapitału”, głównego dzieła Karla Marksa. Filozof dedykował swoją książkę przyjacielowi, Wilhelmowi Wolffowi, dziennikarzowi z Dolnego Śląska. Osobisty egzemplarz autora został w 2013 roku wpisany na listę UNESCO Pamięć Świata. Więcej TUTAJ.

150 lat temu
  • 2 stycznia 1872 roku ukazała się debiutancka książka 27-letniego Nietzschego "Narodziny tragedii z ducha muzyki" (Die Geburt der Tragödie), dedykowana Wagnerowi. Prawdopobnie inspiracją do napisania tego dzieła był wykład profesora Oswalda Marbacha z Jawora (prywatnie szwagra Wagnera) pod tytułem „Ueber die Wiedergeburt der dramatischen Kunst durch Musik” (O odrodzeniu sztuki dramatycznej poprzez muzykę), wygłoszony w 1868 roku. Więcej na t en temat TUTAJ. 
  • 22 maja 1872 roku w Bayreuth położono kamień węgielny pod budowę teatru Festspielhaus Wagnera. Na architekturę niezwykłego obiektu wpływ miały projekty: Gottfieda Sempera, syna kupca z Kamiennej Góry; Wilhelma Neumanna, radcy budowlanego, urodzonego 14 czerwca 1826 w Górze (polecany przez przyjaciółkę i patronkę Wagnera Marie von Schleinitz, którą poznał we Wrocławiu w 1863 roku). Ostatecznie teatr wybudował Otto Brückwald, który w latach 1864-67 pracował jako kierownik budowy gmachu teatru w Lipsku według planów Carla Ferdinanda Langhansa z Wrocławia. Więcej TUTAJ.
  • 4 czerwca 1872 zmarł Stanisław Moniuszko. Kompozytor znał się z śląskimi muzykami, jak Bilse z Legnicy. Po II wojnie światowej Opera Wrocławska zainaugurowała działalność „Halką” Moniuszki. W Kudowie-Zdroju odbywa się od 1962 roku Międzynarodowy Festiwal Moniuszkowski. Więcej TUTAJ  
  • 23 października 1872 zmarł Théophile Gautier, pisarz, autor libretta do słynnego baletu "Giselle" według Heinego - umieścił akcję dzieła na mitycznym Śląsku (Wagner w swojej recenzji napisał, że w okolicach Wrocławia) – więcej TUTAJ.


145 lat temu
  • 2 lipca 1877 roku urodził się Herman Hesse, pisarz niemiecki, laureat nagrody Nobla. Jego przyjacielem i lekarzem był doktor Raphael Friedeberg związany z Kudową-Zdrojem. Więcej TUTAJ.


140 lat temu
  • W lutym 1882 roku ekspedycja badaczy z udziałem wrocławianina, Alexandra Schadenberga, odkryła na Filipinach nieznaną roślinę, którą dyrektor Ogrodu Botanicznego we Wrocławiu nazwał Rafflesia schadenbergiana. To największy kwiat świata! Roślina jest niezwykle rzadka i przed wiele dziesięcioleci uważana była za gatunek zaginiony. Więcej TUTAJ 
  • 7 lutego 1882 roku we Wrocławiu zmarł Franz Schlegel, niemiecki lekarz, twórca i pierwszy dyrektor wrocławskiego zoo w okresie 1864 - 1882. W 1866 roku opublikował przewodnik „Führer im Zoologischen Garten bei Breslau”
  • 24 marca 1882 roku Robert Koch ogłosił odkrycie bakterii Mycobacterium tuberculosis, powodujących gruźlicę. Pracę na temat odkrytej przez niego bakterii wąglika "Die Ätiologie der Milzbrand-Krankheit, begründet auf die Entwicklungsgeschichte des Bacillus Anthracis" opublikował we Wrocławiu, co było przełomowym momentem w jego karierze. W 1879 był lekarzem miejskim we Wrocławiu. Współpracował z kliniką leczenia gruźlicy w Sławięcicach na Górnym Śląsku. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny w 1905. Więcej na ten temat TUTAJ.
  • 19 kwietnia 1882 roku zmarł Charles Darwin, twórcy teorii ewolucji. Śląski lekarz, pionier leczenia gruźlicy, Hermann Brehmer, korespondował z Darwinem. Na ten temat TUTAJ.  
  • 29 maja 1882 roku zmarł Hermann Hettner, znawca literatury i pisarz pochodzący z Uniejowic koło Zagrodna. W swojej pracy zawarł wskazówki, które miały wpływ na odbiór pionierskiej twórczości Wagnera oraz wpłynęły na styl teatralny Ibsena. Z tego powodu jego dzieło teatrologiczne jest jednym z najważniejszych traktatów estetycznych XIX wieku. Więcej TUTAJ 
  • 1 września 1882 we Wrocławiu odbyła się premiera koncertowa przygrywki do ostatniego dramatu muzycznego Wagnera „Parsifal”, Więcej na ten temat TUTAJ. 
  • 2 listopada 1882 roku zmarł Carl Robert Tielsch, przemysłowiec z Wałbrzycha, właściciel fabryki porcelany. Pałac Tielscha jest do dziś ozdobą dzielnicy Stary Zdrój. Więcej TUTAJ 
  • 7 listopada 1882 roku we Wrocławiu urodził się Hans Erdmann (właściwie Hans Erdmann Thimotheos Guckel) - kompozytor i muzykolog (praca doktorska z 1912 roku na Uniwersytecie Wrocławskim. Jego nauczycielem był Otto Kinkeldey, założyciel American Musicological Society). W 1913 roku dokonał we Wrocławiu niemieckiej premiery barokowej opery "Orfeusz" Monteverdiego. W 1922 roku premierę miał film "Nosferatu" z jego muzyką. Kierował wydziałem muzyki filmowej na Klindworth-Scharwenka-Konservatorium w Berlinie. Więcej TUTAJ i TUTAJ. 
  • 11 grudnia 1882 we Wrocławiu urodził się Max Born, fizyk, Noblista, przyjaciel Einsteina. Więcej TUTAJ


135 lat temu
  • 7 stycznia 1887 roku w Gryfowie Śląskim urodził się Johannes Maximilian Avenarius, artysta, malarz, krewny Ryszarda Wagnera, przyjaciel Gerharta Hauptmanna - więcej TUTAJ 
  • 10 listopada 1887 roku w Głogowie urodził się Arnold Zweig – niemiecki pisarz i pacyfista. Uczył się i studiował m.in. w Katowicach i Wrocławiu. W Warszawie na II Kongresie Obrońców Pokoju został wybrany do składu Światowej Rady Pokoju. Siedmiokrotnie nominowany do literackiej Nagrody Nobla (między 1959 a 1966). Więcej o Noblistach związanych z Dolnym Śląskiem TUTAJ.

130 lat temu 
  • 3 stycznia 1892 roku urodził się John Ronald R. Tolkien, pisarza, autor „Władcy Pierścieni”. Jedna z teorii mówi, że postać Gandalfa wzorował na karkonoskim duchu gór, Rübezahlu (Liczyrzepie). Więcej TUTAJ.  
  • 2 maja 1892 roku urodził się Manfred von Richthofen, największy as myśliwski okresu I wojny światowej, nazywany „Czerwonym Baronem”. Związany m.in. z Wrocławiem, Samotworem i Świdnicą. W Jedlinie-Zdroju i Świdnicy znajdują się rekonstrukcje jego samolotu, Fokkera "Albatros".


125 lat temu
  • W 1897 roku polski lekarz Jan Mikulicz-Radecki, działający we Wrocławiu, wprowadził po raz pierwszy na świecie praktykę noszenia maseczki z gazy, zakrywającej nosi usta podczas operacji. Była to rewolucyjna zmiana podnosząca bezpieczeństwo i higienę. Mikulicz pracował we Wrocławiu od 1890 roku. Jego grób znajduje się w Świebodzicach. Więcej TUTAJ 
  • W 1897 roku Julius Wolf, promotor doktoratu Róży Luksemburg ("Polens industrielle Entwicklung"  - obrona 1 maja 1897),  został pracownikiem naukowym Uniwersytetu Wrocławskiego. Więcej o Róży Luksemburg na Dolnym Śląsku TUTAJ
  • Od 1897 roku z Wrocławiem, gdzie wykładał na tamtejszym uniwersytecie, związany był doktor William Louis Stern, twórca koncepcji Ilorazu Inteligencji IQ – więcej na ten temat TUTAJ
  • 3 stycznia 1897 roku urodziła się Pola Negri, właśc. Apolonia Chalupec. Wybitna polska aktorka o światowej sławie. Jej biografie podają, że debiutowała w 1913 roku w roli Hanusi w sztuce śląskiego noblisty Gerharta Hauptamnna "Hanneles Himmelfahrt" z 1893.
  • 11 stycznia 1897 roku zmarła cesarzowa Eishō. Niemiecki kompozytor Franz Eckert, pochodzący z Nowej Rudy, został poproszony o napisanie kompozycji żałobnej “Kanashimi no kiwami”. Eckert napisał również hymn Japonii. Więcej na ten temat TUTAJ
  • 28 stycznia 1897 roku we Wrocławiu wystawiono operę „Andrea Chénier” Umberto Giordano. Była to niemiecka premiera tego dzieła. Bohaterem jest  Andrea Chénier, poeta francuski, który został skazany na śmierć na gilotynie. Prapremiera światowa dzieła odbyła się 28 marca 1896 roku w Mediolanie.
  • 3 kwietnia 1897 zmarł Johannes Brahms, kompozytor, doktor honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego, często gość we Wrocławiu, autor pieśni do słów śląskiego poety, Josepha von Eichendorffa. Więcej TUTAJ.
  • 2 sierpnia 1897 roku w Krakowie zmarł poeta Adam Asnyk, który studiował we Wrocławiu (1859–1860)
  • 23 sierpnia 1897 roku zmarł Alexander Duncker, wydawca. Jego głównym dziełem była kolekcja graficzna zamków pruskich "Die ländlichen Wohnsitze, Schlösser und Residenzen" z ogromną ilością cennych barwnych litografii przedstawiających również liczne zabytki Dolnego Śląska.
  • 13 października 1897 we Wrocławiu zmarł profesor Rudolf Heidenhain - związany z XIX-wieczną dyskusją o prawach zwierząt (zwolennik wiwisekcji, którego dzieła doczekały się polemiki ze strony pierwszych obrońców praw zwierząt). Więcej na ten temat  TUTAJ
  • 30 października 1897 roku urodziła się Käthe Heidersbach, śpiewaczka z Wrocławia. Występowała m.in. w teatrze Wagnera w Bayreuth jako Waldvogel, Freia, Gutrune, Elsa und Eva czy  Blumenmädchen w „Ringu”, „Parsifalu” oraz „Lohengrinie” i innych.


115 lat temu
  • Od 22 maja do 3 lipca 1907 roku Karl May (autor cyklu powieści "Winnetou") przebywał z żoną Klarą na kuracji w Bad Salzbrunn, czyli w Szczawnie-Zdroju. Zwiedzał również okolicę, w tym zamek Stary Książ. Pisarz upamiętnił swój pobyt w śląskim kurorcie, pisząc wiersz "An mein liebes Schlesien".
  • 28 listopada 1907 roku zmarł Stanisław Wyspiański, wybitny polski poeta, dramatopisarz, malarz i artysta plastyk oraz teoretyk reformator sztuki. Gościł na Dolnym Śląsku (m.in. w Legnicy i Wrocławiu) w czasie zagranicznych podróży w 1890 roku. W swojej twórczości nawiązał do historii Dolnego Śląska, tworząc rapsod i projekt witraża ukazujące śmierć księcia śląskiego, Henryka II Pobożnego w bitwie pod Legnicą w 1241 roku. Więcej TUTAJ

111 lat temu
  • W 1911 roku słynny kompozytor Giacomo Puccini po premierze „Dziewczyny ze Złotego Zachodu” planował napisanie opery według dramatu „Hanneles Himmelfahrt” Gerharta Hauptmanna (o czym świadczą m.in. listy z 18 października 1911 i 1 lipca 1912). Tłumaczenia i napisania libretta miał się podjąć Riccardo Schnabl Rossi. Puccini zrezygnował z  projektu, wiedząc, że nad taką samą operą pracował w tym czasie Camille Erlanger ("Hannele Mattern"). 
  • W 1911 roku rozpoczęto budowę Hali Stulecia we Wrocławiu. Zabytek znajduje się na liście dziedzictwa UNESCO. Więcej TUTAJ  
  • Od 1911 do 1931 roku przez całe lato (od połowy kwietnia do połowy października) lekarz Raphael Friedeberg pracował w uzdrowisku Bad Kudowa (dzisiejszej Kudowie-Zdroju), a zimą w Monte Verità w Asconie. To właśnie Friedeberg przekształcił Asconę w centrum anarchistów. Więcej na ten temat TUTAJ.
  • 7 maja 1911 roku Gerhart Hauptmann zakończył prace nad powieścią katastroficzną „Erleuchtungen und Verfinsterungen”. Na początku 1912 roku pisarz otrzymał zlecenie na publikację dzieła w odcinkach na łamach „Berliner Tageblatt”. Właśnie w tym magazynie od 16 stycznia do 24 kwietnia 1912 roku ukazywała się powieść już pod tytułem „Atlantis”. Tematem książki jest zatonięcie statku pasażerskiego na Atlantyku. Publikacja odcinków powieści zbiegła się z katastrofą Titanica! Więcej na te temat TUTAJ.
  • 18 maja 1911 roku zmarł Gustav Mahler, austriacki kompozytor i dyrygent doby neoromantyzmu. Gościł na Dolnym Śląsku, przyjaźnił się z drem Neisserem z Wrocławia oraz pisarzem Hauptmannem. Więcej TUTAJ
  • 22 października 1911 roku w Sokołowsku zmarł malarz i historyk sztuki Leó Popper, syn wiolonczelisty Davida Poppera, który występował w Lwówku Śląskim. O klinice w Sokołowsku więcej TUTAJ 

110 lat temu
  • 30 marca 1912 roku zmarł Karl May, niemiecki pisarz znany głównie z powieści przygodowych o Dzikim Zachodzie (bohaterami jego kultowych powieści są Old Shatterhand oraz Apacz Winnetou). Od 22 maja do 3 lipca 1907 roku przebywał z żoną Klarą na kuracji w Bad Salzbrunn, czyli w Szczawnie-Zdroju. Zwiedzał również okolicę, w tym zamek Stary Książ. Pisarz upamiętnił swój pobyt w śląskim kurorcie, pisząc wiersz "An mein liebes Schlesien".
  • W nocy z 14 na 15 kwietnia 1912 roku podczas dziewiczego rejsu zatonął RMS Titanic. Śląski pisarz Gerhart Hauptmann wydał powieść „Atlantis”, którą uznano za proroctwo tragedii na Atlantyku! Więcej TUTAJ
  • 16 listopada 1912 roku w obecności cesarza uruchomiono zaporę wodną na Bobrze w Pilchowicach – największy tego typu obiekt w Sudetach i na Śląsku
  • 10 grudnia 1912 roku śląski pisarz Gerhart Hauptmann odebrał literacką nagrodę Nobla - więcej TUTAJ 

100 lat temu
  • 4 marca 1922 roku odbyła premiera pionierskiego horroru niemego o wampirze "Nosferatu, eine Symphonie des Grauens". Muzykę do tego kultowego dzieła napisał Hans Erdmann, kompozytor z Wrocławia! Była to jego pierwsza filmowa realizacja, która zapisała się w historii oryginalnych ścieżek dźwiękowych. Kompozycja jest znana z rekonstrukcji Gillian Anderson . Więcej na ten temat TUTAJ.
  • 11 sierpnia 1922 roku pieśń "Das Lied der Deutschen" Augusta Heinricha Hoffmanna von Fallerslebena, XIX-wiecznego profesora Uniwersytetu Wrocławskiego, została oficjancie hymnem Niemiec. Dziś jako hymn uznawana jest jedynie trzecia zwrotka utworu. Melodia pochodzi z byłego austriackiego hymnu cesarskiego napisanego przez Josepha Haydna
  • 27 sierpnia 1922 roku w Gdańsku zmarł doktor Carl Fuchs, przyjaciel Nietzschego, mieszkał w latach 1874 – 1879 w Jeleniej Górze. Będąc na Dolnym Śląsku zajmował się krytyką muzyczną i organizacją życia muzycznego w Kotlinie Jeleniogórskiej (prowadził Związek Wagnerowski dla miast Goerlitz – Jelenia Góra - Kowary). Współpracował z Richardem Wagnerem. Jako jeleniogórzanin był gościem i recenzentem I Festiwalu Wagnerowskiego w Bayreuth w 1876 roku. Więcej na ten temat TUTAJ
  • 9 września 1922 roku w Görlitz (wówczas mieście w Prowincji Dolny Śląsk) urodził Hans Georg Dehmelt, noblista (z 1989  roku), student Uniwersytetu Wrocławskiego. Więcej o Noblistach związanych z Dolnym Śląskiem TUTAJ


95 lat temu
  • 23 listopada 1927 roku zmarł Stanisław Przybyszewski – polski pisarz, poeta, dramaturg, nowelista okresu Młodej Polski. Jego przyjacielem w Berlinie był Conrad Ansorge, pianista pochodzący z Lubawki. Ansorge napisał cykl pieśni "Viglien" op. 12 do słów Przybyszewskiego. Więcej TUTAJ.
  • 24 maja 1927 Tomáš Masaryk został po raz trzeci wybrany na urząd Prezydenta Czechosłowacji. Polityk bywał w Sudetach. Więcej na ten temat TUTAJ.
80 lat temu
  • 9 sierpnia 1942 w Brzezince (KL Auschwitz-Birkenau) zamordowana została Edyta Stein (Teresa Benedykta od Krzyża), pochodząca z Wrocławia niemiecka filozof (uczennica Williama Sterna , twórcy skali IQ) i fenomenolog (uczennica Edmunda Husserla) pochodzenia żydowskiego, konwertytka, zakonnica, karmelitanka bosa, święta i męczennica Kościoła katolickiego oraz patronka Europy od 1999 roku. We Wrocławiu działa Towarzystwo im. Edyty Stein oraz znajduje się instytucja Dom Edyty Stein. 

60 lat temu
  • 29 stycznia 1962 w Sulechowie (na historycznym Dolnym Śląsku) urodziła się Olga Tokarczuk.  laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 2018. Honorowa Obywatelka Miasta i Gminy Bardo, Honorowa obywatelka Nowej Rudy, Honorowa obywatelka Wrocławia, Zasłużona dla Miasta Wałbrzycha, współorganizatorka festiwalu Festiwal Góry Literatury, który od 2015 roku odbywa się w Sudetach. Fundacja Olgi Tokarczuk została założona w marcu 2020 (jej siedzibą będzie willa Marii i Tymoteusza Karpowiczów we Wrocławiu)
  • 9 sierpnia 1962 roku zmarł Hermann Hesse, pisarz, laureat nagrody Nobla. Jednym z jego mistrzów był mistyk Jakob Böhme z Zgorzelca. Lekarzem pisarza był Raphael Friedeberg związany z Kudową-Zdrojem

55 lat temu
  • 5 stycznia 1967 roku wieża świdnickiego ratusza runęła w wyniku nieudolnie przeprowadzanego remontu. Wieża została odbudowana i obecnie pełni funkcję galerii oraz punktu widokowego
  • 8 stycznia 1967 roku we Wrocławiu zmarł tragicznie znany aktor Zbigniew Cybulski
  • 8 stycznia 1967 roku zmarł Friedrich Iwan, znany malarz, pejzażysta, kojarzony głównie z widoków Sudetów, pochodzący z Kamiennej Góry. Zapraszam TUTAJ.
  • 10 kwietnia 1967 roku odbyła się 39. ceremonia rozdania Oscarów. Nominacje za 1966 roku w kategorii "Najlepsza aktorka" otrzymała Ida Kamińska za rolę w filmie "Sklep na głównej ulicy". Była to pierwsza nominacja dla aktorki z Europy Środkowej. Oscara wygrała jednak Elizabeth Taylor za rolę w filmie "Kto się boi Virginii Woolf?".  Ida Kamińska występowała we Wrocławiu na deskach teatru żydowskiego (obecnie Scena Kameralna - Teatr Polski we Wrocławiu). W 2005 roku jej związek z Wrocławiem został uhonorowany tablicą pamiątkowa. Więcej o związkach Oscarów z Dolnym Śląskiem TUTAJ.
  • 15 września 1967 roku premierę miał film „Sami swoi” w reżyserii Sylwestra Chęcińskiego. Większość scen kręcono w Dobrzykowicach pod Wrocławiem oraz w Lubomierzu, gdzie obecnie znajduje się Muzeum Kargula i Pawlaka - zapraszam TUTAJ 
  • 29 listopada 1967 roku zmarł Kurt Prerauer, dyrygent, pianista i dziennikarz muzyczny, popularyzator opery w Australii, pochodził z Kamiennej Góry


50 lat temu
  • W 1972 roku powstał 7-odcinkowy serial „Gruby”. Był to polski serial przygodowy dla młodzieży opowiadający o powojennych losach osadników na Dolnym Śląsku. Zdjęcia były kręcone w Mieroszowie. W mieście znajduje się mural upamiętniający produkcję.
  • 19 stycznia 1972 roku Rada Europy przyjęła jako swój hymn „Odę do radości” Beethovena.
  • 20 lutego 1972 roku zmarła amerykańska fizyczka pochodzenia niemieckiego Maria Göppert-Mayer. Pochodziła z Katowic. Jej pradziadkiem był profesor botaniki Johann Heinrich Robert Göppert (1800–1884), twórca Muzeum Botanicznego we Wrocławiu. Była drugą (obok Marii Skłodowskiej-Curie) laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki.

30 lat temu
  • 12/13 maja 1992 roku na stokach Kanczendzongi w Himalajach zginęła  Wanda Rutkiewicz, polska himalaistka związana z Dolnym Śląskiem. W 1947 roku zamieszkała z rodzinną we Wrocławiu. Ćwiczyła m.in. w Górach Sokolich w Sudetach. Upamiętniają ją m.in. murale we Wrocławiu oraz w pobliżu schroniska Szwajcarka w Rudawach Janowickich

25 lat temu
  • W 1997 roku w Crystal Lake w USA stanął piękny 6,5-metrowy czworościenny zegar uliczny – nazywany „Raue Memorial Clock"- na cześć rodziny Raue i jej protoplasty – zegarmistrza z Kamiennej Góry. Więcej TUTAJ  
  • 4 marca 1997 roku zmarł Andrzej Morański, szopkarz z Kamiennej Góry, uczestnik i laureat kilkunastu konkursów na szopkę krakowską. Więcej TUTAJ.
  • 2 czerwca 1997 roku ikona Madonny z Krzeszowa, prawdopodobnie najstarszy obraz maryjny w Polsce, ukoronowany został papieskimi koronami przez Jana Pawła II w Legnicy
  • Od 3 do 20 lipca 1997 roku Powódź Tysiąclecia. Zalane miasta na Dolny Śląsku, w tym Kłodzko i Wrocław
  • 17 sierpnia 1997 roku doszło do wciąż niewyjaśnionego morderstwa pary studentów wrocławskiej Akademii Rolniczej w Górach Stołowych. O zdarzeniu przypomina wmurowana na skale Narożnika  tablica.

10 lat temu

Przypomnę, że archiwalne kalendaria można znaleźć tutaj:



niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 
 
****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 
CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz