Translate

4 czerwca 2020

Powstanie Tkaczy Śląskich w Górach Sowich (1844) – wybrane konteksty

Zryw tkaczy z Bielawy (Langenbielau) i Pieszyc (Peterswaldau) na Dolnym Śląsku, domagających się podniesienia płac oraz poprawy warunków bytowych, był niezwykle ważnym, ponadregionalnym aktem społecznym. Stał się tematem debat z udziałem wybitnych filozofów, socjologów, polityków i artystów. 



Powstanie było komentowane w prasie dolnośląskiej - w regionie organizowano też pomoc poszkodowanym tkaczom. Zduszony bunt ciemiężonych robotników z Gór Sowich to jednak również wydarzenie ważne w skali Europy. Stało się ono tematem sztuki Gerharta Hauptmanna, który 50 lat po buncie wystawił dramat „Tkacze”. Autor otrzymał w 1912 roku literacką nagrodę Nobla. Odniesienia do sytuacji na Dolnym Śląsku pojawiły się jednak znacznie szybciej.

„Die schlesischen Weber“ to wiersz, który napisał słynny niemiecki romantyk Heinrich Heine już w 1844 roku. Tak zwana Weberlied, pieśń tkaczy, ukazała się pod tytułem  „Die armen Weber“ 10 lipca 1844 roku w redagowanym przez Karla Marksa czasopiśmie „Vorwärts!”. Więcej o przebiegu buntu i jego skutkach oraz echach: Sztuka włókna, włókno w sztuce, sztuka o włóknie.  (na marginesie można dodać, że Heine napisał również artykuł "O Polsce" (Über Polen), a także opowiadanie fantastyczne dotyczące słowiańskich rusałek, które stało się inspiracją dla baletów i oper z akcją osadzoną na Śląsku: Giselle – czyli jak słowiańska rusałka i śląski książę znaleźli się w francuskim balecie i angielskiej operze)


strona wydania gazety, w której ukazał się wiersz Heinego, wolne media 



Heinrich Heine's sämmtliche Werke: „Die schlesischen Weber“ (Google Books)

Tłumaczenie wiersza Heinego ukazało się w tomie dzieł Stanisława Ryszarda Dobrowolskiego. 


Tłumaczenie Alexandra Gościniaka ukazało się w książce: "Rybnik miasto i powiat: historia, statystyka, opisy, ciekawostki, fotografie" (Google Books) 


"Lied einer schlesischen Weberin" to również wiersz związany z sytuacją śląskich tkaczy. Jego autorką była Luise Aston (26 listopada 1814 - 21 grudnia 1871) - pisarka i feministka, obrończyni praw kobiet, demokracji, wolnej miłości i wyzwolonej seksualności.


 

Louise Aston: Freischärler-Reminiscenzen: 12 Gedichte: "Lied einer schlesischen Weberin" (Google Books)


Ważny głos w sprawie zbuntowanych tkaczy zabrał Dolnoślązak, przyjaciel Marksa – Wilhelm Wolff, dziennikarz, któremu Marks dedykował I tom „Kapitału", więcej: Wolff – Wilk proletariatu spod Świdnicy – między Marksem a Hauptmannem (z Brehmerem w tle) (CIEKAWOSTKI)

Najsłynniejszym dziełem literackim związanym z buntem jest wspomniana sztuka „Tkacze” Hauptmanna. Sława tego dzieła szybko dotarła nawet do USA, gdzie do twórczości dolnośląskiego pisarza odniosła się słynna aktywistka i filozofka polityki, Emma Goldman. Więcej: Czerwona Emma oraz „Tkacze” Hauptmanna.

 

Gerhart Hauptmann: Die Weber: Schauspiel aus den vierziger Jahren (Google Books)



„TKACZE” - zdjęciowa adaptacja wydarzeń opisanych przez Gerharda Hauptmana w dramacie „Tkacze” dotyczącym buntu tkaczy,
jaki miał miejsce 1844 roku. Film zrealizowany przez Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Chełmska Śląskiego „Tkacze Śląscy” w Zadaniu pn.:”Ocalić od zapomnienia” 



Trailer Die Weber (Thalia Theater)


polskie tłumaczenie "Tkaczy" Hauptmanna można znaleźć w bibliotece POLONA: >>> https://polona.pl/item/tkacze-dramat-z-lat-czterdziestych,ODI3NjM2NDY



* (na zdjęciu: panorama współczesnej Bielawy, + okładka tłumaczenia "Tkaczy" - muzeum Dom Hauptmannów w Szklarskiej Porębie, płaskorzeźba z tkaczami, ratusz w Kamiennej Górze) 


polecam również posty oznaczone tagami:

posty z wspominanych lokalizacji:

a także:


****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. W sprawie użycia komercyjnego, proszę o kontakt.

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz