Translate

14 stycznia 2019

Wrocławski Langhans i jego dolnośląskie oraz berlińskie dzieła (architekt i pionier VR)

Carl Ferdinand Langhans, syn słynnego Carla Gottharda Langhansa, urodził się 14 stycznia 1782 roku we Wrocławiu. Zmarł 22 listopada 1869 roku w Berlinie. Tak jak ojciec, twórca m.in. Bramy Brandenburskiej, ale i ciekawych świątyń i teatrów, młodszy z Langhansów również był architektem. Jego dzieła możemy podziwiać we Wrocławiu, Legnicy oraz Berlinie. To świątynie, pałace oraz opery. Langhans był też wynalazcą... XIX-wiecznej "wirtualnej rzeczywistości"! Swój słynny wynalazek zaprezentował w rodzinnym mieście. 



Piękne przykłady architektury neoklasycystycznej oraz historycznej to właśnie spuścizna wrocławskiego twórcy. Więcej w moim materiale - zapraszam! 


Langhans Młodszy razem z rok od niego starszym Karlem Friedrichem Schinklem (znanym z realizacji ogromnej ilości budowli w tym Pałacu Marianny Orańskiej w Kamieńcu Ząbkowickim) kształcili się u Davida Gilly’ego, cenionego pruskiego architekta. Carl Ferdinand szlifował też warsztat pod kierunkiem ojca z Kamiennej Góry.


Carl Ferdinand Langhans


Twórca Bramy Brandenburskiej zmarł jednak, kiedy początkujący następca jego talentu, wrocławianin, miał 26 lat. Langhans Syn był po kształcącej wyprawie do Włoch (takie odbywało wielu artystów). Kiedy Carl Gotthard zmarł, jego syn został samodzielnym architektem i w 1819 roku radcą budowlanym. Stworzył wiele ciekawych budowli, ale nie tylko to zapewniło mu sławę. Poniżej przegląd jego dokonań.

Warto nadmienić, że architekt pochowany jest w Berlinie (Friedhöfe vor dem Halleschen Tor). Carl-Gotthard-Langhans-Gesellschaft Berlin e.V, stowarzyszenie z Niemiec, wybudowało na tym cmentarzu grobowiec poświęcony Langhansom (Die Gedenkstätte Langhans im Mausoleum Massute).



Dolnośląskie (wybrane) dzieła:
Wrocław:

Opera (Teatr Miejski) – gmach wzniesiony według projektu architekta w latach 1839–1841, jeszcze w XIX wieku dwukrotnie przebudowany.  Po wojnie opera została odbudowana. Dziś wielka ozdoba architektoniczna centrum Wrocławia oraz teatr muzyczny znany ze swoich ciekawych realizacji.


początkowo teatr (opera) wyglądał inaczej niż dziś (po przebudowie) - historyczny wygląd projektu Langhansa oddają stare ryciny i fotografie. Tutaj opera po prawej stronie, wolne media, wikimedia.org 











Stara Giełda (Alte Börsem) przy placu Solnym. Piękny klasycystyczny gmach.








Synagoga Pod Białym Bocianem (niem. Synagoge Zum Weißen Storch in Breslau) – cudem zachowana po Nocy Kryształowej. Wyremontowana.

>> o synagodze również w tekście "Kristallnacht – co zniszczono z nienawiścią, a co cudem przetrwało"












Kościół Opieki św. Józefa  (do 1946 – św. Urszuli i Jedenastu Tysięcy Dziewic) – klasycystyczno-neoromański kościół.





Pałac Wallenberg-Pachalych  (niem.: Wallenberg-Pachaly-Palais) – przebudowa pałacu autorstwa jego ojca.





Legnica: 
Teatr im. Heleny Modrzejewskiej  – kolejny budynek przeznaczony na cele teatralne. Wystawiane tam były sztuki dramatyczne oraz opery. Wzorowany na pałacu we Florencji.







*****


Niemcy (wybór): 
Berlin: 
Staatsoper Unter den Linden – najsłynniejsza opera Niemiec i jedna z głównych scen Europy. Wcześniej przebudowana przez ojca Langhansa. Odbudowę król zlecił młodszemu, Carlowi Ferdinandowi w 1843 roku. Co ciekawe podczas inauguracyjnego sezonu po odbudowie wystawiona została opera „Ein Feldlager in Schlesien” (Obóz na Śląsku”), której akcja dzieje się podczas wojny 7-letniej na Śląsku (III wojna śląska) (mijało 100 lat od zajęcia regionu przez Prusy i odebrania go Austrii podczas wojny o sukcesję austriacką).







W sąsiedztwie leży Altes Palais, dobudowany do Alte Bibliothek. Był to pałac królewski.


Altes Palais - archiwalne foto (wolne media) 



Alte Bibliothek

****


Wynalazki 
Słynnym dziełem architekta była też pleorama – rodzaj dekoracji teatralnej, która umożliwiała wirtualną podróż pomiędzy obracającymi się z dwóch stron walcami z nadrukiem krajobrazu. Prezentacja urządzenia została dokonana we Wrocławiu w 1831 roku. Autorem zastosowanych obrazów był August Kopisch (w 2016 roku Alte Nationalgalerie Berlin zaprosiła na wystawę poświęconą jego pracom, w tym dioramom i pleoramie). Wynalazek wrocławskich artystów był krokiem w budowie urządzeń stymulujących wirtualną rzeczywistość. Na ten temat ciekawy artykuł "Die reine Illusion" (w "Die Zeit").



C. F. Langhans (Pleorama) 1831 - Google Books

***


----

*****

niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic 
 
****

Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. 
CC BY-NC-ND

Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.

****

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz