Żył tylko 29 lat. Zapowiadał się na największego pianistę w dziejach. Jego styl i technika zachwycały nawet największych wirtuozów XIX wieku. Już w młodzieńczych kompozycjach objawiał bardzo nowatorskie podejście do muzyki. Wiersz poety z Dolnego Śląska przeobraził w muzykę, która zaskakuje niesamowitym klimatem i poziomem trudności!
Chciał być współtwórcą festiwalu wagnerowskiego. Razem z hrabiną „Mimi” – przyjaciółką Wagnera, którą kompozytor poznał we Wrocławiu w 1863 roku – założył towarzystwo na rzecz festiwalu w Bayreuth. Nie dożył otwarcia tego wydarzenia.
Karol (Carl) Tausig urodził się 4 listopada 1841 roku w Warszawie. Zmarł przedwcześnie 17 lipca 1871 roku w Lipsku, przed 30. urodzinami. Był polskim pianistą wirtuozem, kompozytorem i pedagogiem. Jego ojciec pochodził z czeskiej Pragi. Od 1855 roku nastoletni Tausig pobierał nauki u Franciszka Liszta w Weimarze. Był ulubieńcem wirtuoza. W roku 1858 roku młodzieniec zadebiutował w Berlinie na koncercie Hansa von Bülowa (ucznia Liszta i Wagnera).
W marcu 1858 roku – jak podaje „Neue zeitschrift fur Musik” – Tausig grał w Lwówku Śląskim (w muzycznym pałacu księcia Konstantyna von Hohenzollern-Hechingen grywali Liszt, Bülow, a w 1863 roku Wagner). Młody pianista wykonał dzieła Liszta – swojego nauczyciela. Latem 1858 roku w Zurychu poznał Richarda Wagnera i stał się jednym z jego naśladowców i oddanych wielbicieli. Wagner traktował go z ojcowską czułością (Wagner wówczas jeszcze nie miał własnych dzieci).
Między 1858 a 1860 rokiem Tausig zaczął komponować „Das Geisterschiff” – balladę inspirowaną wierszem poety z Dolnego Śląska! Była to pierwsza numerowana kompozycja Tausiga (op. 1). Zachowała się wersja na fortepian (orkiestrowa zaginęła). Autorem wiersza był Moritz von Strachwitz, który urodził się w 1822 roku w Stoszowicach koło Ząbkowic Śląskich, studiował we Wrocławiu. Ballada „Das Geisterschiff” ukazała się w tomie "Neue Gedichte" we Wrocławiu w 1848 roku. Poeta zmarł w wieku 25 lat. W 1859 roku Tausig wystąpił we Wrocławiu. Miał niespełna 18 lat! Zagrał na fortepianie podczas koncertu, który poprowadził Leopold Damrosch – wybitny kapelmistrz, ojciec Franka, Waltera i Clary – rodzeństwa, które silnie wpłynęło na życie muzyczne Nowego Jorku! We Wrocławiu Tausig grał kilka razy do 1870 roku. O jednym z jego występów informowało np. czasopismo „Signale für die musikalische Welt” z 1866 roku.
.png)
W tym czasie jego sława była ugruntowana. Był podziwiany i krytykowany. Jego technika była nieskazitelna. Potrafił łączyć siłę i wyrazistość z wielką muzykalnością. Częściej dokonywał opracowań cudzych utworów niż komponował własne. Sięgał po dzieła mistrzów nowej muzyki, jak Wagner. Dokonał m.in. transkrypcji fragmentów „Walkirii” i „Tristana”. W swoich kompozycjach ujawniał wielkie zainteresowanie nowatorskim podejściem do harmonii. Fragmenty jego dzieł mogą przywodzić nawet znacznie późniejszych muzyków, jak Ravel!
Na początku 1871 roku zadeklarował chęć wspierania idei organizacji festiwalów Wagnera. Razem ze swoją uczennicą hrabiną Marie „Mimi” von Schleinitz (którą Wagner poznał we Wrocławiu) założył Bayreuther Patronatsverein - Towarzystwo Mecenatu Bayreuth. Zmarł przedwcześnie. Wróżono mu wielką karierę i być może napisałby jeszcze wiele zadziwiających kompozycji.
Wiersz na jego grób (zachowany do dziś) napisał Wagner: „Reif sein zum Sterben, Des Lebens zögernd sprièssende Frucht Früh reif sie erwerben, In Lenzes jäherblühender Flucht— War es dein Loos, war es dein Wagen: Wir müssen dein Loos wie dein Wagen beklagen”.
Kompozycje i aranżacje Tausiga wykonywane były i są nadal przez wielu pianistów. Jego aranżacja walca Straussa była nagrana m.in. przez Siergieja Rachmaninowa i Ignacego Jana Paderewskiego.
Paderewski gra aranżację Tausiga, za YouTube
Co ciekawe karkonoska gazeta „Der Bote aus dem Riesen-Gebirge” z 1875 roku informowała o jeleniogórskim koncercie, podczas którego wykonano interesująca aranżację autorstwa Tausiga. Była to transkrypcja Pieśni Miłosnej Zygmunta z „Walkirii” Wagnera. Pieśń ta została zaśpiewana we Wrocławiu w 1863 roku, a następnie prawykonana na scenie w Monachium w 1870. W Bayreuth na Festiwalu Wagnerowskim, którego ideę wspierał Tausig, pieśń ta zabrzmiała na scenie po raz pierwszy w 1876 roku. Rok wcześniej, koncert w 1875 roku w Jeleniej Górze zorganizował doktor Karl Fuchs – który znał się osobiście z Wagnerem i przez wiele lat korespondował z Friedrichem Nietzschem. Fuchs mieszkał w Jeleniej Górze w latach 70. XIX wieku i organizował tam towarzystwo wagnerowskie (był też gościem festiwalu w 1876 roku i napisał z niego ważną recenzję!).
Polecam również:
Muzyczny pałac księcia Konstantyna i geniusze w Lwówku Śląskim
****
niezależny, autorski i niekomercyjny projekt dotyczący historii i uroków Dolnego Śląska, Sudetów i okolic
Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa.
CC BY-NC-ND
Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz