Na ich temat narosło więcej legend niż rzeczywiście wiadomo ze źródeł, choćby Nowego Testamentu. To zagadkowe postaci, które mają ważne miejsce w kulturze. Także na Dolnym Śląsku można spotkać rozmaite dzieła sztuki i artefakty nawiązujące do przybyszów, którzy odwiedzili narodzonego Chrystusa.
Trudno sobie bez nich wyobrazić szopkę bożonarodzeniową!
Wybór ciekawych artystycznych przedstawień Trzech Mędrców, którzy według ewangelii Nowego Testamentu odwiedzili Chrystusa z darami. Dzieła sztuki z kościołów, szopek i muzeów: Krzeszów, Bardo, Legnica, Wrocław, Czermna, Ziębice, ... galeria PONIŻEJ
Wzmianka o tajemniczych magach, którzy przybyli, by pokłonić się narodzonemu Jezusowi, pojawia się tylko w Ewangelii według św. Mateusza.
"Biblia Wujka - to jest księgi Starego i Nowego Testamentu":
Gdy się tedy narodził Jezus w Bethlehem Juda, we dni Heroda króla: oto Mędrcy ze wschodu słońca przybyli do Jerozolimy, Mówiąc: Gdzie jest, który się narodził król Żydowski? Albowiem widzieliśmy gwiazdę jego na wschód słońca, i przyjechaliśmy pokłonić się jemu. A usłyszawszy król Herod, zatrwożył się, i wszystka Jerozolima z nim.I zebrawszy wszystkie przedniejsze kapłany i Doktory ludu, dowiadował się od nich, gdzie się miał Chrystus narodzić. A oni mu rzekli: W Bethlehem Judzkiem; bo tak jest napisano przez proroka"
Z Biblii nie wynika ani ilu było magów, ani skąd dokładnie przybyli, ani nawet jak mieli na imię. Wszystkie znane nam dziś powszechnie wiadomości na ten temat są interpretacją i nie zawsze jednakową w różnych kulturach! Przez wieki szacowano, że magów mogło być od dwóch do nawet dwunastu! Wygrała liczba trzy, ponieważ tyle było darów. Podobnie z imionami. Te są wtórne i zostały dodane dopiero w tradycji średniowiecznej. Domysły dotyczą też profesji gości ze wschodu. Ich królewskość jest często podważana. Interpretatorzy sugerują raczej, że mogli być oni astrologami z Persji i Babilonu (lub Arabii czy nawet Indii).
kaplica w Bardzie
Krzeszów - kościół św. Józefa - malowidło Willmanna
bazylika w Wambierzycach
Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Tkanina z historią zbawienia, Zgorzelec, XVIII wiek, wystawa w Muzeum Narodowym we Wrocławiu
wystawa w Muzeum Narodowym we Wrocławiu
Zastanawiające jest, że Ewangelista nie podał określonego czasu, w którym owi mędrcy przybyli do Chrystusa. Narracja może sugerować, że stało się to zaraz po narodzinach Jezusa (z Babilonu do Betlejem droga mogła zająć około 10 dni marszu - ale jako mistycy kierujący się tajemniczą gwiazdą i proroctwami, mogli wyruszyć nawet nieco przed narodzinami wyjątkowego dziecka, by oddać mu cześć jak najszybciej). Intrygujące jest jednak to, że Kacper, Melchior i Baltazar przybywają nie do stajenki, tylko do bliżej nieokreślonego domu. W tradycji mającej już kilkaset lat ich odwiedziny połączono z wizytą (pokłonem) pasterzy - czyniąc przy betlejemskiej szopce spory ruch i różnorodność. Wspomnienie Trzech Króli przypada w kościele katolickim na 6 stycznia w Objawienie Pańskie, czyli tuż świętach Bożego Narodzenia. Niektórzy badacze sugerują jednak, że magowie mogli przybyć do Jezusa znacznie później... nawet dwa lata po jego narodzinach! Inspiracją do tego typu wniosków jest rozkaz Heroda, w którym to mściwi król nakazuje zabić dzieci nawet dwuletnie.
Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Ziębicach
Legnica - Muzeum Miedzi
Kudowa-Zdrój, szopa ruchoma w Czermnej
Muzeum Narodowe we Wrocławiu
bazylika w Wambierzycach
nastawa ołtarzowa ze sceną pokłonu Trzech Króli z kościoła pw. Najświętszej Marii Panny w Wojanowie, Muzeum Piastów Śląskich w Brzegu
Cenne dary są również rozmaicie interpretowane. Jedno z wyjaśnień dotyczy złożoności natury Chrystusa: złoto symbolizuje jego prorokowaną królewskość, mirra oznacza śmiertelny pierwiastek a kadzidło sakralną - boską cząstkę Chrystusa.
pieśń związana z Trzema Królami, Wrocław 1823, opublikowana na łamach "Deutsche Blätter für Poesie, Litteratur, Kunst und Theater" w 1823, za Google Books
karkonoski periodyk „Der Wanderer im Riesengebirge“, 1926, artykuł "Rübezahl beschenkt die heiligen drei Könige", domena publiczna
scena z „Liber viaticus” biskupa Jana ze Środy (urodził się około 1310 roku w Środzie Śląskiej na Dolnym Śląsku), połowa XIV wieku,
Knihovna Národního muzea v Praze, www.manuscriptorium.com, licencja CC BY-NC-SA 4.0
Trzej Królowie są nie tylko obecni w szopkach, ale i w kolędach oraz spektaklach jasełkowych. XIX-wieczny zbiór "Kantyczki czyli dokładny zbiór pieśni nabożnych kościelnych i domowych" w rozdziale "Pieśni o narodzeniu Pańskim i pastorałki" podaje:
Trzej Królowie jadą z królewską paradą,Z dalekiej krainy do Dzieciny;Wiozą mirrę z Saby, kadzidło z Araby,Złoto od Mongoła, dań dla Króla.
...
fraza "Trzej Królowie podarunki oddają" pojawia się za to w wersji znanej kolędy "Przybieżeli do Betlejem".
katedra w Legnicy
Pałac Królewski - Muzeum Miejskie Wrocławia
scena pokłonu, szopka, wystawa w Muzeum Miejskim Wrocławia
Trzej Królowie, szopka w bazylice w Jeleniej Górze
Trzej Królowie - polichromia z ruchomej szopki w Bardzie
Trzej Królowie - szopka w muszli koncertowej w Szczawnie-Zdroju
Zwyczaj malowania inicjałów Kacpra, Melchiora i Baltazara na drzwiach lub ścianach domów w okresie kolędy wywodzi się z symboliki łacińskiego zdania, będącego błogosławieństwem: „Christus mansionem benedicat".
Na koniec polecam jeszcze kilka utworów muzycznych.
Max Bruch Op.21 - Gesang der heiligen drei Könige for Chorus and Orchestra
W latach 1883 - 1890 Bruch był mieszkańcem Wrocławia, gdzie kierował orkiestrą i komponował.
Franz Liszt: Weihnachtsbaum, S.186 : Adeste fideles (Gleichsam als Marsch der heiligen drei Könige)
Liszt wielokrotnie gościł na Dolnym Śląsku (Wrocław, Lwówek Śląski, Głogów, Legnica, Żagań...). Miał uczniów i uczennice z Dolnego Śląska
kompozycję dedykował swojej wnuczce: Danieli von Bülow (1860–1940), pasierbicy Richarda Wagnera. Daniela okresowo znajdowała się pod opieką hrabiny Schleinitz, czyli słynnej Mimi, którą Wagner poznał we Wrocławiu w 1863 roku. Daniela była żoną historyka sztuki Henryka Thode. Thode uczęszczał do szkoły w Görlitz, wakacje spędzał często w dolnośląskim pałacu, który kupił jego ojciec, bankier, Robert Thode. Chodzi o Ubocze (Schosdorf) koło Lwówka Śląskiego. Do tego pałacu zapraszał też swoją żonę, Danielę.
Strauss: 6 Lieder: Die heiligen drei Könige aus Morgenland (1906)
autor słów: Heinrich Heine, niemiecki poeta, prozaik, eseista. Autor wiersza o buncie tkaczy śląskich w 1844 roku. Autor baśni na temat śląskich wróżek, którą została przerobiona na balet wszech czasów „Giselle”. Przyjacielem poety był Wolfgang Menzel, historyk literatury pochodzący z Wałbrzycha. Badaczem twórczości i biografem Heinego był Gustav Karpeles, absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego. We Wrocławiu w 1868 roku wydał książkę "Heinrich Heine und das Judenthum". Heine przyjaźnił się z młodym działaczem socjalistycznym z Wrocławia - Ferdynandem Lassalle. Pisarz Rudolf Gottschall, urodzony w 1823 roku we Wrocławiu, napisał m.in., "Ein Besuch bei Heinrich Heine"
autor muzyki: Richard Strauss, niemiecki kompozytor i dyrygent przełomu XIX i XX wieku. Wielokrotnie przebywał na Dolnym Śląsku (m.in. dyrygował w 1924 roku we Wrocławiu niemiecką premierą jego baletu "Schlagobers". Przyjaźnił się ze znanym doktorem Neisserem. Wrocławski malarz Eugen Spiro namalował portret Straussa. Kompozytor przyjaźnił się i korespondował również z dolnośląskim pisarzem, Noblistą - Gerhartem Hauptmannem. Strauss napisał wiele pieśni do słów śląskich poetów, w tym Eichendorffa (koronnym przykładem jest jego ostatnia pieśń - "Im Abendrot").
O Bożym Narodzeniu na blogu:
****
Materiały fotograficzne i tekstowe (jeżeli nie zaznaczono inaczej - np. wolne media, cytat, wskazanie innego autora) należą do autora bloga! Zabraniam powielać i kopiować chronionych treści bez oznaczenia autorstwa. W sprawie użycia komercyjnego, proszę o kontakt.
Autorem bloga jest dziennikarz, przewodnik, teatrolog, regionalista-amator, bloger od 2011 roku.
****
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz